Менің пірім – Сүйінбай, Сөз сөйлемен сиынбай!
Шығармай бір жеңнен қол, бір жерден сөз
жүктеу/скачать 488,5 Kb.
|
эссе2020
| Шығармай бір жеңнен қол, бір жерден сөз,
Алалық алты бақан дертпен кірдік-деп өзінің сыни көзқарасын нақты айқындайды. Қазақтың қараңғылығын сөз еткен. Әйтседе, ақынның өз халқына деген жанының ашуы, өкініші, мұңы сезіледі. Ахмет Байтұрсынов бұл өлеңінде XYIII ғасырдан бастап бытырап, өз ішінде бірлігін жоғалта бастаған қазақ халқының XX ғасырға таман жағдайының қиындай түскенін: «Кіреді тентек есі түстен кейін, Мүшкілін халіміздің жаңа білдік.»-деп жеткізеді.Бұл шумағында қазақ халқының саяси санасының төмендігі сезіледі. «Қалтылдақ қайық мініп еспесі жоқ, Теңізде жүрміз қалқып кешпесі жоқ». деген үзіндісінен басшысы жоқ, бір орталыққа бағынған мемлекеті жоқ қазақ халқын, шығысында айдаһардай айбарлы,солтүстігінде аюдай алпауыт мемлекет тұрсада, саясатқа басын қатырмай, өз ішінен жік-жікке бөлініп жатқан қазақ халқын көреміз. Әрине, сол кездегі қазақ қауымын үзілді –кесілді қараңғы болды деп айтуға болмас.Небір дарынды тұлғалар болғаны хақ, бірақ ауыл молдасының білімімен шектеліп қалған, тіпті оқымаған , сауаты нашар қара халықтың басымдығы артқа тартты. «Жақсылық өз басынан артылмаған» деп, ел үміт артқандардың, ел тізгінін ұстап жүргендердің ауызбен орақ орып жүргенін нақты көрсетеді. Үлкендерін «Еңкеңдеп ет аңдыған шалдар да көп, Телміріп бір тойғанын ар қылмаған» деп бейнелейді. Міне,автордың жеткізгісі келген ойы, қазақтың кемшілігі осындай. Оның әрбір сөзі дәл бүгінгі біздер үшін де әсерін жоймаған барынша көркем, мейлінше мағыналы. Тіпті көп өлеңі бүгінгі тіршілігіміздің айналасында боп көрінеді. Мысалы: Тықылдап, құр пысықсып сөйлейтін көп, Екпіндеп, ұшқыр атша қарқындаған.деп сөзі көп, ісі жоқ адамдарды сынайды. Бос белбеу, босаң туған бозбала көп, Киіздей шала басып қарпылмаған деген шумақ бүгінгі біздерді айтып тұрғандай емес пе?! Бас пайдасынан басқа уайымы жоқ, жақын-жуық, халық, ұлт мүддесі деген ұғымға миығынан күліп қарайтындар аз ба, қазір? Оқыған азамат ретінде өзін де кінәлі санап, өлеңді «Байға мал, оқығанға шен мақсұт боп, Ойлайтын жұрттың қамын адам аздан» деп үлкен қиналыспен аяқтайды. Келешегіне бағыт алғанын байқаймыз.Бұдан кейін тарих сахнасына Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсыновтар арқылы «Алаш» идеясы шықты. Осы идея Тәуелсіз Қазақстанның жаһандану дәуірінде де дамуына оң бағыт көрсетіп отырғаны анық. Ойымызды түйіндей келе, «Қазақ салты» нақтылық пен шынайылық қасиеттерді дәріптеген, тарихи туынды. жүктеу/скачать 488,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|