дәрісБолмыс.Онтология және метафизика

1.Онтология – болмыстуралыілім

2.Философияның негізгіұғымдары

3.Виртуалды шындықтыфилософиялықзерделеупәніретіндеталдау

Пайдаланылғанәдебиет
1.Онтология – болмыстуралыілім

Онтология (гр. ontos – болмыс, logos – ілім) – философия ғылымыныңсаласы; әлемдегізаттардыңфундаменталдымәні (мысалы, саналылар бар ма) табиғатынайкындауменайналысатынфилософияның (жәнеметафизиканың) бөлімі.

Онтология терминіналғашенгізген (1613) немісфилософтарыР.Гоклениус пен Х.Вольф. Бұлфилософтардыңпікірінше Онтология адамныңшынайыдүниеменбайланысынтүйсікпенемесматериалдыболмыстанбөлектұратынақыл-парасат, абстракциялық рух арқылытаниды. Олар Онтология бүкілдүниенің (оныңішінде субстанция, кеңістік пен уақыт, т.б.) негізі мен мәнінболмыстағыалуантүрліқұбылыстардыңсебебін, дамуынтүсіндіретінбірден-бірғылымдепсанады.

Кант Онтологиянымағынасыз метафизикадепесептеп, оны өзініңтрансцендентальдіфилософиясыменауыстырды. Гегельдіңпікірібойынша Онтология – “мәнніңабстрактылыанықтамаларытуралыілім” ғана. ГегельденкейінфилософиядаОнтологиялықілімдерсиреккездесті. 20 ғ-да неокантшылдықтан бас тартып, метафизикаға бет бұрубарысында Онтология қайтажанданды: Г.Якобиде, әсіресе, Н.Гартманда Онтология – болмыстыңнақтылыпәндікфилософиясы, М.Хайдеггер мен К.Ясперсте іргелі Онтология мағынасындақолданылды. Онтология “болу” дегенқасиеткеие, барлықнәрселердіңмәнінашуғанегізделетінболмысмәселесінқарастырады. Оладамзатбаласыныңруханирәміздерінөнбойынақорытаотырып, адам болмысынсуреттеудіңәртүрлітеориялықформаларынбереді. Онтология болмыстыңмәнділігінигерумен, әлемгедеген адами қатынастыңмәнділігінжәнеондағы адам орныныңмаңызынтануменшұғылданады.

Болмыс – тарихиқалыптасқанкеңмағыналы, тереңауқымдыфилософиялықұғым. Әрзамандаөмірсүргенойшылдарбұлұғымдыкөбінесежүйеліфилософиялықтолғаныстардыңбастапқынегізідепқараған. Осы уақытқадейін де болмыстуралыбұлкөзқарасөзмәнінсақтапкеледі. Болмыстуралыфилософиялықмәселенітүсінуүшінеңалдыменоныңадамзаттыңшынайыөміріндеқандайтүбегейліорыналатынынұғынуқажет.

Болмыстыңнегізгітүрлері:

Заттар (денелер), процестерболмысы:

А) біріншітабиғат;

Б) екіншітабиғат.

Адам болмысы:

А) заттардүниесіндегі адам болмысы;

Б) адамныңөзіндікболмысы.

Руханиболмыс:

А) жеке адамныңруханиболмысы;

Б) қоғамныңруханиболмысы.

Әлеуметтікболмыс:

А) қоғамдағыжәнетарихпроцесіндегіжекеленген адам болмысы;

Б) қоғамболмысы.