Оқулық бб. 02 «Жол машиналары, автокөліктер мен тракторларды пайдалану»
Тиеушілердің техникалық сипаттамалары
жүктеу/скачать 17,2 Mb.
|
Тиеушілердің техникалық сипаттамаларыкесте
Автотиеушілер. Автотиеушілер (3.22 сурет) жүк теміржол станциялар мен порттарында, өндірістік жəне саудалық кəсіпорындары, құрылыстарда, ашық жəне жабық қоймаларда бөлшектеп жүктерді артық тиеу үшін тағайындалған. Аталуы, олардың жұмыс жабдықтары жүк автокөлігінің күшейтілген жəне қысқартылған шассиіне монтаждалған уақыттарынан машиналардың осы түрлеріне бекітілген. Бүгін автотиеушілердің басты айрықша ерекшеліктері жүккөтергіш маята (немесе рама) болып табылады, онда жүкұстағыш органдары монтаждалады. Мачта бағандарының астыңғы соңдарымен автоктиеушілердің рамасна бекітіледі (3.23 сурет) жəне гидроцилиндр немесе бұрандама механизмдерінің еңкейтілген немесе тік жағдайында ұсталады. сурет. Автотиеушінің құралы: 1 – айырлық тарту; 2 – жұмыс органының бекітілуі үшін күймеше; 3 – телескопиялық мачта; 4 – көтеру/түсіру гидроцилиндрлері; 5 – мачта еңкеюінің механизмі; 6 – жүргізушінің кабинасы; 7 – моторлық бөлігі; 8 - ауырлығы; 9 – базалық шасси рамасы сурет. Дөңгелектермен басқаруының қөлдік гидроцилиндрі. Мачта гидроцилиндрлері мен жазықты роликті тізбектерінен біріккен полиспасттармен немесе жылжымалы телескопиялық гидроцилиндрлерімен, бірнеше телескопиялық қосылған секцияларынан тұрады. Мачтаның бағыттары бойынша күймеше көтеріледі жəне тсүеді, оған жүкұстағыш органы бекітіледі: айырлар, жүккөтергіш ілмек немесе траверса. Автотиеуіштер беріліктің автоматты қорапшасы мен гидротрансформаторымен гидромеханикалық трансмиссиясы мен отындық қозғалтқыштарымен жинақталады. Жетекші тек қана алдағы көпірі болып табылады, өйткені тасымалданған жүгінің шамасы арқасында онымен қамтамасыз етілетін тартылу күші тура беттері бойынша тасымалдау үшін қалдырады, онда автотиеушілері жұмыс істейді. Маневрленуі гидроцилиндрлерімен басқарылған, тек қана артқы дөңгелектерімені ске асырылады (3.24 сурет). ҚАДА ҚАҒУ ЖАБДЫҒЫ МЕН МЕХАНИКАЛАНДЫРЫЛҒАН ҚҰРАЛЫҚАДА ҚАҒУ ЖАБДЫҒЫ Қада қағу жабдығы инженерлік құрылымдарының топырақты негіздерімен үш жəне одан да көп метр тереңдігінде жатқан, топырақтың тығыз қабаттарына жүктеудің бөлігін тапсыруы немесе топырақты бөктерінің сырғып түсуін ескертуі мақсатымен тіреуіш, шпунт жəне қабықшаларын топыраққа түсіруі үшін қолданылады. Мəңгі тоң топырақтарында қада қағу құрылысы тұрғын жəне өндірістік ғимараттарын жылжуы мен оның ерітуін алдын-алуының қымбат емес тəсілдеріне тиесілі жəне өндірісті игерілгендерінен бірі болып табылады. Қада қағу жабдығы копра, балға жəне күш орнатуларынан тұрады. Қада қағу балғалары. Тіреулер, пайдалану білігінің түрі бойынша ерекшеленетін, қада қағу балғалары көмегімен топыраққа түсіреді (4.1 сурет). Механикалық балға бағыттар бойынша жылжыған, ауыр металлдық екпінділерінен («бабалар») тұрады. Жүкарбамен өткізілген арқандық-блокты механизм, 4...5 м екпіндісін көтереді, сол жерден өзіндік салмағының əрекетінен тіреудің басына түседі. Қазіргі транспорттық құрылысында механикалық балғалары бұрыштарымен екпіндіні түсіруі кезінде тиімді еместігі мен соққылардың шағын жиілігі, төмен ПӘК үшін пайдаланылады. Тікелей əрекетті буауалы балғасы (4.2 сурет), өзімен цилиндрлік стақанын ұсынатын, балғаның еркін түскен корпусының соққы энергиясын екпінділерін соққылауы үшін пайдаланылады, оның түбі екпінді ретінде пайдаланылады, ал қабырғалары буауалы камерасын құрастырады. Камераға үстінен кіретін піспектің штогы көтеруші металлоқұрылымна бекітіледі. сурет. Әрекет ету принципі бойынша қада қағу балғаларының жіктеулері ПЕРЕВОД: Свайные молоты – тіреу балғалар Механические – механикалық Паро-воздушные – буаалық Вибро-погружатели – діріл тиету Дизель-молоты – отындық-балғалар Простого действия – қарапайым əрекетті Двойного действия – екі есе əректті Простые – қарапайым Подрессоренные – рессоржасанғы Вибромолоты – діріл балғалар Штанговые – штангалық Трубчатые - құбырлық 42 сурет. Тікелей əрекет етуінің буауалық балғасының сызбасы: 1 – екпіннің басы; 2 - стақан; 3 – балғаның корпусы; 4- піспек; 5 – шығару қақпағы; 6 – піспектің штогы; 7-көтергіш қҧрылымның штогын бекітуі; 8 – шығарушы қақпашасы; 9 - екпін Тығыздалған бу немесе ауа штокты қуысына жіберіледі жəне тіреуішке дейін корпусты көтереді, осыдан кейін қуыс атмосферасымен қосылады, ондағы қысымы түседі жəне корпус, еркін түсе отырып, түбімен екпіні бойынша соғылады. Осы машиналарындағы энергия мен соғылу жиілігі корпустың шамасы мен жүрісімен анықталады жəне реттеле алалмайды, ал еңкейтілген екпіндерінің қағулары кезінде олар аз тиімді. Қос əрекетті буауалық балғасы (4.3 сурет) осы жетіспеушіліктерінен айрылады. Піспектің бос жəне жұмыс жүрістері қысымды бу немесе ауа əрекеттерімен жасасылады, оның берілуі арнайы таратушымен реттеледі. Піспектің төменгі бөлігі қаданың басына соғу энергиясын жіберетін екпіндісімен күшейтілген. Буауа балғаларының төмен ПӘК мен абажадай бугенераторлық немесе компрессорлық жабдықтарының қажеттілігі қазіргі уақытта транспорттық құрылысында оларды пайдалануынан бас тартуына əкелді. Бірақ бу мен қысымды ауаның экологиялық жиілігі, бір жағынан, отындық жанармайының пайдаланылған затының улануымен бірге тұрақты өскен құны да, басқа жағынан, жақын болашақта оларды пайдалануын бəсекеге қабілетті жасай алады. Отындық балғалар сенімді, пайдалануда қарапайым жəне қосымша энергокүш жабдықтарын талап етпейді, бұл оларды бүгін құрылыста аса білгілі етіп жасайды. Штангалық отындық-балғаларында (4.4 сурет) жылжымалы цилиндр піспекті блоктарымен қосылған, екі бағытталған цилиндрлік штангалары бойынша сырғанайды. Штанганың бос соңындары ұстағыш құралымен жабдықталған траверсамен қосылған, оған жылжымалы цилиндр бекітіле алынады. Тұтас піспекті блок арнайы шарнирлік тіреуіштері көмегімен, тіреудің басына орнатылады, балға мен тіреуштің мүмкіндік өстік сəйкессіздігінің орнын толтырады. Жылу айналымын жақсартуы үшін піспектің ішкі қуысы бар. жылу бүріккіші мен жанармайды жіберу жүйесі піспекті блогында монтаждалады. Цилиндрдің түсуі кезінде піспек оның тесігіне кіреді жəне цилиндрдің ішінде болған ауаны қысады. Цилиндрде шашырауы мен жануынан кейін цилиндрді үстіне лақтырып, бір уақытта тіреуішті бітейтін жану қоспасының жарылуы өтеді. Үстінгі жағдайында цилиндр ілмекпен алынады жəне келесі соққыға дейін ұсталады. Үздіксіз режиміндегі жұмысы да мүмкіндік . Құбырлы отындық балғысында (4.5 сурет) да ішкі жану қозғалтқышының принципі пайдаланылады, бірақ құрылымды ол басқаша іске асырылған. Копраның штангасында орнатылған жылжымалы цилиндрі төс арқылы тіреуіштің басына бекітіледі. Төс пен тіреуіш соққының бағытынан балғының осінен мүмкіндік бас тартуының орнын толтыратын салалық беттеріне қосылады. Төс – тіреуіш жағынан цилиндрдің тесігін жабатын жəне соққылы піспектері кезінде остік бағытында цилиндрге тиесілі тасымалданатын металлдық тығыны. Оның цилиндрден түсуі белгілеуіш құралымен ескертіледі. Цилиндр мен төс арасындағы цилиндрлік саңылауы компрессорлық щеңберлерімен тығыздалған. Төстің жазықты төменгі шетжағы тіреуіштің басына бекітіледі, ал цилиндрдің ішінде болған оның үстіңгі шетжағында салалық тереңдігіне тіреледі. Балғаның соққы бөлігі болып табылатын жəне цилиндр бойымен еркін жылжитын піспек, астыңда төстегі теңқашықтықты тереңділігімен, дөңес жартылай салалығымен аяқталады. Астына жылжуы кезінде піспек жанармайды жіберу сорғышын қосады, ол, цилиндрге түсе отырып, төстің тереңдігіне жиналады. Піспектің салалық басы, төстің бетіне соғылып, жанармайды қысымды жəне қызылған ауада шашырайды, осының нəтижесінде жанарауалық қоспасының пайда болуы мен жануы өтеді. Жарылудың күші піспекті үстіне, ал төс – тіреушітің қағуымен ілесіп, астына итере отырады. Штангаларымен салыстырғанда құбырлы сурет. Екі еселі əрекетінің буауалық балғасының сызбасы: 1 - тіреуіш; 2 – тіреуіштің басы; 3 - цилиндр; 4 – цилиндрдің қақпағы; 5 – ҥстіңгі қуысының ауа қақпағы; 6 - піспек; 7 – тӛменгі қуысының ауа қақпасы; 8 - соққы балғалар бірнеше рет үлкен соққы энергиясымен иеленеді, өйткені қысымның аз сатысы кезінде (екі есе) жəне соққы бөлігінің көтерілу (30...40%) биіктігі кезінде жұмыс істейді. Дірілмен батырғыш (4.6 сурет) сумен қаныққандық жағдайында саздақ жəне құмды топырағымен басымды, жеңіл қабығында жəне тығын, тіреуішті тиеу үшін пайдаланады. Тіреуіш бойының осімен бағытталған жəне тербеліспен тудырылған, жоғары сапалы тербелістері ол арқылы топыраққа жіберіледі жəне үйкеліс күштерін төмендетеді жəне топырақ пен тіреуіш беттерінің бөлшектері арасында бекітуін төмендетеді. Тіреуіштің түсірілген тəсілі тербеліс жиілігіне жəне тік статикалық жүктеуінің шамасына пропорционалды, сондықтан ол қосымша жүк пен өзінің шамасының əсерімен топыраққа тиеледі. Түйіндерінің қатты қосылуымен қарпайым тербеліс тиеуіштері емес құрылымымен ерекшеленеді. электроқозғалтқыш əртүрлі бағыттарында бірдей жиілігімен айналған, дебалансты жетектерінің жұп санымен бағытталған əрекеттерінің тербеліс корпусында орнатылған. Тербеліс тіреуішке киілетін басына бекітіледі жəне белдікті, тізбекті немесе тісті трансмиссиясының электроқозғалтқышынан əрекетіне келтіріледі. Қарапайым тербеліктерінде амплитуда, тербеліс жиілігі мен шамасы реттелмейді, бұл топырақтың қасиеттері мен тіреуіштің шамасына тербелісті күрделетеді. Осыдан басқа, осындай тербеліс тиеушілері үшін тек қана тербеліс тұрақты орындауындағы электроқозғалтқыштары үшін ғана қолайлы. сурет. Штангалық отындық-балға: 1 - тіреуіш; 2 - тесік; 3 – ҧстағыш ілмек; 4 - траверса; 5 - штанга; 6 - соққы цилиндр; 7 - отындық форсунка; 8 - піспекті блок; 9 – ҥстіңгі салалық тіреуіші; 10 – астыңғы салалық тіреуіші, тіреуішке киілетіні - Р ■Ю Қосымша серіппе салу жүгімен тербеліс тиеушілерінде электроқозғалтқыш қосымша тиеуіш рөлін ойнайтын, жаппай ауыспалы плитасында бекітіледі. Тербелістің корпусы тіреуіштің басында орнатылған жəне серіппелі амортизаторлары арқылы плитамен қосылған. Электроқозғалтқышқа жіберілген, жаппай серіппе мен тербелістің серіппелі амортизаторының арқасында, мағыналы аз, ал плитаның шамасы тіреуіштердің тиеуін себептеседі. Әртүрлі шамадағы ауыспалы плиталарды орната отырып, топырақтың сипаты мен тиеушінің шамасымен тербелісті үрдісінің параметрлерін алуға болады. Осы мақсатында тербеліс амплитудасы мен мəжбүрлейтін күшінің өзгерісіне жол беретін эксцентриктерінің құрылымдарына қызмет етеді. Осындай тербеліс тиеушілеріндегі тербеліс пен электроқозғалтқыштарының білігі арасындағы ось аралық қашықтығы тұрақты емес, бұл оның параметрлерін жобалауы жəне трансмиссиясын таңдауы кезінде есепке алынады. Төмен жиілікті жəне жоғары тиілікті тербеліс тиеушілерін ерекшелейді, олардың жұмыс жиіліктерінің диапазоны сəйкесінше 5....12 жəне 30....43 Гц шегінде жатады. Гидробілігімен тербеліс тиеушілері (4.7 сурет) экскаватордың немесе кранның ілмегіне ілінеді жəне электробілікті орнатуларына тағайындауы бойынша ұқсас түйіндерінен тұрады. Кранның жебесіне немесе экскаватордың тұтқасына ілінген жүк сақинасы тербеліс оөшауланған траверсасына бекітіледі, ол шымыр көпшігі көмегімен тіреуішпен қосады жəне оның тербелісі мен жүктеуіне жібереді. Тербеліс тиеушісі тербеліс пен соққылары есебінен тіреуішті бітейді. Кешенді əсері оларға тиімділігін, басқаларға қарағанда үлкен «таза» тербеліс тиеушісін немесе тек қана соққылы əрекетті заттарын қамтамасыз етеді. Осының арқасында олар қабықшалы жəне жазықты тіреуіштерін бітеуге жəне аса тығыз байланыстар мен байланысты емес топырақтарындағы төстерін бітеуге мүмкіндік . Олардың жұмыс режимі топырақтың беріктігін, соққы бөлігінің қатты ілмегін жəне бас пен соққы бөлігінің думандары арасында тесігімен анықталады. Тербеліс тиеушінің соққы бөлігінің шамасы тиелген элементінің шамасынан 150% кем емес құрылуы қажет. сурет. Құбырлы отындық – балға: 1 – тіреуіштің басы; 2 - төс; 3 – жанармай құбыры; 4 – жанармай сорғышы; 5 – жанармай сорғышын қосу тұтқасы; 7 - пəспек; 8 – ж.карбаның арқанына піспекті бекітуі үшін тесігі; 9 – думанды салалық басы; 10 – сіңірілетін-шығаратын келте құбыры; 11 - цилиндр; 12 - тіеуіш 12 10
сурет. Тіреуіштердің тербеліс тиеуіші ҥшін жабдықтардың жинағы: 1 – қҧбырлы тіреуіш; 2 – гидравликалық ҧстағыш; 3 – тербеліс қозғалтқышының моторы; 4 - амортизацияланған платформа; 5 – тербеліс оқшауландырғыштары; 6 – гидравликалық ашылуымен келте қҧбыры; 7 - гидромотор; 8 - тербеліс; 9 - гидравликалық шланг; 10 - панелі; 11 – қашықтықты басқару пульті; 12 – май сорғыш агрегатымен кҥш орнатқышы сурет. Серіппе салынған жүгімен дірілмен батырғыш: 1 – базалық машинасына ілуі үшін тұтқасы; 2 – жүкті сақинасы; 3 – тербеліс оқшаулағын траверса (ол дірілмен батырғыш жүк); 4 – тербеліс оқшаулағын көпшігімен рама; 5 – тербелістердің рамасы; 6 – тісті редукторымен тербеліс корпусы; 7 – тіреуіштің гидроұстағышы Аталғандарынан басқа тіреуішті қысу мен бұрмалау əдістері, сонымен бірге оларды ұңғымалардың құбырларында қалыптастыруы қолданылады. Копралар. Копра деп бітелген тіреуіштерін шығару жəне бітеуді бағыттау тапсырмасы, тіреуіште тіреуіштің балғасының монтажы, бітеу алдыңда тіреуішті жазу үшін тағайындалған металлдық құрылымын атайды. Копралық