К. Е. Раманкулова, А. М. Омаралиева, И. Килибаев
Кəсіпорындағы экономиканың тиімділігін талдау
жүктеу/скачать 6,33 Mb. Pdf көрінісі
|
| 10.1.2 Кəсіпорындағы экономиканың тиімділігін талдау
Тиімділік дегеніміз-белгілі бір мақсаттарға жету. Кәсіпорын қызметінің экономикалық тиімділігі нәтиженің (әсердің) шығындармен немесе қолданылған ресурстармен байланысы арқылы бағаланады: Тиімділік (Эффект) = Нәтиже (эффект) Шығын (ресурсы) Кәсіпорын қызметінің нәтижесі ретінде мыналар бола алады: заттай, шартты түрде заттай немесе құндық мәндегі өнімді өндіру және сату көлемі; пайда және оның түрлері; жаңа игерілген өткізу нарықтары; капиталдың ұлғаюы (меншікті немесе қарыз) және т. б. Кәсіпорынның шығындары мен Қолданылатын ресурстары: өзіндік құн және оның жеке алынған элементтері (материалдық шығындар, амортизация және т.б.); заттай шамалармен көрсетілген осы шығындар (шикізат, материалдар, энергия саны, пайдаланылған адам-күн немесе адам- сағат саны); қолда бар Негізгі өндірістік қорлар мен айналым қаражатының бірге және жеке құны; персонал саны; пайдаланылатын жабдықтардың саны мен қуаты және өндірістік алаңдардың мөлшері; қолда бар мүліктің құны (олардың құраушылары мен көздері бойынша қаржы активтері). Нәтижелер мен шығындар мен ресурстардың аталған түрлерінің комбинациясы болып табылатын көрсеткіштер саны ондаған болып есептеледі. Өндірістің тиімділігіне әсер ететін факторлар өте алуан түрлі, бұл экономикалық зерттеулерде және экономикалық тәжірибеде қолданылатын осы факторлардың жіктелуінде көрініс тапты. Өндірістің қандай дабір негізгі элементіне (негізгі өндірістік қорлар, материалдық ағындар, персонал, технологиялық процестер) бағыттылығы бойынша факторларды жіктеу тиімділіктің жеке көрсеткіштерін бағалауды тікелей пайдалануға және жақсаруы барынша әсер ететіндерге әсер етуге мүмкіндік береді. Кәсіпорынның қызметіне әсер ету тәсілдері бойынша факторларды жіктеу неғұрлым күрделі, бірақ отандық және әлемдік тәжірибеде осы әсердің тиісті экономикалық әдістері мен құралдарының, тіпті бүкіл пәндер мен қызмет түрлерінің болуымен расталады. жүктеу/скачать 6,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|