Оқулық Алматы, 014 Əож 159. (075. 8) Кбж 88. 37 я 73 б 24
Интеллекті дамуының негізгі кезеңдері
жүктеу/скачать 0,87 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 10-сызба. Интеллекті дамуының негізгі жолдары
Интеллекті дамуының негізгі кезеңдеріИнтеллектінің дамуы – ойлау құрылымдарының жəне субъектінің танымдық ұстанымының жүйелі ауысуы. Соған сəйкес Ж. Пиаже интеллекті дамуының негізгі екі жолын көрсетеді (10-сызба). 10-сызба. Интеллекті дамуының негізгі жолдарыǑǶǻǮǴǴǮdzǻȎǶȎã ǭǩǵǼȄ NJǀǙǀǖǡǀ ǏǗǔǤ ǛǩǶȄǵǭȄá çǺǻǩǶȄǵǶȄã ǭǩǵǼȄ. ǗǴ ǺǼǪȃǮdzǻȎ ǵǮǶ ǷǪȃǮdzǻȎǶȎã ǭDZǽǽǮǹǮǶǿDZȈǴǭǩǶǪǩǼȄǶ; ǺǼǪȃǮdzǻȎ ÝǹǮdzǮǻǻǮǹȎǶȎã ǭǩǵǼȄǵǮǶ ȁǩǹǻǻǩǴßǩǶ ǕǮǶǶȎã ǯÝǶǮ ǺȄǹǻáȄ ÝǴǮǵǶȎã- ǺǼǪȃǮdzǻȎ ǵǮǶ ǷǪȃǮdzǻȎǶȎã ǩǯȄǹǩDz ǪǩǺǻǩǼȄǶ; ǺǼǪȃǮdzǻȎ ǵǮǶ ǷǪȃǮdzǻȎǶȎã ǩǯȄǹǼȄ ȆǬǷǿǮǶǻǹDZǰǵǬǮ dzåȁǼǭȎ ǪǮǴǬȎǴǮDzǭȎ; ǭǮǿǮǶǻǹǩǿDZȈ ǎǓǀǖǡǀ ǏǗǔǤ ÞǹǮdzǮǻǻǮǹǭȎã ǭǩǵǼȄǵǮǶ ǯÝǶǮ ǷǸǮǹǩǿDZȈǴǩǹǭȄã áǩǴȄǸǻǩǺǼȄǶǩ ǪǩDzǴǩǶȄǺǻȄ DZǶǻǮǴǴǮdzǻȎ áçǹȄǴȄǵȄǶȄã åǰǬǮǹǼȎ Операциялар ұғымы – Ж. Пиаженің теориялық тұжырымдамасында маңызды ұғым. Интеллект операциялар жүйесінің дамуын білдіреді. О п е р а ц и я л а р – өзге əрекеттер арқылы біртұтас жүйеге реттелген əрі кері қайтарымы бар интериоризацияланған ішкі əрекеттер. Кері қайтарым объектінің шарты ретінде анықталып, негізгі қасиеттерінің сақталуына байланысты. Операция – əрдайым ішкі əрекет болады. Сыртқы əрекет – мате- риялы, физикалық болғандықтан, операция бола алмайды. Мəселе мынада, тек интериоризацияланған əрекет қана əрекет сызбасының алгоритм жəне өңделудің жүйесі ретінде құрастырылуын бол- жайды. Əрекеттің сызбасы қисынды операциялық құрылымды құрудың негізі болып табылады. Операциялардың жүйелілігі – олардың ең маңызды қасиеті. Операция əрдайым əрекеттердің жүйесінен құралады. Жеке əрекет кері қайтарымды қамтамасыз етпейді. Мəселен, қосу əрекетін (А + В = С) ойша жүзеге асырғанымызбен операцияға айналмайды. Біз қосу əрекетін кері алу əрекеті арылы теңдестіре алсаңыз ғана ол операцияға айналады. Кері қайтарым тура жəне кері əрекеттердің теңелуімен, жүйелілігімен қамтамасыз етіледі. Операциялар – топтасты- ру қағидасына бағынышты əрекеттердің жүйесі. Топтастыру тұтастыққа біріктірілген барлық операциялар бес өлшемге бағынышты болатын тұйық та қайтарымды жүйе: комбинативтілігі (композиция) А + В = С; кері қайтарымдылығы С – В = А; ассоциативтілігі (А + В) + С = А+ (В + С); жалпы ұқсастығы А – А = 0; арнайы ұқсастығы А + А = А. Кестеде интелекті дамуының кезеңге жіктелуі ұсынылған (5-кесте). 5-кесте жүктеу/скачать 0,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|