53
Бұл – оның барлық жүйесінің негізгі жүйкесі, бұл – оның барлық
құрылысының басты бөлігі. Ж. Пиаже бала логикасына тəн
белгілердің көп бірлігін эгоцентризмге жатқызуға тырысады.
Барлық белгілер жиынтықты құрады, ал ол өз кезегінде баланың
логикасын анықтайды. Бұл жиынтықтың негізінде бала ойлау мен
баланың іс-əрекетінің эгоцентрлік сипаты жатыр. Бала ойлауының
басқа да ерекшеліктері осы негізгі ерекшеліктерінен туындап
отырады жəне оның дəлелдеуіне немесе жоққа шығарылуына
байланысты бала логикасының əркелкі белгілерін біртұтас етіп
біріктіріп, ұғындырып, мағыналап, тұруға ұмтылатын теориялық
жалпылауға көмек беретін барлық жіптер үзіледі немесе беки
түседі. Мəселен, автор синкретизмді бала эгоцентризмнің тікелей
нəтижесі дейді.
(Ж. Пиаже, 1932, 370-бет)
Л. С. Выготский ересек адам ойымен салыстырғанда,
бала ойлауының сапалы өзінділігінің жинағын құрастырып,
тұратын басқа ерекшеліктерімен байланыстағы бала ойлауының
эгоцентристік сипатына көңіл бөлген. Ж. Пиаже эгоцентрлік ой-
лауды генетикалық, функционалдық жəне құрылымдық көзқарас
тұрғысынан аутистикалық ой мен бағытталған ақылды ойлаудың
арасынан орын алған өтпелі, аралық ойлаудың даму тарихындағы
аралық құрылым.
Ойлаудың бірінші түрі –
əлеуметтік. Ол дами отырып,
тəжірибе мен таза логика заңдарына бағынады. Аты көрсеткендей,
аутистік ойлау индивидуалды жəне арнайы заңдар жинағына
бағынады.
Осы аралық түрлердің ішіндегі ең бастысын
эгоцентрлік ой-
лау, яғни ол – балалардың ойлауы сияқты, шынайы ақиқат дүниеге
бейімделуге тырысатын ойлау.
Достарыңызбен бөлісу: