«Мейірбикелік үрдіс» туралы түсінік, барлық кезеңдердегі мейірбикелік үрдістің жұмысын ұйымдастыру

Көбінесе, медициналық практикада дәрі-дәрмектер белгілі бір уақыт аралығында бірнеше рет тағайындалады (курстық емдеу). Бұл жағдайда дененің реакциясының келесі нұсқалары мүмкін:

1. Препаратты фармакологиялық әсері бірнеше рет қолданған кезде өзгермейді. Ең кең таралған және қалаулы нұсқа. Барлық жаңадан жасалған дәрілер қайталама енгізгенде әсерін өзгертпеуі керек.

2. Препараттың әсері бірнеше рет қолданған кезде жоғарылайды. Бұл келесі процестердің нәтижесінде пайда болуы мүмкін;

а) материалды жинақтау - организмге бір затты бірнеше рет енгізген кезде, элиминация процестерінің төмендеуі нәтижесінде дәрі жиналады, т.е. материалды субстрат. Материалдық кумуляция нәтижесінде препараттың қайталама инъекциялармен әсері барған сайын күшейе түседі және терапевтік әсерден уыттыға айналуы мүмкін. Материалды түрде жинақталуы мүмкін дәрі-дәрмектерге жүрек гликозидтері және жанама антикоагулянттар жатады.

б) функционалдық кумуляция - бір затты бірнеше рет енгізген кезде оның өзі емес, оның әсері жинақталады. Мұндай әрекеттің мысалы ретінде этил спиртін алкоголизмде ұзақ уақыт қолданып, орталық нерв жүйесіне жедел психоз түрінде токсикалық әсерге әкеледі, бұл «делирий тременттері» деп аталады.

3. Бірнеше рет қолданған кезде фармакологиялық әсердің әлсіреуі тәуелділік, немесе толеранттылық деп аталады.Нашақорлық дәріні ұзақ уақыт қолданғанда әсердің біртіндеп әлсіреуімен сипатталады, нәтижесінде дәл осындай әсерге жету үшін препараттың енгізілген дозасын арттыру қажет. Нашақорлық препараттың элиминациясының күшеюі нәтижесінде болуы мүмкін (бауыр ферменттерінің белсенділігінің артуы барбитураттарға тән) немесе оған рецепторлардың сезімталдығының төмендеуімен (бета-адренергиялық агонистерді ұзақ қолданған кезде бета-адренергиялық рецепторлар санының азаюы) орын алуы мүмкін. Бұл әрекеттің нұсқасы - тахифилаксия, яғни жылдам тәуелділік, онда фармакологиялық әсер бірнеше рет инъекциядан кейін толықтай жойылуы мүмкін.

Тахифилаксияның мысалы ретінде жанама адренергиялық агонист эфедриннің әсері келтірілген. Бірінші рет енгізген кезде эфедрин жақсы вазоконстрикторлық әсерге ие, ал қысқа интервалмен бірнеше рет енгізгенде оның әсері жоғалады. Бұл әрекеттің механизмі эфедриннің әсерін жүйке ұштарынан норадреналин медиаторының бөлінуіне байланысты жасайды, ал оның қоры таусылған кезде оның әсері де жоғалады.

15. Дәрілік заттарды сыртқы қолдану.

Әдіс, ең алдымен, дәрі-дәрмектердің жергілікті әсер етуіне арналған, өйткені тек майда еритін заттар бүтін тері арқылы сіңеді (негізінен май бездері мен шаш фолликулаларының шығаратын түтіктері арқылы).

1. Лосьондар

2. Ұнтақтар

3. Ингаляция

4. Компресстер

5. Үйкеліс( Растира­ния)

6. Майлау

7. Тамшыларды тамызу

8. Жараның бетіндегі таңғыш материалдар

Сыртқы қолдануға арналған дәрілік формалар: майлар, эмульсиялар, ерітінділер, спирттер, ұнтақтар, тұнбалар, гипстер.

Сырттай сіз теріңізге ғана емес, көздің, мұрынның, құлақтың және т.б. шырышты қабаттарға әсер ете аласыз.

Майлар.

Майларды қолданудың келесі әдістері бар:

· Жұқа немесе қалың қабат түріндегі әдеттегі қолдану;

· Бірнеше қабат түрінде қолдану (бірнеше дәрілік формалар болған кезде). Мысалы, алдымен гель қабаты, содан кейін жақпа қабаты қолданылады;

· Проблемалық аймақты алдын-ала өңдегеннен кейін жақпа қолдану (қарапайым ылғалдандыру; беттік белсенді заттармен, ұшқыш еріткіштермен, сутегі асқын тотығымен, антисептикалық ерітінділермен өңдеу, некротикалық аймақтарды кетіру және т.б.);

· Жақпамайды теріге, буындарға, бұлшықеттерге немесе басқа проблемалы аймақтарға белсенді ысқылау;

· Маймен алдын ала суланған майлық немесе тампон түрінде қолдану;

· Дәрілік заттардың өткізгіштігін күшейтетін әр түрлі құрылғыларды (электрофорез) қолдану.

Жақпа түрлі тәсілдермен жағылады, бірақ кез келген жағдайда науқастың терісі, мейірбикенің құралдары мен қолдары таза болуы керек, бұл жақпамайдың тиімділігін едәуір арттырады және жалпы емдеу уақытын қысқартады.

Майлар құрамы мен мақсатына байланысты әр түрлі қолданылады және олардың тиімділігі олардың дұрыс қолданылуына байланысты. Майды жағудың режимі, ұзақтығы және ерекшелігі зат пен тасымалдаушының физико-химиялық қасиеттеріне, олар қолданылатын беттің күйіне, сонымен қатар аурудың сипатына және басқа факторларға байланысты. Майды қолданар алдында нұсқаулықтағы немесе басқа арнайы ақпараттағы ұсыныстарды мұқият оқып шығу керек.

Маймен алдын ала суланған майлық түрінде қолдану.

Құрал-жабдықтар: жақпа, майлықтар, мақта, бинт, шпатель

Іс әрекеттің орындалуы:

1. Стерильді күрекшемен майларды зақымдалған жердің көлеміне сәйкес келетін майлыққа жағыңыз.

2. Зақымдалған бетке майлық жағыңыз.

3. Майлықтың үстіне мақта қабатын салып, таңғышты таңғышпен бекітіңіз.

4. Жақпа компресспен - компресс қағазын, мақта матасын майлықпен майлыққа салыңыз, оны таңғышпен бекітіңіз.

Шарт.

2. Жақпаңызды алақанға қойып, алақан құрғап, қолыңызда жылы болғанша дайындалған жердегі теріге ысқылаңыз.

Көзге жақпа жағу.

Құрал-жабдықтар: көз майы, жақпа таяқшасы, мақта шарлары, лоток, пайдаланылған материалға арналған лоток.

Рәсімнің орындалуы:

1. Қолыңызды жуыңыз.

2. Тегіс жерге 4-5 мм жақпа сығыңыз.

3. Сол қолыңызға мақта матасын алыңыз, пациенттен жоғары қарауын сұраңыз.

4. Төменгі қабақты шармен тартыңыз, жақпа майын таяқшаны конъюнктиваға тигізіп, төменгі форникске салыңыз.

5. Науқастан көздерін жұмуын сұраңыз.

6. Көз таяқшасын конъюнктивалық форникстен көздің сыртқы бұрышына қарай алыңыз.

7. Жоғарғы қабақтың терісінде айналмалы қозғалыстармен допты қолданып, жақпа майын бүкіл көзге жағыңыз.

8. Екінші көз үшін бәрін қайталаңыз.

Жақпа майын құлаққа енгізу.

Сыртқы отит кезінде жақпа зақымдалған бетке жұқа қабатта қолданылады.

Майды қолданар алдында сыртқы есту түтігін алдын-ала тазартады, ал жақпамайды жағқаннан кейін есту түтігіне мақта тампонын салады.