К. Жаңабеков Г. К. Жаңабекова Жануарлар морфологиясы жəне латын терминологиясы


 — сурет. Сиырдың жүрек А - сыртқы бетінің көрінісі, Б — жарылып



бет442/607
Дата30.12.2023
өлшемі3,09 Mb.
#145123
1   ...   438   439   440   441   442   443   444   445   ...   607
Байланысты:
Морфология-emirsaba.org

186 — сурет. Сиырдың жүрек А - сыртқы бетінің көрінісі, Б — жарылып 

көрсетілген 
1 — жүрек ұшы, 2 — ұзын сай қан тамырларымен, 3 - оң қарынша, 4 — оң жүрекше, 
5 - тақ вена, 6 — артқы куыс вена, 7 — өкпе веналары, 8 - өкпе артериясы бағаны, 9 —
қолқа, 10 - сол карынша, 11 — тəждік сай, 12 - тəждік артерия, 13 - сол құлақша, 14 — 
веналык, қойнау, 15 - алдыңғы куыс вена, 16 — иық-бас бағаны, 17 - тарақша
бүлшықеттер, 18 -оң атриовентрикулалы қақпақша, 19 — көлденең бүлшықет, 20 — 
қарыншалараралық ет перде, 21 — эндокард, 22 — миокард, 23 - эпикард, 24 - емізікше
бұлшықет, 25 — сіңірлі желі, 26 — қосжақтаулы 
қақпақша, 27 - айшыкты қақпакша.

Бұлар жүректің қаңқасы қызметін атқарады. Жүректің сыртқы бетінде


тəждік артериялар (a. соrоnаrіа) өтетін көлденең немесе тəждік сай (sulcus
coronarius) болады.
Жүрек жүрекшелері мен қарыншаларының ырғақты да, жүйелі кызметін
жүректің жүйке-бұлшықет жүйесі (systema sinoventricularis cordis) реттейді. 
Аталған жүйені қойнау-жүрекше (nodus sinoatrialis) жəне жүрекше-

карынша (nodus atrioventricularis) жүйке жəне бұлшық ет түйіндері,


381
жүрекше-қарынша бұлшық ет түйінінен, яғни жүрекшелерден қарыншаларға 


қарай
төмен

бағытталған

атриоентрикулалы 

буда
(fasciculus 
atrioventricularis) жəне одан таралатын оң жəне сол аяқшалар (cms dexter et
sinister) құрайды. 
Жүректің сол қарыншасынан қолқа арнасына өтетін артерия қанының
10%-ы жүрек қабырғасын қоректендіруге жұмсалады. Жүректің қан 
тамырларына: оң жəне сол тəждік артериялар мен үлкен, ортаңғы, кіші жүрек
веналары жатады. 
Жүректің жүмысын жүйке жүйесі вегетативті бөлімінің симпатикалық
жəне парасимпатикалық бөліктері қосарынан жүйкелендіріп реттеп отырады. 
Симпатикалық жүйкелер жүректің бүлшық етін, оның қан тамырларын
жүйкелендіріп, 
жиырылуын
жиілетіп, 
жұмысын
күшейтеді. 
Парасимпатикалық жүйкелер жүректің жүмысын баяулатып, жиырылуын
сиретеді. 
Жүрек ұрықтық кезеңде эндокард мезенхимадан, миокард пен эпикард
мезодермадан дамып жетіледі. Алдыңғы кезде екі түтікше болып 
қалыптасып, соңынан олар бірігіп, жүректі құрайды.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   438   439   440   441   442   443   444   445   ...   607




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет