Лекцияларының жиынтығЫ 2 Сапаров Қуандық Əбенұлы (оқу құралы) Алматы 2004 бет
Эпителий ұлпасына жалпы мінездеме
жүктеу/скачать 1,13 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Эпителий ұлпасын классификациялау
| Эпителий ұлпасына жалпы мінездеме
1. Эпителий шекаралық ұлпа сондықтан организмді сыртқы жəне ішкі ортадан бөліп тұрады жəне ол орталармен қарым- қатынаста болады. Организмнің ішкі бетін жабынды эпителий қоршап жатады. Ішектің қуысы, асқазанның, бүйректің, жыныс органдардың жəне т.б. Ішкі органдардың қуыстарын эпителий ұлпасы астарлап жатады жəне перикордиаль, превраль жəне 52 құрсақ бөлімдерін бөліп тұрады. Эпителий ұлпасының негізгі бір ерекшелігі шекаралық қызметі. Осы қызметіне байланысты эпителий ұлпасының құрамындағы клетка элементтері əртүрлі болады. 2. Эпителий клеткалары бір-бірімен өте тығыз байланысқан. Эпителий ұлпасы көбінесе қорғаныш қызметін атқаратын құрылымдар болады: кутикула, бақалшық, хитин, панцер. Осы құрлымның барлығы эпителий ұлпасының құрамындағы клеткалардың қызметіне байланысты. Эпителий ұлпасы əсіресе жабынды эпителийде апикальді жəне базальді беттері жақсы ажыратылады. Мысалы: ішек эпителийінде апикальді бетінде микроворсинкалар болады. Тыныс органдарының апикальді бетінде талшықтар кездеседі. Эпителий əр уақытта жақсы жетілген базальді мембранаға орналасады. Эпителий ұлпасын классификациялау Эпителийді классификацияға бөлгенде оның шығу тегіне, құрылысына жəне атқаратын қызметіне қарайды. Қазіргі уақытта филогенетикалық жəне морфофункциялық классификация кең таралған. Филогенетикалық классификация бойынша оның шығу тегінің эволюция процесінде қалыптасуына байланысты, атқаратын қызметіне жəне морфологиясына қарап бөлуді айтады. Бұл классификация бойынша тері, ішек, бүйрек, целом эпителиясы деп бөледі. Осы көрсетілген, əр түрлі эпителий өзіне тиісті ерекше міндетін атқарады. Тері эпителийінің атқаратын қызметі- сыртқы ортадан қорғау, осыған байланысты, олар көп қабатты болып келеді. Бүйрек эпителиясы организмнен сыртқы ортаға алмасу процесінде жиналған заттарды шығарады жəне бір қабатты болып келеді. Екінші классификация бойынша атқаратын қызметіне байланысты негізінде құрылысына қарайды. Эпителий бір қабатты жəне көп қабатты болып бөлінеді. 53 Бір қабатты эпителий Көп қабатты эпителий бір қатарлы Көп қатарлы Мүйізді қыртысы бар эпителий Тегіс куб тəрізді, цилиндр тəрізді Цилинд р тəрізді Мүйізделмеген тегіс немесе қыртысы жоқ Ауыспалы эпителий жүктеу/скачать 1,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|