Оқу-әдістемелік және тәрбие
ТӨТЛП, ТЖЛП, ТТЛП түзілуі және олардың метоболизмі
жүктеу/скачать 1,99 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қанықпаған май қышқылының бетта тотығуы
| ТӨТЛП, ТЖЛП, ТТЛП түзілуі және олардың метоболизмі
Бауырда ТӨТЛП, ТЖЛП және ТТЛП біраз мөлшері синтнезделінеді. ТӨТЛП арқылы бауырда синтезделінген эндогендіге май тасымалданады. Қан тамыр саңылауында липопротеидлигаза ферментінің әсерінен ТӨТЛП триглицеринді гидролизге ұшырайды да ТТЛП айналады. Пайда болған бос май қышқылы және глицерин энергия көзі ретінде жұмсалады. Қан айналымында айналып жүрген липопротиндер бірімен бірі жабысқанда диффузия холестерин алмасуы арқылы жүреді. Бұл процесс ТТЛП мен ТЖЛП арасында жылдам жүреді. Жалпы алғанда холестериннің басқа липопротидтерден ТЖЛП-ге тасымалданады. Себебі ТЖЛП-де фосфотидилхолин лецитиннің холестерин ацилотрансфераза ЛХАТ ферментінің активтілігі жоғары. Осы ферменттің әсерінен холестерин жылдам, холестерид түзіліп, ТЖЛП үстіңгі моноацарбатының ішіне енеді. Сондықтан босаған орынға басқа липопротеидтерден холестерин тасымалданады. Холестериннің диффузия арқылы екі бағытта алмасуы жасушалар мен липопротеидтердің арасында да жүреді . Бұл кезде ТЖЛП жасушаның мембранасымен холестеринді байланыстырып, алып отырады. Ал, ТТЛП жасушаларды холестеринмен қамтамасыз етеді. Холестеринмен толы ТЖЛП қан айналымының эндоцитоз арқылы ішке жасмушаларыны және жасушаларына енеді де ыдырауға ұшырайды. Холестеринмен жасушалар арасында алмасу механизмі жүріп, мүшелердің жасушаларындағы холестеринді қажетті мөлшерде болуын қамтамасыз етеді. Қанықпаған май қышқылының бетта тотығуы Қанықпаған май қышқылының тотығуы қаныққан май қышқылының тотығуына ұқсас жүреді. Бірақ қанықпаған қышқылдардың тотығуында кейбір ерекшеліктер бар. Табиғаттық қанықпаған май қышқылдарында олеин, линолин, линолен қос байланыс цис жағдайда болады, ал қаныққан май қышқылдары бетта-тотығу процесіне ұшырағанда пайда болатын аралық өнімдердің қос байланысы транс жағдайда болады. Тағыда қанықпаған май қышқылдары тотыққанда біртіндеп екі көміртегі ацетил-КоА бөлініп шығады да 3,4-цисеноилацил КоА түзіледі. Ал қаныққан май қышқылы тоттыққанда 2,3 траненоилацил-КоА түзілетіні белгілі. Сондықтан адамның ұлпаларында 3,4-цис-2,3-трансеноил-КоА-изомераза ферментінің әсерінен қос байланыс транс жағдайда көшіріледі. Екі, үш, төрт байланыстары бар май қышқылдары тотыққанда қосымша бір фермент керек болады 3-гидроксиацил-КоА эпимераза. (Олеин қышқылының тотығу 11, линол қышқылының 114, линолин қышқылының-170, арахидон қышқылының-200 есе жоғары стеарин қышқылының тотығуымен салыстырамыз.) ( Бетта-тотығудан басқа екі тотығу жолдары кедеседі альфа, және Hl. Бірақ адам организмінде бұл тотығулар активсіз болып келеді.) жүктеу/скачать 1,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|