екі шкала бойынша есептеледі: біреуі, сабақтың ұзындығы бойынша
енгізілген жəне екіншісі, барабанды айнала енгізілген. Сабақтағы
бөліктер 0,5 мм арқылы енгізілген, ал барабандағы шкалада 50 белгі
бар. Осылайша, барабан шкаласының бір бөлігі 0,5/50 = 0,01 мм
микробұранданың орын ауыстыруына сəйкес келеді.
Микрометрлік аспаптар үшін дəлдіктің екі санаты (1 жəне 2)
орнатылған. Микрометрлік аспаптардың шекті рұқсат етілетін
қателігі өлшеу диапазонына байланысты болады. Осылайша, өлшеу
шектері 0...25 мм 1-дəлдік санатындағы микрометрлер үшін
аспаптың қателігі ±0,002 мм аспайды, ал микрометрлерде 400...500
мм диапазонда ұзындықты өлшеу үшін ±0,005 мм артпайды.
Микроэлектрониканың процизиондық бөлшектерінің сызықтық
өлшемдері мен дəл аспап жасауды өлшеу үшін сандық электрондық
есептеуіші бар үстелдік микрометр шығарылады, ол ±0,002 мм
артық емес қателікпен 0...10 мм диапазонда өлшемдердің өлшеуін
қамтамасыз етеді.
Сағат типіндегі индикаторлар(8.4-сурет) тісшелі берілісі бар
аспаптардың типтік өкілдері болып табылады, онда кесілген тісшелі
төрткілдеші
6 бар стержень
4 , тісшелі дөңгелектер
2, 3, 5 жəне 7,
спиральдық серіппе 1, нұсқауыр
8 бар. Өлшеу стерженін
4 қайтымды
ілгерілемелі орын ауысуы көрсеткіштің
8 айналмалы қозғалысына
айналады.
Нұсқауырдың бір айналымы өлшеуіштік стерженнің 1 мм
ығысуына сəйкес келеді. Бүтін миллиметрлер нұсқауыр
9 көмегімен
шкала бойынша саналады. Аспаптың шкаласы 100 бөлікке ие,
индикатордың бөлік бағасы 0,01 мм тең.
8.4-сурет Сағаттық типтегі индикатор (а) оның
сұлбасы (б):
1 - спиральдық серіппе; 2, 3, 5,
7 - тісшелі дөңгелек;
4 - стержень;
6
- тісшелі төрткілдеуіш; 8,
9- нұсқауыр.
8
а
б
132