Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке»
Jurnalistikaning dastlabki ko‘rinishlari
жүктеу/скачать 12,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| Jurnalistikaning dastlabki ko‘rinishlari. Jurnalistika paydo bo‘lishining
quyidagi konsepsiyalarini bilish lozim: Birinchisi, ijodiy konsepsiya. Ya’ni, jurnalistika qaysidir davrlarda ma’lum bir ijodkorlar faoliyati natijasida asta-sekin shakllanib kelgan. Ikkinchisi, kasbiy konsepsiya. Turli kasb egalarining har qaysi, masalan, jarchilar, yozuvchilar, shoirlar, choparlar, kotiblar, xattotlar, naqqoshlar va boshqalar o‘z faoliyatini rivojlantirib, uning doirasini kengaytirgan. Ushbu hunarlar uyg‘unlashib borib, bosma matbuot san’atiga zamin tayyorlagan va uni vujudga keltirgan. Uchinchisi, texnikaviy konsepsiya. Insoniyat ishtirokida texnika taraqqiy etgan sari turli asbob–uskunalar kashf qilinib, yagona nusxalar bosiladigan vositalardan ko‘proq adadlashtirishga o‘tila borilgan. Bunday jarayon asrlar osha mukammallashuvda davom etib, bosma stanokning kashfiyoti bilan tugallangan. To‘rtinchisi, tarixiy konsepsiya. Kishilik jamiyatining rivojlanishi o‘z-o‘zidan bosma uskuna yaratilishiga olib keldi. Ertami-kechmi, bu albatta amalga oshirilar edi. Odamlar tomonidan uzoq tarix davomida kashf etilgan juda ko‘p ixtirolar, o‘sha vaqtlarda ularga zarurat sezilmaganligi sababli, barbod bo‘lib ketgan. Lekin, shunga qaramasdan, har bir kashfiyot tarixning hosilasi o‘laroq, jamiyat taraqqiyotning taqozosi bilan dunyoga kelgan. Beshinchisi, tashkilotchilik konsepsiyasi. Kimdir jurnalistika belgilari va xususiyatlari vujudga kelishini boshqalar oldida vazifa sifatida qo‘yib, ularning ishlashi uchun shart-sharoitlar yaratgan, mehnatini taqdirlagan, yangi izlanishlarga safarbar etgan va natijada jurnalistikaning dastlabki va asl ko‘rinishlari paydo bo‘lgan. Bunday konsepsiyalar ro‘yxatini davom ettirish (qobiliyatlilik va hokazo 164 konsepsiyalar) mumkin. Fikrimizcha, ulardan har biri jurnalistikaning asosiy ma’nosini, mag‘zini emas, balki bor haqiqatning qaysidir bir qirrasini aks ettiradi. Jurnalistika yaxlit bir tizim sifatida qaysi tarkibiy qismlardan tashkil topgan va Gutenberg ular rivojiga qanday hissa qo‘shgan? Fikrimizcha, mazkur tizim to‘rtta asosiy bo‘g‘indan iborat: mualliflar guruhi, jurnalistik matn, bog‘lanish kanali va auditoriya. Ushbu qismlarsiz jurnalistika paydo bo‘lishi mumkin emas edi. Ular tarixan har xil davrlarda vujudga kelgan va har biri o‘z yo‘nalishida rivojlangan. жүктеу/скачать 12,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|