Жаратылыстану және география институты тҧңғышбаева З. Б. Цитология және гистология



Pdf көрінісі
бет120/157
Дата25.11.2023
өлшемі6 Mb.
#125829
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   157
Байланысты:
Цитология және гистология оқу құралы 2017 - лаб. сабақ

 Пигменттік жасушалар 
адамның алғашқы борпылдақ қалыптаспаған 
дәнекер ұлпасында пигменттік жасушалар кездеседі. Пигменттік жасуша 
тармақталмаған ұршық пішінді болып келеді. Цитоплазмасында пигмент 
меланиннің ұсақ түйіршіктері бар. Пигменттік жасушалардың бір түрі 
пигментті ӛздері синтездейді, оларды - 
меланоциттер
деп атайды. Екінші 
түрінің фагоциттік қабілеті болғандықтан, дайын пигментті жұтып 
құрамына енгізеді. Пигменттік жасушалар кӛздің тамырлы және түсті 
қабаттарында, емшек ұшының маңында және басқа жерлерде де байқалады 
(4-сурет). 
Борпылдақ дәнекер ҧлпаның жасуша аралық заттары 
аморфты 
немесе негізгі заттан және коллагендік, эластиндік, ретикулалық талшықтан 
тұрады. Аморфты зат гель тәрізді сұйық құрылым, жасушалар мен 
талшықтардың арасын толтырады. Аморфтық заттың негізгі компоненті 
полисахаридтердің комплекісі – қышқыл мукополисахаридтер (гиалурон 
қышқылы, гепарин, хондроитин күкірт қышқылы) мен аздаған мӛлшерде 
нейтральдық мукополисахаридтер және бейколлагендік белоктар да 
кездеседі, қоймалжың субстанция, интегратты – буферлі жүйе деп 
аталады.
3 – сурет.
 
Қан тамыры қабырғасының 
ультрақҧрылымдық 
ҧйымдасуы
.
 
1 — эндотелиоцит, 2 — 
базальді 
мембрана, 

— 
перицит, 4 — пиноцитозды 
микрокӛпіршік,
5 — эндотелиалді жасушалар 
арасындағы жанасу зонасы 
( Козлов бойынша). 
 


137 
 
 
Дәнекер ұлпасының әртүрлі бӛліктеріндегі негізгі заттың мӛлшері 
біркелкі болмайды. Қылтамырлар мен ұсақ тамырлардың маңында және май 
қабаттары бар бӛліктер мен ретикулалық жасушаларға бай ұлпаларда негізгі 
зат аз болса, ал шығу тегі басқа ұлпалардың шекарасында (эпителиймен 
шектелген) негізгі зат кӛп болады. 
Аралық заттың күйі мен құрылысы түрлі жағдайларға байланысты 
ӛзгеріп отырады. Мысалы, оның ӛткізгіштігі ӛзгереді.
Негізгі зат заттардың алмасуында маңызды рӛл атқарады. Сонымен 
бірге бактериялардың организмге таралуына кедергі болады. Негізгі затта 
коллагендік, ретикулалық және эластиндік талшықтар орналасқан. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   157




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет