Оқулық. 2-басылым. Астана: ф олиант, 2013



Pdf көрінісі
бет8/85
Дата07.01.2022
өлшемі17,71 Mb.
#18556
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   85
Байланысты:
b2006

2.  Өсу  және  жеміс  салу  кезеңі  ж еміс  ағаш ы ны ң 
алғаш қы   өнім  салғаннан  түраңты  түрде  өнім  салғанға 
дейінгі өсіп ж етілу уақытын ңамтиды.
Бүл кезеңде негізгі қаң қа бүтақтардың өсуі баяулап, 
майда бүтаңтардың есебінен вегетативті өркендер саны 
көбейеді. Салған жемістері ж ылдан-ж ылға үлғая береді, 
ж ем істері  сапасы  ж ағы нан  ж аңсары п,  іріленеді.  Бүл 
кезеңде  бөрікбасты ң  қалы птасуы   аяқтал ад ы .  Ж еміс 
ағапіының түрақты түрде жеміс беруі үшін бөрікбас қүру 
мақсатымен жүргізілетін кесу жүмыстарын осы кезеңнің 
алғаш қы  жартысында ғана жүргізген орынды, ал сонан 
кейін қысңарту үш ін кесуді тоқтатқан жөн. Өсу процесі
і
23


кезінде ңажет болса, бүтақтарды еңкеитіп отыруга бола­
ды. Бүл кезеңдегі ңосымша ш аралар ж емістің барынша 
көп мөлшерін сақтай отырып, өнімді күтуге ғана байла* 
нысты ж  үргізі леді.
3. Жеміс салу жэне өсу кезеңі сорттың табиғи жагдайда 
түраң ты   ж ем іс  сала  бастаған   у а қ ы т ы н а н   б ары н ш а 
мол  ж еміс  салған  уақы ты н а  дей ін гі  ар ал ы ң қ а  созы- 
лады.  Бүл  -   өсімдіктің  ең  қүнды  жас  кезеңі.  Өйткені 
бүл  кезеңде  өсу  процесі  мен  өте  мол  жеміс  салуының, 
тү р ақ ты   ө н ім д іл ігін ің ,  ж е м іс ін ің   сап асы н ы ң   ж өне 
ағаштың ңысты к үнгі суықңа төзімділігінің биологиялың 
түраңты   ш ағы .  Б үтаң тарды ң  үш ы ндағы   өсу  процесі 
жеміс салатын  ж аңа бүтақтар тез шыға бастаган кезде 
өлсірейді. Кезеңнің соңында бөрікбастың іш кі, көлеңке 
көп түсетін түсындағы майда бүтақш алар ңурай бастай- 
ды.  Ш екілдеуіктілерде,  өсіресе  алм ада,  бүтаңтарды ң 
өсуі  әлсіреген  кезде  кезеңділікпен  жеміс  салуға деген 
бейімділік  байңалады.  Бүл  кезеңде  жеміс  ағаш тарына 
ңолайлы жағдай жасалып, минералды қоректендіру, су- 
мен, бөрікбастың іш кі жагын жарықпен қамтамасыз ету, 
жапырақтарын аурулар мен зиянкестерден ңорғау ңажет.
Сондықтан бүл кезеңде бүтаңтар үш ының ж аңсы  өсуін
сүйемелдеу үш ін жасарту  маңсатымен кесу мәселесіне 
көшу керек. 
I
4.  Ж ем іс  с а л у   к е зе ң ін д е   өнім   м ө л ш ер і  б ар ы н ш а 
көбейеді, соған орай өсу нроцестері өлсірейді. Ағаш тың 
бөрікбасы ны ң  көлем і  ү л ға я д ы ,  ң а ң ң а  бүтаң тарды ң  
үшында өсу бүтақшаларының орнына қысқа, жеміс сала­
тын бүтақшалар пайда болады. Ж оғары ңатардағы майда 
қ аң қ а  бүтақтар  ж емісті  бүтаңтарға  айналады .  Соның 
ізінше үйін-төгіп гүлдейді де, мол түйіндер пайда болып,
ағаштарға көп күш  түседі. Соның салдарынан жемістер 
тым үсақтайды. 
Ц ій
Агротехниканың  бүл  кезеңдегі  негізгі  міндеті  — өсу 
ж өне  ж ем іс  салу  процестерін  бір  м аң сатты   б ағы тқа 
сай  реттеп  отыру.  Соған  орай  неғүрлым  агротехникаға 
сай кесіп,  қоректендіру ж әне сумен қамтамасыз етудің 
қолайлы режимін жасауға маңызды орын беріледі. Алма
24


мен алмүрттың жеміс салуының мерзімділігін жаңсарту 
м ақсаты н да  арн ай ы   кесу  төсілі  қолдан ы лады   жөне 
гүл дері мен түйіндері алынып тасталынад ы .
5. 
Жеміс салу және қцрау кезеңінде ж аңа жеміс сала­
тын  бүтаңтардың  шығуының  төмендеуіне  байланысты 
тек  ж ем іс  салаты н  бүтаңтарды ң  ғана  емес,  сонымен 
бірге  қаң ң а  бүтақтарды ң  да  қурау  процесі  күш ейеді. 
Соның  салдары н ан   ж ем іс  ағаш ы н ы ң   бөрікбасы ны ң 
көлемі  кіш ірейеді.  Өнімі  мол  күйінде  саңталғанымен 
жемістерінің санасы наш арлап, үсақтанады, жеміс салу 
мерзімділігі айқы н байқалады .
Бүл  кезең н ің   бірінш і  ж арты сы нда  ж ең іл   ж асарта 
кееу төсілі  қолданылады.  Мүндай кесу жүмыстарынан 
кейін  бүтаңтардың  өсуі  күшейеді  жөне  жеміс  салатын 
бүтақтар жаңарады. Кезеңнің екінші жартысында қаңқа 
бүтаңтардың үштары қураған соң және балақ бүтаңшалар 
пайда болтан кезде күшті жасарта кесу тәсілі қолданылад ы . 
Қазіргі заманғы интенсивті баңтарда бүл кезеңнің басын- 
да жеміс ағаштарын ңопарып алып тастайды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   85




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет