Иммунитет. Жұқпалы аурулар кезінде иммундеу. Иммундеудің түрлері
жүктеу/скачать 22,54 Kb.
|
1 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Инфекция, инфекциялық процесс және инфекциялық аурулар туралы түсініктер
- Инфекциялық процесс деп
| Иммунитет және оның түрлері. Иммунитет латынның immunitas /қабылдамаушылық, босану/ деген сөзінен шыққан. Ол нақты бір ауру қоздырғышына қарсы бағытталған арнайы қорғаныс /мысалы, аусылға құтырыққа және т.б./.
Иммунитет деген ұғымның өзі індет және эпидемия кезінде оларды байқау барысында қалыптасты. Ерте кездің өзінде-ақ кейбір адамдар мен жануарлар ауру жұғу қаупі туғанымен ауырм ай сау қалатыны және ауырып жазылғандар қайтадан ауымайтыны белгілі болды. Содан кейін жұқпалы ауруларды қабылдамаушылық жағдайды «иммунитет» /әлует/ деген терминмен белгілейтін болды. Ертедегі кезде қытайлықтар (осыдан 2000 жыл бұрын) шешектен өлген адамның терісінің қабыршықтарын алып, ұсақтап ұнтақтаған соң, адамдардың мұрнына үрлеген, ондай адамдар жеңіл түрде шешекпен ауырып, кейін ол аурумен иммунитеттің қалыптасуына байланысты ауырмайтын болған. Иммунитет организмнің генетикалық болмысы үшін бөгде заттардан, оның ішінде зардапты микробтардан қорғану қабілеті. Иммунитет организмнің ішкі ортасының тұрақтылығын /гомеостаз/ және оның қызметінің біртұтастығын қамтамасыз ететін микробтан бастап адамға дейінгі бүкіл тіршілік иелеріне тән қасиет. Иммунитеттің қалыптасуына бүкіл организм біртұтас жүйе ретінде қатысады. Инфекция, инфекциялық процесс және инфекциялық аурулар туралы түсініктер. Латынша іnfectіo - жұқтырамын деген мағынаны білдіреді. Алғаш рет ғылымға бөл терминді 1842 ж. Хуфеланд енгізді. Бастапқыда оны сифилис және басқа да мерез ауруларына ғана қатысты пайдаланды. Ал инфекциялық аурулар деген атау және жеке топқа бөліп қарау белгілі патолог Вирховтың ұсынысымен болды. Инфекция деп жануар организмі мен зардапты микробтардың әрекеттесуіндегі эволюциялыә қалыптасқан биологиялық процесстер комплексінің дамуы барысындағы қағыну күйін айтады. Инфекция это состояние зараженности, при котором развивается эвоюционно-сложившийся комплекс биологических реакций взаймодествия макроорганизма и патогенных микробов. Инфекциялық процесс деп белгілі бір нақтылы (қоршаған орта) жағдайдағы макроорганизм мен микроорганизм арасындағы динамикалық реакцияны айтады. Жұқпалы ауруларға тән қасиеттердің бірі-ол олардың өршуінің сатылығы, яғни ауру білінгеннен кейін, бірінен соң бірі бірнеше кезеңдер өтеді. Ол кезеңдер төмендегідей: Жасырын (инкубациялық) кезеңі. Бастапқы немесе клиника алдындағы (продромалдік) кезең. Клиникалық белгілері. Аурудың ақыры (исход болезни). Барлығы 30 мыңнан аса ауру бар. Олар жұқпалы, жұқпалы емес, инвазиялық, инфекциялық ауру болып бөлінеді. Вакцинация (вакцинация, иммунизация) жануарларды ең көп таралған вирустық аурулармен жұқтырудың алдын алуға арналған. Иттерде бұлар: етқоректілердің жұқпалы ауруы, иттердің жұқпалы гепатиті, аденовирусты аурулар, парвовирусты энтерит, коронавирустық энтерит, жыртқыштардың парагриппі, лептоспироз, құтыру. Мысықтарда бұлар: калицивирустық инфекция, вирустық ринотрахеит, панлейкопения (мысық ауруы), хламидиоз, құтыру. Вакцинация ауруға қарсы иммунитетті тудыру мақсатында организмге антигендік материалды енгізуге негізделген. Бұл инфекцияның алдын алады немесе оның әсерін азайтады. Антигендік материал ретінде вирустардың тірі, бірақ әлсіреген штамдары, өлтірілген (инактивацияланған) вирустар, тазартылған материал (мысалы, ақуыздар) немесе синтетикалық вакциналар қолданылады. Клиникалық сау жануарлар ғана вакцинацияланады (Қызба, мұрыннан су ағу, жөтел, ас қорытудың бұзылуы немесе тәбеті, летаргия сияқты аурулардың айқын белгілері жоқ. Жануар белсенді және операциядан, жарақаттан және т.б. кейін қалпына келтіру сатысында емес.) . Малды вакцинациялау алдында дегельминтизация (құрттарды жою), бүргеден емдеу (бар болса) қажет. Вакцинациядан бұрын дәрігер жануарды тексеріп, оның денсаулық жағдайын бағалайды. Бұл жануарды вакцинациялауға міндетті дайындық. Вакцинацияға қарсы көрсеткіш әйелдің жүктілігі болып табылады. Кейбір жағдайларда вакцинациядан кейін аллергиялық реакциялар (қызару, тұншығу, летаргия, тәбеттің болмауы, безгегі) байқалуы мүмкін. Бұл жағдайда дәрігермен кеңесу керек. Дайын вакциналар 2-ден 7 градусқа дейінгі температурада тасымалданады және сақталады. Мұздатылған немесе қызып кеткен кезде вакциналар нашарлайды, жарамсыз болып қалады және оларды жою керек. Вакцинациядан айырмашылығы бар ма? Иммундау және вакцинация бір процеске қатысты әртүрлі терминдер. Бұл сөздер синоним ретінде қолданылады. Сондықтан, егер дәрігер науқасты вакцинацияға емес, иммундау үшін жіберсе, соңғысы қорықпауы керек. Бұл жағдайда біз нақты жұқпалы аурудың немесе аурулар тобының алдын алуға бағытталған бірдей вакцинация туралы айтып отырмыз. Түрлері Қажетті қорғаныс әсеріне жету үшін белсенді және пассивті иммундау әдістері қолданылады. Аталған әдістер денеге әсер ету тәсілімен, әсер ету ұзақтығымен және медициналық көмектің бір немесе кейде түрін қолдану көрсетілген жағдайда ерекшеленеді. Белсенді иммундау иммундық жүйенің реакциясын ынталандыруға арналған тірі, әлсіреген немесе өлтірілген патогенді түрдегі антигенді енгізуді қамтиды. жүктеу/скачать 22,54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2