Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған физика пәні бойынша жаттығулар жинағы
жүктеу/скачать 0,83 Mb.
|
| I=I1+I2+I3+I4=2,35+2,2A+1,85+2=8,4A
Жауабы: Қосалқы станцияның беретін ток күші I=8,5А 7. Кедергісі белгілі және амперметрі бар тізбекке тағы бір амперметрді жалғап, соңғысының кедергісін қалай анықтауға болады? Оның сұлбасын сызыңдар. Амперметрлер тізбекке параллель қосылғандықтан I=I1+I2; I – белгілі. I1 және I2 ток күштерін көрсетуі бойынша аламыз. R1 белгілі R2 – белгісіз кедергіні табу үшін өзара параллель қосылған тізбектің заңын жазсақ: белгілі мәндерін қойып белгісіз амперметр кедергісін есептейміз. 8. Мұнай өндіру орнындағы жалпы желіге тағы бір бұрғылау мұнарасының сымы жалғанды. Бұрғылау мұнарасы сымынан өтетін ток күші мен кернеуді өошеу үшін тізбекке амперметр мен вольтметрді қалай жалғаймыз? Мұнара жаңа қосылған. Амперметр тізбекке тізбектей ал, вольтметр тізбекке параллель қосылады.
№21-жаттығу 1. 220 В кернеуі бар желіге әрқайсысы 110 В-қа есептелінген қуаты бірдей екі шамды тізбектей жалғауға бола ма? Берілгені: Шешуі: U=220 B U1=110 B n=2
Жауап: жалғауға болады. 2. Электр үтігінің паспортында «220 В, 600 Вт» деп жазылған. Кернеуі 220 В желіге 3 сағат бойы қосылған үтік қанша жылу мөлшерін бөледі? Берілгені: Шешуі: P=600 Bт Q=I·R·t олай болса: U=220 B P=I·R t=3 сағ. Q=p·t=600 3·3600 сек=600·3·3600 Дж/сек·с =6480000=6,48 МДж Q=? Жауабы: 6,48 МДж жылу бөледі: 3. Әрқайсысы 6В кернеуге, 0,6 А ток күшіне есептелінген екі шам 2 мин жанды. Осы уақыт аралығында әр шамдағы және екі шамдағы электр тоғының атқаратын жұмысын анықтаңдар. Берілгені: Шешуі: U=6 B A=I·U·t I=0,6 A A1=I·U·t=0,6A·6B·120C=3,6·120=432 Дж t=2 мин A2=2·A1=2·432 Дж=864 Дж n=2
A1=? A2=? Жауабы: 432 Дж және 864 Дж 4. Мұнай мен су қоспасының кедергісі 1200 Ом. Сорғыту қондырғысы 3 сағ. жұмыс істегенде, ондағы 5,5 А токтың атқаратын жұмысын анықтаңдар. Берілгені: Шешуі: R=1200 Ом A=I2·R·t=(5,5)2 ·1200·3=30,25·3600A2·Oм·C= I=5,5 A =A··Ом·С=А·В·С=Дж=108900 Дж= t=3 c =108,9 кДж A=? Жауабы: 108,9 кДж 5. Мұнай араластырғышты іске қосатын электрқозғалтқыштың қуаты 1900 Вт. Электрқозғалтқыштан 2 сағат ішінде 14400 Кл зарядты өткізетін орамның кедергісін анықтаңдар. Берілгені: Шешуі: P=1900 Вт P=I·R; t=2 сағ. q=14400 Кл. R=? Ом. Жауабы: R=475 Ом. 6. Кернеуі 220 В, ток күші 3 А болатын сегіз мұнай мұнарасының электрқозғалт-қыштарының бір айда жұмсайтын электрэнергиясы шығынын анықтаңыздар. Берілгені: Шешуі: U=220 B A1=I·U·t; A=n·A1 I=3 A A=n·I·U·30·24·3600 A·B·C=Дж=8·220·3·30·24·3600= n=82 =66·242·36·104=13686·106 Дж=13686 МДж t=30
A=?
Берілгені: Шешуі: A=9120 Дж I=4A
q=24 Кл P=? Жауабы: Р=1520 вт 8. Кедергісі 20 Ом өткізгіштен 5 мин ішінде 300 Кл мөлшерінде электр өтеді. Берілген уақыт мезетіндегі токтың жұмысын есептеңдер. Берілгені: шешуі: R=20 Ом q=300 Кл
t=5 мин=300 c A=? Жауабы: 6кДж 9. Кедергілері 100 Ом және 300 Ом болатын екі шам электр желісіне тізбектей жалғанған. Шамдардың қайсысы артық және қанша есе артық қуат тұтынады? Берілгені: Шешуі: R1=100 P=I2·R R2=300 P1=I2·R1 P2=I2·R2 P2 : P1=? Шамдар тізбектей жалғанғандықтан ток күші екі шамда да бірдей. Р2=3Р1; екінші шам 3 есе артық қуат тұтынады. №22-жаттығу 1. Қыздыру шамы қосылып тұрғанда, оның қылы жоғарғы температураға дейін қызады. Не себепті электр тоғын жеткізіп тұрған сымдар салқын күйінде қалады? Өткізгіштен ток жүргенде бөлінетін жылу мөлшерін Q=I·R·t формуласы бойынша анықтаймыз. Ток жүргенде шамнан қандай мөлшерде ток өтсе сол ток жеткізуші сымдарда да өтеді. Жылудың бөлінуі өткізгіш кедергісіне тәуелді. Жеткізуші сымдардың кедергісі шамның кедергісімен салыстырғанда ескермеуге боларлық. Сондықтан да жеткізуші сым салқын болады. 2. Қуаты 300 вт электр үтігінің күйіп кеткен спиралінің ¼-ін қысқартты. Осыдан кейін оның қуаты қандай болады? Берілгені: Шешуі: P=300 вт U=ConsA R2=3/4R1 P2=? Жауабы: Р2=400 Вт қуаты артады. 3. Өз пәтерлеріңдегі барлық қыздыру шамдары қосылған уақытта жұмсалған электр энергиясын есептеңдер. Пәтерде барлығы 10 шам бар. Оның 5-уі 100 Вт-тан, 2-уі 150 Вт-тан 3-уі 40 Вт-тан. 5*100 Вт=500 Вт. 2*150 Вт=300 Вт 3*40 Вт=120 Вт Барлығы 10 шам, жиынтық қуат Рж=920 Вт А=P·t=920 Вт/сағ.=0,92 кВт·са57 4. Электроплитаның күйіп кеткен сымын жөндеп, оны біршама қысқартты. Бұл электроплитаның жұмысына әсерін тигізе ме? Әрине тигізеді. Сымның ұзындығы қысқарса, оның кедергісі кемиді. Олай болса тізбектен жүретін ток күші артады. Электр қыздырғыштарда бөлінетін жылу Q=I2·R·t. Ток күшінің квадратына тура пропорционал артады. Кедергінің кемуінен бөлінетін жылу мөлшерінен ток артқанда бөлінетін жылу анағұрлым мол болады. 5. Электроплита сымының кедергісін екі есе кемітіп, ал ток күшін екі есе арттырса, онда одан бөлінетін жылу мөлшері өзгере ме? Берілгені: Шешуі: R1 Q1= Q= I I2=2·I1 Q1=? Q2=? Жауабы: Q2=2Q1; 2 есе артады. 6. Электроплита 120 В-тық кернеумен жұмыс жасайды. Плита сымының кедергісі 80 Ом болса, онда 10 мин ішінде одан қанша жылу бөлінетінін есептеңдер. Берілгені: Шешуі: U=120 B R=80 Ом t=10 мин=600 c Q=?
Жауабы: Q=108 кДж №23-жаттығу 1. Мыс электродтары және CuSO4-тің судағы ерітіндісі бар төрт электролиттік ванна 96-суретте көрсетілгендей тізбекке қосылған. Қай ваннада және қай электродта мыс бөлінеді? Көрсетілген суреттегі №2,3 ванналар өзара параллель қосылған. Ал, 1 және 4-ші ванна алғашқы 2,3 ваннаға тізбектей қосылған тізбекті құрайды. 4-т ваннада да анод еріп таусылғанға дейін электролиз жүреді. Барлығында да мыс бөлінуі болады. 2. Электролит арқылы электр тоғы өткенде неліктен электродтарда зат бөлінеді және ығысады. Металл өткізгіштерден ток өткенде бұл құбылыс неліктен туындамайды? Электролиттерден ток өткенде электр өрісінің әсерінен тұздармен қышқылдардың судағы ерітіндісіндегі заттар иондарға жіктеледі де электр өрісінің әсерінен бағытталған қозғалысқа түсіп электр зарядын тасумен қызметін атқарады. Теріс иондар анодқа оң иондар катодқа жетіп зарядтарын беріп бейтарап атомға ауысып қайтадан молекула түзеді. Түзілген молекула қайтадан иондану процесіне түседі. Бұл процесс электр өрісі тоқтағанға дейін жүреді. Металл өткізгіштерде бұндай иондану жүрмейді. Металл өткізгіштерде электр тоғын тасымалдаушы басы бос еркін электрондар. Электрондардың қозғалу жылдамдықтары электролиттегі ионның қозғалу жылдамдығымен салыстыруға келмейді. Өте аз. Электр өрісінің әсерінен өріс бойынша бағытталып ығысқанының өзі электр тоғын тудырады. Сондықтан да зат бөліну процесі болмайды. 3. 97-суретте электролиттік ванна мен шам параллель қосылған. Егер ток көзін шексіз ұзақ жұмыс істейді деп есептесек, онда ванна мен шам арқылы да ток шексіз ұзақ өтеді. Бұл тұжырым дұрыс па? Ток көзін тізбектен ажыратпасақ тізбектен ток жүру тоқталмайды. Жасаған тұжырым дұрыс электр өрісінің әсерінен иондану жүрсе катод пен анодқа жеткізген зарядтарын беріп бейтарап атомға айналып қайтадан молекула түзеді. Түзілген молекула қайта мондануға түседі. Осылайша процесс электр өрісі тоғарылғанға дейін жалғаса береді. 4. Тәжірибе кезіндегі тізбектегі ток күші 4А. Электролиз кезінде 20 минутта катодтан 1,5 г мыс бөлінді. Тәжірибелік мәліметтерге сүйене отырып, мыстың электрохимиялық эквивалентін анықта. Берілгені: Шешуі: I=4A=4 кл/с m= 1,5 г=1,5·10-3 кг t=20 мин=1200c K=? . Бұйымдарға күміс жалату үшін 15 мин бойына 5А токты пайдаланды. Осы уақыт ішінде күмістің қанша бөлігі жұмсалады? жүктеу/скачать 0,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|