орнатуы (4.8 сурет) шассидегі немесе тіреуіштердегі айналмайтын немесе айналатын платформаларынан тұрады, онда салмаққа қарсы, басқару органдарымен кабина, моторлық бөлігі жəне мачта (копер) орналасқан. Мачта шарнирлі тіреуіш секциясының платформасына бекітіледі, ал оның еңкею бұрышы гидроцилиндрімен жазылады. Мачтаның үстіңгі бөлігінде оларды көтеру жəне түсіру үшін, сонымен бірге тіреуіш пен балғаны орнату үшін жүк блоктары мен басы монтаждалған. Копралық орнатулар бірнеше белгілері бойынша жіктеледі (4.9 сурет). Қарапайым копралар айналмайтын платформасына монтаждалады, оған қатты мачта бекітіледі. Оның еңкеюінің бұрышы осы орнатуларында реттелмейді. Жартылай əмбебапты копралар, əдеттегідей, еңкейтілген мачтасымен айналмайтын платформасында жəне еңкейтілмейтін мачтасымен айналатын платформасында ышғарылады. Әмбебапты копраларында өзіндік жүріс шасси мен өзгертілген шығуымен еңкетілген мачтасы, айналатын платформасы бар. мамандандырылған копралар кез келген жоғарыда аталған топтарының белгілерін үйлестіре алады жəне, осыдан басқа, қосымша мүмкіндік ктері бар, өйткені нақты жұмыстарын орындау үшін арнайы шығарылады. Еңкейтілмейтін мачтасымен копралар тік тіреуіштерді бітеу үшін қолданылады, ал еңкейтілетін мачталарымен копралары – қабықшалар мен төстер, тік жəне еңкейтілген тіреуіштерін тиеу үшін қолданылады. сурет. Ӛзіндік жҥріс копралық орнатуы: 1 - базалық шасси; 2 – жҥкті арқан; 3 - жҥкті блоктар; 4 - басы; 5 - мачта; 6 – тіреуіш тіркейтін агрегаты ҥшін бағыттары; 7 – тіреуіш тіркейтін агрегат; 8 - тіреуіш; 9 - тіреуішті шарнир сурет. Копралық орнатуларының жіктеуі ПЕРЕВОД:
Жүріс жабдығы – Мобильділігінің деңгейі – Жұмыс жабдығының білігі – Жұмыс жабдығы - Катоктарда – Ресльсодөңгелекті жүріс – Пневмодөңгелекті жүріс – Шынжырлы жүріс – жылжымалы – өзіндік жүрісті – механикалық – электрлік – гидравликалық – пневматикалық – құрастырылған – қарапайым – жартылай əмбебапты – əмбебапты – мамандандырылған Копралық орнатуларының жүріс жабдықтарының түрлері қолдануының болжамды облысының талаптарымен анықталады. Катоктар мен рельсдөңгелекті жүрісі ауыр жабдықтар үшін келеді, сирек орыннан орынға ауысады, өйткені осы жағдайда тіреуіш бетінің дайындығы – еңбекті жəне қымбат іс-шара. Тиесілі үлкен емес орнатулар, əдеттегідей, пневмодөңгелекті жүріс жабдығымен жабдықталады (жиі автокөлікті шассиінде пайдаланылады), осының арқасында мағыналы қашықтығында жеңіл аударыла алады, бірақ əлсіз тіреуіш беттерінде пайдаланылады. Құрылыста аса белгілі шынжырлы копралық орнатулар бар, өйткені олар жұмыс алаңының туралығы мен тіреуіш бетінің сапасына аз талап етілген жəне мобильділігінің жоғары деңгейінде жеткілікті ерекшеленеді. Модильділік деңгейі бойынша жіктелуі копралық орнатуларының екі түрін көздейді: жылжымалы, тіркеп сүйреу деп аталатын, жүріс жабдығының өзіндік білігі жоқ, жəне өзіндік жүріс, өзіндік дислокация орнын ауыстыруға мүмкіндік . Өзіндік жүрісімен жылжу қашықтығы əртүрлі жүріс жабдықтары үшін қатты ерекшеленеді. Осы қатынасында аса аз мобильді рельсодөңгелекті машиналар, олар тек қана жұмыс алаңының шегінде жылжи алады. Аса мобильді шынжырлы орнатулар, олар бірнеше километрдегі қашықтықтарын өзіндік жаба алады. Максималды жылжуымен, пневмодөңгелекті копралары ерекшеленеді, оларда өз жүрісімен аударуының қашықтығы бойынша шектеулері жоқ. Жұмыс жабдығының кез келген білік түрімен копралық орнатуының таңдауы оның пайдалану шарттарымен мəжбүрлейді, бөлшектеп алғанда, жөндеу жəне қызмет ету, пайдалану мəселелері бойынша білікті кеңес беру қол жетімділігі, қосалқы бөлшек қоймалары мен жөндеу базаларынан қашықтауы, энергиямен жабдықтауының бөтен көздерінің болуы жəне т.