ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚҰРҒАҚ ДАЛАЛЫ АЙМАҒЫ ЖАҒДАЙЫНДА ШАБУ МЕРЗІМДЕРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ, ШӨП ҚОСПАЛАРЫНЫҢ КӨК БАЛАУСА ЖӘНЕ ҚҰРҒАҚ МАССА ӨНІМДІЛІГІ
Курбанбаев А.И.1, ауыл шаруашылығы ғылымдарының магистрі, аға маманы, almaskurbanbaev@mail.ru, https://orcid.org/0000-0003-3976-6970
Байтеленова А.А.2, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, аға оқытушысы, baitelenova_alya@mail.ru, https://orcid.org/0000-0003-0774-4750
Стыбаев Ғ.Ж.2, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, профессоры,
gast-75@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-6264-4042
1Ы.Жақаев атындағы Қазақ күріш шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты» ЖШС, 2Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, Қазақстан Республикасы
Андатпа. Мақалада көк балауса және құрғақ массаның өнімділігін арттыру мақсатында Қазақстанның құрғақ дала жағдайында бір жылдық дақылдардың шөп шабатын мерзімдерін анықтау бойынша зерттеулердің нәтижелері баяндалған. Сонымен қатар, шөп қоспаларын шабу мерзімдері келесі кезеңдерде анықталды - бұршақ гүлдену және қалыптасу кезеңдерінде жемшөп дақылдарының, майлы және бұршақ дақылдарының масақтану, түтікке шығу, шашақтану және сүттеніп пісу кезеңдерінде. Шабудың әрбір кезеңінің алдында есепке алу мен бақылау жүргізілді, оның ішінде өсімдіктердің биіктігі анықталды. Өсімдіктер биіктігінің ең жоғары көрсеткіштері африкалық тарыны қоса отырып, шөп қоспасында анықталды және орта есеппен 56,5-72,4 см құрады, рапсты қоса алғанда, шөп қоспасының биіктігі орта есеппен 52,7-64,1 см құрады.дәнді дақылдардың сүтті пісуі кезеңінде, бұршақ және майлы дақылдардың қалыптасуы кезеңінде және сыпыру кезеңінде Көк балауса массасының шығымдылығы түтікке шығу, гүлдену және масақтану кезеңдеріне қарағанда 72,3-92,0 ц/га жоғары болды. Сондай-ақ, шөп қоспаларының құрғақ массасының өнімділік көрсеткіші түтікке шығу, гүлдену және масақтану кезеңдерінде шабу кезіндегіге қарағанда сүтті пісу, бұршақтардың пайда болуы және шашақтану кезеңінде 22,5-31,2 ц/га жоғары болды
