Мектеп µмірініњ жаѓымды жєне жаѓымсыз ќ±былыстарын кµру

Қосымша 3. 
 
Сабақтарды психологиялық-педагогикалық талдау схемасы 
Талдаудың негізгі бағыттары: 
1. Сабақтың тақырыбы мен міндеттері. 
2. Мұғалімнің өзін-өзі ұйымдастыру ерекшеліктері. 
3. Тәрбиешінің ұйымы және балалардың танымдық іс-әрекетінің ерекшеліктері. 
4. Сабақтағы тәрбиелік мәселелерді шешу. 
5. Балалардың жас және жеке ерекшеліктерін ескеру. 
6. Сыныптағы психологиялық климат. 
7. Сабақтағы бақылау мен бағалаудың функциялары. 
8. Сабақтың тиімділігі туралы қорытындылар және оны жақсарту бойынша ұсыныстар. 
 
Талдау бағдарламасы: 
1. Сабақтың тақырыбы және оның міндеттері: оқыту, дамыту, тәрбиелеу. Сабақта 
қойылған міндеттердің мақсаттылығы, олардың тақырыбына, мазмұнына, балалардың жас 
және жеке ерекшеліктеріне және осы топтағы балалардың даму деңгейіне сәйкестігі. 
Жалпы психологиялық міндеттер мыналар болуы мүмкін: танымдық қажеттіліктер мен 
қызығушылықтарды, ақыл-ой әрекетін, ерік процестерін, зейінін дамыту; өзін-өзі 
ұйымдастыру дағдыларын қалыптастыру: адамгершілік, эстетикалық және зияткерлік 
сезімдерін дамыту және тағы басқалар. 
2. Тәрбиеші өзін-өзі ұйымдастырудың ерекшелігі: 
- сабаққа дайындық: психологиялық-педагогикалық міндеттерді, сабаққа дайындық 
деңгейі және оларды бүкіл сабақ барысында мақсатты түрде шешу; сабақтың мазмұнын және 
оның барлық компоненттерін игеру дәрежесі, олардың өзара байланысын білу; 
- сабақта тәрбиешінің өзін-өзі сезінуі: сабырлылық, жігерлілік, тапсырмаларды 
орындаудағы табандылық, сабақта болып жатқанның барлығына оптимистік көзқарас, 
педагогикалық тапқырлық; 
- педагогикалық такттің көрінісі. 
3. Тәрбиеші балалардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастыруы және оның көріну 
ерекшеліктері: 
- балалардың белсенділігі мен оған деген психологиялық дайындығының мотивациясы: 
тәрбиеші сабақтың тақырыбына және мазмұнына деген қызығушылықты қалай, қандай 
формада оятады, сабаққа деген жағымды қатынасты тудырады (ойын, кеңес, сендіру, тәртіп, 
ұсыныстар және т.б.); 
- балалардың айналысуға дайындығының көрінісі, ол қалай және немен анықталады 
(білдіру, сұрақтар, зейіннің шоғырлануы және т.б.); 
- топтағы балалардың назарын қолдау әдістері, зейінді бір қызмет түрінен екінші түріне 
ауыстыру тәсілдері, балалардың зейінін дамыту; 
- балалардың зейінінің тұрақтылығы, тәрбиешінің нұсқаулары мен тапсырмаларын 
нақты орындау, сабақ мазмұнына қызығушылық, зейіннің ауытқу себептері; 
- тәрбиешінің балалардың қабылдауын ұйымдастырудың жолдары - жас ерекшеліктерін 
ескеру, оның ішінде қабылдау процесінде әр түрлі анализаторлар, балалардың сезу 
қабілеттерін дамыту, сенсорлық стандарттарды қалыптастыру, бақылауды дамыту; 
- балалардың топтағы қабылдау ерекшеліктері мен сипаты (еріксіз, ерікті, 
эмоционалды, аналитикалық, фрагментті, үстірт және т.б.); 
- балалардың ойлау белсенділігін арттыру әдістері: тәрбиешінің сұрақтар жүйесі, 
проблемалық-іздеу жағдайларын құру, мәселені шешу жолдарын іздеуді ұйымдастыру және 
т.б.; сабақта қандай идеялар мен түсініктер қалыптасады, олардың қалыптасу шарттары, 
балалардың ақыл-ой әрекетіндегі нақты және жалпыланған (бейнелер мен ұғымдар) 
арақатынасы; 