б. Электрлік білік басқаруында ыңғайлы (сонымен бірге ол автоматтандырылған), қарапайым, сенімді жəне экологиялық қауіпсіз. Оның жетіспеушіліктеріне тоқпен зақымдануы, жөндеуге төмен қабілеттілігі, механикалық білігіне қарағанда аса жоғары қызметкерлердің біліктілігіне талаптары жатады. Гидравликалық білігі басқаруында ыңғайлы, сенімді, қызметкерлер үшін қауіпсіз жəне жеңіл автоматтандырылады. Оның жетіспеушіліктері арасында – жоғары экологиялық қауіпі жəне төмен жөндеуге қабілеттігі. Пневматикалық білік басқаруда ыңғайлы, жеңіл автоматтандырылады, қарапайым, сенімді, жөндеуге қабілетті, қызметкерлер үшін қауіпті жəне экологиялық, гидравликалыққа қарағанда аз қауіпті. Оның негізгі жетіспеушілігі абажадай жəне шу компрессорлы жабдықтары, сонымен бірге атқарушы механизмдерінің қолайсыз үлкендігі болып табылады. Аралас білік біліктердің əртүрлі түрлеріне тиесілі элементтерінен тұрады. Аса белгілі электромеханикалық, электрогидравликалық жəне пневмогидравликалық біліктері. Электромеханикалық біліктері келтірілген жұмыс органында монтаждалған, механикалық редукторымен электроқозғалтқышының комбинациясын ұсынады. Сонымен бірге айналған біліктер, тізбектер жəне т.б. үлкен қашықтықтарына механикалық энергиясын жіберуі рұқсат етілмейді. Электрогидравликалық жəне пневмогидравликалық біліктері, əдеттегідей, гидравликалық біліктері болып табылады, олардың таратушыларына басқарушы белгілері бір жағдайда электрлік тоғымен,ал басқасында – қысымды ауамен жіберілетіні болып табылады. Аралас біліктерінің қазіргі қада қағу жабдықтарындағы кең пайдалануы, олар əртүрдегі біліктерінің жетілдіктерін біріктіреді жəне олардың жетіспеушіліктерінен еркін болуымен шартталған. МЕХАНИКАЛАНДЫРЫЛҒАН ҚҰРАЛ Машиналардың қолдануы үлкен шамаларынан, қуаттылығынан жəне жұмыстарды орындау технологиясына қабілетсіздігі үшін мүмкін емес з шарттарындағы орындалған, шағын көлемді құрылыс, жөндеу жəне əрлеу жұмыстары үшін механикаландырылған құралын қолданады. Транспорттық құрылысында бұрғылау, кесу жəне цементбетонды бұзу, асфальт жəне мықты топырақтары үшін пневматикалық құралы аса белгілі. Нарықта шағын габаритті, шулы емес жəне экономикалық отындық жəне бензиндік электростанциялары мен майсорғышты орнатуларының пайда болуы ішкі жануының өзіндік қозғалтқышымен құралы, сонымен бірге электрлік жəне гидрокөлемдік білігімен құралдарын кең пайдалануының басталуын салады. Құрал білігінің түрі оның сыртқы түріне, сонымен бірге қауіпсіздік пен қолдану ыңғайлығында əсер береді. Электроқұралы аса жеңіл, кешенді жəне ыңғайлы, бірақ ол 380 В қуаттылығымен үш фазалық электрлік тоқ көзінің болуын жəне электрлік тоқтың зақымдауынан қорғаныс шараларын қолдануын талап етеді. Жарылуға қауіпті заттар мен жеңіл ұшақтанатын заттарының булар ауасындағы болуы кезінде, шаңдануы мен жоғары ылғалдылығы шарттарындағы электроқұралымен жұмысы шектеледі немесе рұқсат етілмейді. Пневматикалық құралы аса ауыр жəне шулы, тек қана компрессормен бірге жұмыс істейді, жуан ауаөткізгіш шлангіден аз жылжымалы (4.10 сурет). Осымен бірге ол қауіпсіздіктің ерекше шараларын талап етпейді, экологиялық-, өрт- жəне жарылысқа қауіпсіз, желдетуі жоқ, тығыз кеңістігіндегі жұмысы кезінде таза ауаның тұрақты ағымын қамтамасыз етеді. сурет. Екі шойбалғаларымен ауа компрессорының жұмысы сурет. Екі шойбалғаларымен майсорғыш орнатуларының жұмыстары Гидравликалық құралы (4.11 сурет) шусыз (егер де майсорғыш орнатуын санамағанда), жеңіл, кешенді жəне тасымалдылықты (сұйықтың жоғары қысымы арқасында), бірақ екі шлангты сорғыштарымен қосылған жəне қоршаған орта үшін потенциалды қауіпті (апат жағдайында). Осыдан басқа, оның пайдалануы қымбат жұмыссұйықтарыныңжұмыс денесі ретінде пайдалануы үшінқымбат. Ішкі жануының автономды қозғалтқышы бетон бұзғышы мен ауыр шойбалғалары сияқты (4.12 сурет), механизацияланған құралының аса ауыр түрлері кешендіріледі. Осындай білігінің басты құралы қандай да бір энергияның бөтен көздерінен құралдың толық тəуелсіздігі болып табылады, ал басты жетіспеушіліктері – көп шамасы мен шудың жоғары деңгейі. Механизацияланған құрылыс құралының қабылдау саласы: бұрғы – бетонды бұзу; перфоратор – бетонды бұрғылауы; шойбалға – бетон, асфальт, топырақты бұзу; топырақты тығыздау; дискті ара – бетон, асфальт, арматураны кесу; құрылыс пистолет – дюбельдерді қағу; сорғыш – суды тарту. сурет. Жанармай қозғышымен 24 кг салмағымен автономдық бентон сындырушы Бұрғылар 90 мм дейін диаметрімен бұрғылау үшін тағайындалған. Бұрғылаудың тиімділігі құралды айналдыру жылдамдығының реттеу мүмкіндік гі кезінде жоғарлайды. Металл мен ағашты бұрғылауы кірпіш пен бетонның аса жоғары жылдамдықтары кезінде мүмкіндік . Баяу реттеуіші мен жылдамдықтың керіқимылдауы металлдық заттардың тесіктерінде тесікті кесу үшін жəне бұрмалары мен бұраншегелерді желдетуі мен бұрауы үшін бұрғыны пайдалануға болады. Металл, ағаш, кірпіш жəне бетон үшін бұрғылауы материалымен, кесілген ернеуінің геометриясымен, бұрмалы сызығының қадамы мен бұрмаларының кесу бөлігі мен серіппенің диаметрі арасында ауысуының болмауымен немесе болуымен ерекшеленеді. Үлкен диаметрлі тесігі бар бетонында алмаз коронкалары немесе қатты еріткіштерімен құбырлы бұрғылайды. Бетонды бұрғылау өнідірсін жоғарлатуының тиімді тəсілі соққы бұрғыларының пайдалануы болып табылады, ондағы бұрғының бұрғылау қозғалысы соққы тиімдігін құрайтын, өзіндік осінің бойымен түсу қозғалысымен толықтырылады. Соққылар кесу ернеулерінің алмаздық шаңдатуымен бұрғылары мен құбыр бұрғылауын пайдалануы кезінде рұқсат етілмейді. Электрлік бұрғылауында білік бір- немесе екі сатылы редукторы арқылы сүмбіге айналым сəтіне берілетін, бұрғының корпусындағы статорымен электрлік қозғалтқышымен іске асырылады. Қозғалтқыштың роторында жұмыс аймағынан қалдықтары немесе жоңқаларын үрлеп ұшыруы мен қозғалтқышты суықтау үшін ауаның ағынын құрайтын, қалақты аспабы орналасқан. Пневматикалық бұрғыларында қысымды ауаның энергиясы сəтін бəсеңдеткішке (əдеттегідей, пленарлық) жəне əрі қарай – сүмбіге жіберілетін, турбиналық немесе ротациялық қозғалтқыштарына айналдырады. Бұрылғаның тағайындауы байланысында пайдаланылған ауа оны суыттырып, жұмыстар аймағын тазарта отырып, шаң мен жоңқаларына алдын-ала отырып, бұрғының серіппесін бойына лақтырады. Гидробілігімен бұрылғыларында төс айналымның механикалық энергиясы сұйыққа жіберілетін, қысымның энергияны айналдыратын көлемді немесе турбиналық моторымен тудырылады. Пневматикалық жəне гидравликалық біліктері баяу жылдамдықты реттеуге жəне шекті сəтінде қауіпсіздік суфталарынсыз амалдай тұруға мүмкіндік к береді, электрлікке қарағанда, ПӘК олар аз. Қол перфараторлары тас, кірпіш жəне темірбетондық құрылымдарында бұрғылау үшін тесіктерде жиі қолданылады. Оларды мұздалған жəне жоғары берікті топырақтарында бұрғылау жұмыстарының шағын көлемдері үшін қолданыла алады. Олар үшін, соққы бұрғылауларында да, материалды бұзуының екі тəсілдерінің байланыстыруы сипатты: жаруы – соққы мен кесу кезінде жəне кесуі – айналу кезінде. Егер де перфараторда төстің айналуы блокталса, құрал балға немесе қашау жұмысының режиміне ауысады. Соққыны сөндіру кезінде перфоратор бұраншегелерді бұрау жəне бұрмалауы үшін пайдаланылады. Төсті айналдыру жылдамдығы мен соққының жиілігі реттеледі, бұл жұмыстардың əртүрлі жұмыстарының түрлеріне құралдың бейімделуін жеңілдетеді. Перфораторлар құралды жедел ауыстыруы үшін қапсырмалар- ұстағыштар, шаң жұту құралдары, дыбыс оқшаулағыштары, тербелістен қызметкерлерді қорғауымен жабдықталады. Перфоратордың электробілігі бұрылманың білігіне ұқсас, бірақ аса қатты соққы жүктеулерінің ұзақ əрекеттеріне бейімделген. Электробілігімен перфораторлары аса ауыр жұмыстарына есептелген. Олар жеңіл, тұтас, шусыз пневматикалық (4.13 сурет) жəне гидравликалық (4.14 сурет) жəне жұмыста ыңғайлы, өйткені электробілігі майтүтіктерге қарағанда əрекеттерінің үлкен еркіндігін ұсынады. 4.13. сурет. Пневматикалық перфоратор Осымен бірге, пневмо- жəне гидробілігіне қарағанда, электробілігі артық жүктеуінен қорғайтын, қорғаныс құралдарында қажетсінеді. Шойбалғаларды қолдануы жиі бетондық жəне кірпіш құрылымдары, бетондық жəне асфальттық жабындылары, мұздалған сурет. Гидрокӛлемді білігімен перфоратор жəне аса мықты топырақтарын бұзуымен шектеледі. Ауыспалы ұштықтарын пайдалануы балғаларды пайдалану саласын кеңетеді, оларды əмбебап құралына айналдырады. Ұштықтардың əртүрлі түрлерімен шойбалғаларды қолдану ортасы: үлкен шыңдықты – бетон, гранит, мұзды топырақтарды бұзу, оларда арықтар мен кемерлерді өткізу; тар қашау – тас материалдарын жару жəне бағытталған бұзуы; кең қашау – «ауыр емес» бұзуы жəне асфальтобетон мен мұзды топырақтарын ұсақтауы; кескіш – қатты түрдестерін, жабындылар мен мұзды топырақтарын «ауыр» бұзуы; топырақ бойынша тар қалақша – топырақты қазу жəне жұмсарту; қалақша-балта – топырақты жұмсарту жəне тамырларын кесу; асфальт бойынша кең қалақша – асфальтбетондық жабындыларының ернеулерін кесу, ұсақтау жəне шабу; тегістеу серіппесі мен табан – топырақ пен шағылды тегістеу; анкерлі бұрандамалар мен бағандар тіреуіштерін қағуы; тісті басының серіппесі – теміржол төсемінің шпалдарына шағылды шегелеу; тісті бастар – əрлеу алдыңда қатты жабындыларының долаңдығын келтіру. Біліктің түрі бойынша шойбалғалар электрлік, пневматикалық (4.15 а сурет, 4.1 кесте), гидравликалық (4.15 б сурет), жəне жану қозғалтқышынан автономды білігімен (4.1 кесте) бөлінеді. 4.1 кесте жүктеу/скачать 17,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|