Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
лекция
| Координат өсімшелері
Δх Δу І СШ + + ІІ OШ - + ІІІ ОБ - - ІV СБ + - Көптеген геодезиялық бақылаулармен зерттеулерге қатысты, Жер беті жазықтығымен калап алынған нүктенің географиялық және тікбұрышты координаталары арасындағы байланыстың алдын ала белгілі болуы қажет болып келеді. Сонда, осы аталып отырған байланыстың нақты түрде белгілі болуы үшін, Жердің эллипсоидтық бет жазықтығын арнайы жазықтыққа жобалау мүмкіндіктерін беретін аймақтық тікбұрышты Гаусстың жазық координаталар жүйесі жиі қолданылатынын айта аламыз. Бұл жағдайда, Жердің эллипсоидтың бет жазықтығы, меридиандар арқылы, әрқайсысы өлшем бірлігінде болатын алпыс аймақтық тікбұрышты жазық координаталарға бөлінеді де, олардың ретт ік саналуы нольдік (бастапқы) меридианнан яғни Гринвич меридианынан басталып шығыс (6a-сурет) бағытында болады. Енді, осы аталып отырған әрбір аймақтық беттерге тоқталатын болсак, онда олардың ережелерге сәйкес кескінделініп, әрқайсысының, берілу өлшем бірліктері сәйкестігіндегі, координата системалары болатынын айта аламыз. Сонымен қатар, осьтік меридиан Р 1 Р 2 атауы, әрбір жобаланатын аймақтық (6б-сурет) жазықтығында ешқандай бұрмалаусыз түзу сызық Х-Х бағытында бағытталып, ол абсцисса осі деп аталады. Екінші жағдайда, экваторлық түзу осьтік меридианға перпендикуляр болып келеді де, ордината осі деп аталады. а) |