- балалардың интеллектуалды іс-әрекетінің көрінісі: тәрбиешіге, басқа балаларға 
қойылатын сұрақтар, салыстыру, талдау, қорытынды жасау, дәлелдеу және т.б. қабілеттілігі, 
балалардың іс-әрекетіндегі тәуелсіздік пен еліктеудің арақатынасы: модель бойынша 
тапсырма қарапайым көшіру арқылы орындалды ма, қаншалықты негізделген және мақсатқа 
сай, ескерту міндеттерді дербес шешу жағдайлары; 
- тәрбиешінің ақпарат беру тәсілдері және олардың орындылығы: қарапайымдылығы, 
дәлдігі, қол жетімділігі, жүйелілігі, бейнелілігі, эмоционалдылығы, мәнерлілігі, басты нәрсені 
бөліп көрсете білу, балалардың бұрынғы тәжірибесіне сүйену, осы сабақтың мазмұнын 
басқалармен байланыстыру және т.б .; 
- балалардың сабақтағы сөйлеуі, сөйлеудегі қиындықтар мен кемшіліктер, оларды 
психологиялық түсіндіру; 
- тәрбиешінің балалар материалды есте сақтауын ұйымдастыруы, білімді меңгеру 
дәрежесі мен деңгейі және іс-әрекеттерді орындау тәсілдері; 
- балалар бейнесін дамыту әдістері (репродукциялық және шығармашылық) - 
тәрбиешінің презентациясында объектілерді суреттеудің бояуы, бейнелілігі, көрнекі 
құралдарды, картиналарды, шығармашылық тапсырмаларды қолдану және т.б.; 
- сабақта есте сақтау, ойлау және қиялдың арақатынасы, олардың өзара байланысы 
қалай көрінді, осы танымдық процестердің қайсысы тәрбиешіні белсенді етті және не үшін; 
- балалардың эмоциялары мен сезімдерінің өзектілігі, сабақ барысында оларға сүйену, 
оның қай сәттерінде эмоциялар айқын көрінді, бұның себебі неде, эмоциялардың балалардың 
танымдық іс-әрекетіне әсері; 
- балалардың танымдық іс-әрекетіндегі эмоционалды және рационалды қатынас. 
4.Тәрбиелік міндеттерді шешу: қандай оқу міндеттері қойылды және олар сабақта 
қаншалықты тиімді шешілді, осы сабақ материалының мазмұнының білім беру мүмкіндіктерін 
пайдалану дәрежесі және оны қалыптастыру. Білім беру әсерін қабылдау. Ерік-жігерлі, 
адамгершілік және басқа да жеке қасиеттерді қалыптастыру. 
5. Тәрбиеші балалардың жеке ерекшеліктерін ескереді. Балалардың психикалық 
жағдайларын қабылдау және түсіну қабілеті, баланың мінез-құлқындағы сыртқы фактілердің 
артында оның жеке басының ерекшеліктерінің көріністерін көре білу, онымен жұмыс істеу 
әдістерін қолдану кезінде баланың даму деңгейін ескере отырып, жеке балалардың мінез-
құлқы мен іс-әрекетін түзету мүмкіндігі. 
6. Сабақтағы психологиялық климат: тәрбиеші мен балалар арасындағы қарым-
қатынастың сипаты мен стилі (қайырымдылық, авторитаризм немесе демократия), балалар 
арасындағы өзара қарым-қатынас пен қатынастардың сипаты мен сипаттамалары (бағалау, 
өзара бағалау және т.б.). 
7. Бақылау мен бағалау әдістері, тәрбиеші тарапынан олардың алуан түрлілігі, бақылау 
мен бағалаудың уақтылығы, олардың ынталандырушы қызметі. 
8. Сабақтың тиімділігі туралы қорытындылар және оны құрудың ықтимал нұсқалары 
және сабақты жақсарту үшін белгілі бір әдістер мен тәсілдерді қолдану туралы нақты 
ұсыныстар. 

жүктеу/скачать 457,59 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: