Мулдабекова Камчат Тулюгиновна АҚпараттық технологиялар арқылы болашақ мамандардың коммуникативтік қҦзыреттілігін қалыптастыру



жүктеу/скачать 2,62 Mb.
бет46/63
Дата09.04.2022
өлшемі2,62 Mb.
#30449
түріДиссертация
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   63
Эксперименттің міндеттері:

1. Болашақ бастауыш сынып мамандарының коммуникативтік


құзыреттілілігін қалыптастыру үшін ақпараттық технологиялар туралы теориялық білімінің аясын айқындау;


  1. Білім алушылардың ақпараттық технологияларды қолдану әдістемесін кәсіби құзыреттіліктерін қалыптастыруда ескерілетін педагогикалық ерекшеліктерін тәжірибе жүзінде тексеру.

Эксперимент жұмысын ӛткізу үш кезеңді қамтиды:


- анықтау экспериментінде болашақ мамандардың жалпы білім аясы мен біліктерін анықтап алу;
- қалыптастыру экспериментінде білім алушылардың теориялық білімін тәжірибеде қолданудағы кемшілік тұстарына ғылыми-педагогикалық талдау жасап оны жетілдірудің әдістемесін қарастыру және оны жүзеге асыру;
- бекіту экспериментінде алынған нәтижелерді тексере отырып, математикалық-статистикалық ӛңдеулер арқылы зерттеу болжамының дұрыстығын дәлелдеу.
Болашақ бастауыш сынып мамандарының коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ақпараттық технологияларды пайдалану үдерісіне қатысты теориялық тұжырымдамаларды негізге ала отырып, біз эксперимент жұмысының анықтау кезеңінде білім алушылардың ақпараттық технологияларға қатысты білімі мен біліктілігін соған орай жасайтын ізденістері зерделенді.
Анықтау экспериментінің мақсаты болашақ бастауыш сынып
мамандарының коммуникативтік құзыреттіліктерін қалыптастыруда ақпараттық технологияларды барлық пәндерді оқу барысында пайдалану деңгейін яғни тәжірбиеде электрондық оқу құралын қаншалықты пайдаланылып (пәндік және әдістемелік) жүргізілетіндігін анықтау болды.
110

Анықтау кезеңінде оқытушылармен, студенттермен әңгімелесу, сабақтарға қатысу, сауалнама жүргізу, бағдарламалық құжаттарды оқып– үйрену әдістері қолданылды.


Анықтау экспериментінде болашақ бастауыш сынып мамандарының білім алуында берілген тапсырмалар бойынша негізінен оқытушының берген
нұсқауымен шектелетіні, ӛздерінің мамандықтарына деген қызығушылықтарының басым бағыт алмайтыны байқалды. Оған дәлел 2013 жылдан бастап, бастауыштың 1-4 сыныптарына арналған оқу бағдарламалары мен 1 сыныптан оқытылып жатқан ағылшын тілінің оқулығы мен әдістемесімен таныс еместігі. Сондай-ақ білім алушылардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ақпараттық технологиялар туралы жалпылама мағлұматтары бар екені анықталды. Осы жасалған талдаулардан білім алушылардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ақпараттық технологияларды пайдалану тӛмендігі байқалды. Бұл кӛрсеткіштің тӛмен болуы болашақ мамандардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ақпараттық
технологияларды пайдалану мәселесінің арнайы мақсат етіп қойылмағандықтан, білім алушылардың басым кӛпшілігі ол технологияларды
қарапайым түрде ғана қолданатыны айқындалды. Бұдан анықтау экспериментінің нәтижелері: болашақ мамандардың міндетті пәндерден алған білімдерін біліктілікпен басқа пәндерді оқыған кезде, сол сияқты тәжірибеде қолдануға қиналады, «түпнұсқамен» байланыстыра алмайды, олардың ӛздігінен ізденіспен ойлауы, алған білімді ұқсас немесе жаңа жағдайға кӛшіру біліктілігі, құзыреттілігі жетіспейтініне кӛз жеткізілді.
Қорыта айтқанда, болашақ мамандардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ақпараттық технологияларды оқу іс-әрекетінде белсене қолдану, ақпараттық технологиялар құраларды мен әдістерін ӛздігінен игеруі маңызды рӛл атқарады. Ақпараттық технологиялар құралдары мен әдістерін қолдана отырыпбілім алушылардың арнайы ұйымдастырылған ақпараттық іс-әрекеті олардың жеке тәжірибелерінің дамуына, коммуникативтік құзыреттіліктердің қалыптасу деңгейінің арттыруына бағытталуы қажет.
Сондықтан да зерттеу жұмысымыздың келесі кезеңінде студенттердің кәсіби құзыреттілігін қалыптастыруда ақпараттық технологияларды пайдаланудың тиімді жолдарын қарастыру кӛзделді. Ол үшін алдымен болашақ бастауыш сынып мамандарының коммуникативтік құзыреттілік т.б. туралы білетін білімдерін анықтау үшін білім алушылардан сауалнама алынды.
Коммуникативтік құзыреттілік деңгейі мен негізгі коммуникативтік шеберліктің қалыптасуын анықтауға арналғанЛ.Михельсонның (бейімдеген Ю.З. Гильбух) коммуникативтік құзыреттілік әдістемесін қолданылды.
Л.Михельсонныңәдістемесі (аударған және бейімдеген Ю.З.Гильбух) коммуникативтік құзыреттілік деңгейі мен негізгі коммуникативтік шеберліктің қалыптасуын анықтауға арналған.
Кесте 6 – Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті мен А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің студенттерімен

111


жүргізілген Л.Михельсонның коммуникативтік құзыреттілік әдістемесінің нәтижесі


Сауалнама сұрақтары




Бақылау тобы




Эксперименттік топ
















т/д




о/д

ж/д

т/д




о/д

ж/д

Педагогикалық

үдерістегі

(25,6%)




(19,2%)

(55,2%)

(22,4 %)




(20,8%)

(56,8%)

қарым-қатынас




дегенді

























қалай түсінесіз?































Коммуникативтік







(32,8%)




(24,8%)

(42,4%)

(31,2%)




(26,4%)

(42,4%)

құзыреттілік ұғымын қалай

























түсінесіз?





































Коммуникативтік




























құзыреттілікті


































қалыптастыру үшін қандай

























тілдік заңдылықтарды білу

























қажет?





































Коммуникативтік







(22,4%




(77,6 %)

-

(28,8%)




(71,2 %)

-

құзыреттілікті


































қалыптастыру




дегенді

























қалай түсінесіз?































Коммуникативтік







(16,8%)




(16%)

(67,2%)

(18,4%)




(20,8%)

(60,8%)

құзыреттілігі

қалыптасқан

























маман қандай болуы керек?

























Ӛзіңізді

коммуникативтік

(14,4%




(17,6%)

(68%)

(23,2%)




(32,8%)

(44%)

құзыреттілігі




қандай

























деңгейде




қалыптасқан

























маманмын деп ойлайсыз?

























Коммуникативтік







(24,6%)




(20,2%)

(55,2%)

(22,4 %)




(20,8%)

(56,8%)

құзыреттілікті


































қалыптастыруда

қандай

























педагогикалық

технология

























тиімді деп ойлайсыз?




























Бастауыш







сынып

(31,8%)




(25,8%)

(42,4%)

(30,2%)




(25,4%)

(44,4%)

маманының


































коммуникативтік































құзыреттілігіне

сипаттама

























беріп кӛріңіз.


































Тілдік

дағдыларға

не

(20,4%




(79,6 %)

-

(27,8%)




(72,2 %)

-

жатады?

Мысал

келтіріп

























дәлелдеңіз.


































Коммуникативтік







(15,8%)




(17%)

(67,2%)

(19,4%)




(29,8%)

(60,8%)

құзыреттілігі

қалыптасқан

























маман деп кімді

айтар

























едіңіз?





































Оқушылармен




қарым-

(15,4%




(16,6%)

(68%)

(22,2%)




(33,8%)

(44%)

қатынасқа

түсуде

қандай

























қиындықтар кездесті?



























112


Кесте 7 – Сыналушылардың бағынышты, агрессивті немесе қҧзыретті типке бӛлінуінің пайыздық кӛрсеткіштері





Қ.Яссауи атын.ХҚТУ (76 студент)

Абай ат. ҚазҰПУ (76 студент)

Кұзыреттілік

Бағыны

Агрессив

Құзыретті

Бағыныш

Агрессив

Құзыретті

типтері

шты

ті

ты

ті







тӛмен

8 (10%)

3(4%)

5(7%)

6 (8%)

3(4%)

7(9%)

орта

7(9%)

3(4%)

15 (20%)

5(7%)

4(5%)

18(24%)

жоғары

6(8%)

4(5%)

25(33%)

2(3%)

4(5%)

27(35%)

Бақылау тобындағы сыналушылардың бағыныштылық типке бӛліну шкаласының орташа арифметикалық шамасы 6,6, ал орташа квадраттық ауытқуы- 1,7-ге тең болды. 10% (8) сыналушылар бағыныштылық тип шкаласының тӛмен деңгейін, 9% (7) бағыныштылық тип шкаласының орташа деңгейін, ал 8% (6) бағыныштылық тип шкаласының жоғары деңгейін кӛрсетті.


Эксперимент тобындағы сыналушылардың бағыныштылық типке бӛліну шкаласының орташа арифметикалық шамасы 6,6, ал орташа квадраттық ауытқуы- 1,7-ге тең болды. 8% (6) сыналушылар бағыныштылық тип шкаласының тӛмен деңгейін, 7% (5) бағыныштылық тип шкаласының орташа деңгейін, ал 3% (3) бағыныштылық тип шкаласының жоғары деңгейін кӛрсетті.




12
10


8
6
4
2
0
Төмен Орта Жоғары

БТ
ЭТ



Сурет 2 - Бақылау және эксперименттік топтарында бағыныштылық типке бӛлінуінің салыстырмалы пайыздық кӛрсеткіштері


Екі топтың бағыныштылық типке бӛліну шкаласының орташа арифметикалық шамалар арасындағы tэм(-1,1) < t0,05 (1,972), яғни, екі статистикалық топтың орташа арифметикалық шамалары арасындағы айырмашылық статистикалық мәнді емес.
Бақылау тобындағы сыналушылардың агрессивті типке бӛліну шкаласының орташа арифметикалық шамасы 6,6, ал орташа квадраттық ауытқуы- 1,7-ге тең болды. 4% (3) сыналушылар агрессивті тип шкаласының тӛмен деңгейін, 4% (3) агрессивті тип шкаласының орташа деңгейін, ал 5% (6) агрессивті тип шкаласының жоғары деңгейін кӛрсетті.
113

Эксперимент тобындағы сыналушылардың агрессивті типке бӛліну шкаласының орташа арифметикалық шамасы 6,6, ал орташа квадраттық ауытқуы- 1,7-ге тең болды. 4% (3) сыналушылар агрессивті тип шкаласының тӛмен деңгейін, 5% (4) агрессивті тип шкаласының орташа деңгейін, ал 5% (4) агрессивті тип шкаласының жоғары деңгейін кӛрсетті.




6
5
4


3
2
1
0
Төмен Орта Жоғары

БТ
ЭТ



Сурет 3 - Бақылау және эксперименттік топтарында агрессивті типке бӛлінуінің салыстырмалы пайыздық кӛрсеткіштері


Екі топтың агрессивті типке бӛліну шкаласының орташа арифметикалық шамалар арасындағы tэм(-1,1) < t0,05 (1,972), яғни, екі статистикалық топтың орташа арифметикалық шамалары арасындағы айырмашылық статистикалық мәнді емес.
Бақылау тобындағы сыналушылардың құзыреттілік типке бӛліну шкаласының орташа арифметикалық шамасы 6,6, ал орташа квадраттық ауытқуы- 1,7-ге тең болды. 7% (5) сыналушылар құзіреттілік тип шкаласының тӛмен деңгейін, 20% (15) құзыреттілік тип шкаласының орташа деңгейін, ал 33% (25) құзыреттілік тип шкаласының жоғары деңгейін кӛрсетті.
Эксперимент тобындағы сыналушылардың құзыреттілік типке бӛліну шкаласының орташа арифметикалық шамасы 6,6, ал орташа квадраттық ауытқуы- 1,7-ге тең болды. 9% (7) сыналушыларқұзыреттілік тип шкаласының тӛмен деңгейін, 24% (18) құзыреттілік тип шкаласының орташа деңгейін, ал 35% (27) құзыреттілік тип шкаласының жоғары деңгейін кӛрсетті.

114



35
30
25
20
15
10
5
0
Төмен Орта Жоғары

БТ
ЭТ



Сурет 4 - Бақылау және эксперименттік топтарында құзыреттілік типке бӛлінуінің салыстырмалы пайыздық кӛрсеткіштері


Екі топтың құзыреттілік типке бӛліну шкаласының орташа арифметикалық шамалар арасындағы tэм(-1,1) < t0,05 (1,972), яғни, екі статистикалық топтың орташа арифметикалық шамалары арасындағы айырмашылық статистикалық мәнді емес.
Зерттеу барысында болашақ бастауыш сынып мамандарыныңкоммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру үшін ақпараттық технологияларды пайдалану жӛніндегі білімдері мен түсінік, ұғымдары, оларды қажетіне қарай қолдана, пайдалана білу біліктіліктері бақылауға алынды. Болашақ бастауыш сынып мамандарыныңкоммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру үшін ақпараттық технологияларды пайдалану білімі мен біліктілігі тексерілді. Анықтау эксперименті барысында болашақ бастауыш сынып мамандарыныңкоммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру үшін ақпараттық технологияларды пайдалануға қызығушылық танытпайтыны, оқу тапсырмаларын дәстүрлі әдістермен орындауға бейімділіктерінің басым екендігі анықталды.
Анықтау экспериментінің кӛрсеткіштері жоғары, тӛмен, орта деңгейлері негізінде ӛлшемдеріне сәйкес, салыстырмалы диаграммасы тӛмендегі мазмұнда берілді. Бұл кестеден байқағанымыз, бақылау және эксперимент топтарындағы аса кӛп айырмашылық болмады.
Осы кӛрсеткіштерді есепке ала отырып, анықтау эксперименті бойынша
бақылау және эксперименттік топтардың білім алушыларының коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ақпараттық технологияларды пайдалану деңгейін салыстыруға мүмкіндік туғызылды.
Н.П.Фетискиннің «Ақпараттық технологиялар танымы» әдістемесі бойынша диагностика жүргізілді.
Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі мамандығы студенттерінің ақпараттық технологиялалар бойынша білімдерінің деңгейін айқындауда қолданылатын сауалнама дайындалды.

115


Сауалнама


  1. Ақпараттық қоғам талабына толық сай маман ретінде дайындалып жатырмын деп ойлайсыз ба?

а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде б) орташа в) жоқ




  1. Ақпараттық технологиялар бойынша алған теориялық біліміңізді практикада қолдануда сеніміңізді ақталды ма?

а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде б) орташа в) жоқ




  1. Сізді таңдаған мамандық бойынша университет қабырғасында оқытылған информатикалық пәндер қанағаттандыра ма?

а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде б) орташа в) жоқ


4. Сіздің ойыңызша бастауыш сынып мамандары үшін ақпараттық
технологияларды игерту мақсатында жүргізілетін тәжірибелік дайындық
деңгейі жеткілікті ме?
а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде
б) орташа
в) жоқ


  1. Ақпараттық технологиялар бойынша дайындығыңыз жоғары деп ойлайсыз ба?

а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде б) орташа в) жоқ




  1. Оқу үдерісін студенттердің мамандығы бойынша ақпараттық технологиялардан тәжірибелік цикл бойынша ұйымдастыру туралы пікірді қолдайсыз ба?

а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде б) орташа в) жоқ




  1. Информатикалық пәндердің мазмұнына кӛзқарасыңыз жоғары ма?

116


а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде
б) орташа
в) жоқ


  1. Университетте ақпараттық технологияларды оқыту барысында электронды оқу құралдарын, компьютерлік бағдарламалық оқытушы орталарды, интернет желісін жиі қолданасыз ба?

а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде б) орташа в) жоқ


9.Ақпараттық технологиялардың кәсіби іс- әрекетте қажеттілігін түсінесіз бе? а) иә ә) жеткілікті дәрежеде
б) орташа в) жоқ


  1. Ақпараттық технологиялар мәселелеріне қызығушылығыңыз және қолдану деңгейіңіз жоғары ма?

а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде б) орташа в) жоқ




  1. Ақпараттық технологиялардың кӛмегімен білім іскерлік дағдыларды меңгеру белсенділігіңіз жоғары ма?

а) иә
ә) жеткілікті дәрежеде б) орташа в) жоқ


12. Педагогикада, шет тілін оқыту әдістемесі бойынша компьютерлік
модельдеуге икемдігіңіз жоғары ма?
а) иә
б) жеткілікті дәрежеде
б) орташа
в) жоқ

117


Кесте 6 – Анықтау эксперименті бойынша болашақ мамандардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ақпараттық технологияларды пайдалану деңгейлері (%)


Деңгейлер

Бақылау тобы

Эксперименттік топ




(76 студент)




(76 студент)




Студенттер

%

Студенттер

%




саны




саны




Тӛмен

27

36

26

34

Орта

33

43

30

40

Жоғары

16

21

20

26



жүктеу/скачать 2,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   63



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents