Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев Алматы
жүктеу/скачать 0,53 Mb.
|
(KZ) АДАМ АНАТОМИЯСЫ ДОСАЕВ
Аяқтың еркін бөлігінің қосылыстары
Ұршық буыныҰршық буыны, articulatio coxae, жамбас сүйектің ұршықтық ойысы мен ортан жілік басынан түзілген. Ұршық ойысының жиегінде – ұршықтық ернеу, labrum acetabulare, орналасқан, оның ұршық ойысы тілігінің үстінен өтетін бөлігі – ұршық ойысының көлденең байламы, lig. transversum acetabuli, деп аталады. Олар буынның конгруэнттілігін арттырады. Буын қапшығы ұршық ойысының жиегіне, ортан жіліктің алдыңғы жағында linea intertrochanterica-ға, артқы жағында crista intertrochanterica-ның ішкі жағына бекиді. Ортан жілік мойынының көп бөлігі буын қуысының ішінде орналасады. Ұршық буынын: ұршық ойысының көлденең байламы, ортан жілік басының байламы, мықын- ортан жілік, шонданай-ортан жілік, қасаға-ортан жілік байламдары және дөңгелек аймақ бекітіп тұрады. Ұршық буынының ерекшелігі – ортан жілік басы байламының, lig. capitis femoris, болуы, ол incisura acetabuli және lig. transversum acetabuli-ден басталып, fovea capitis femoris-ке бекиді. Байлам синовиалық қабықпен жабылған Байламның ішінде ортан жіліктің басын қоректендіретін қан тамырлары өтеді. Мықын-ортан жілік (Бертини) байламы, lig. iliofemorale (Bertini), қалыңдығы 1 см-дей болатын осы буынның ең берік, мықты байламы (300 кг-ға дейінгі жүктемені ұстайды). Оның дамуы тік жүру қызметімен тығыз байланысты – дененің артқа қарай құлауына кедергі болады. Байлам мықындық алдыңғы төменгі қылқаннан басталып, ұрышқаралық сызыққа бекиді. Қасаға-ортан жілік байламы, lig. pubofemorale, қасаға сүйектің жоғарғы тармағынан басталып, ұршықаралық сызықтың төменгі бөлігіне бекиді. Шонданай-ортан жілік байламы, lig. ischiofemorale, буынның артқы жағында орналасқан, шонданай сүйектің денесінің алдыңғы бетінен басталып ортан жіліктің ұршықтық шұңқырына бекиді. Аталған үш байлам буын қапшығымен тұтасқан. Дөңгелек аймақ, zona orbicularis, – буын қапшығының фиброзды жарғағының ішінде орналасады, ортан жіліктің мойнын орап өтіп, мықындық алдыңғы төменгі қылқанның астына бекиді. Ұршық буынының пішіні тостағантәрізді, көпбілікті буын. Фронталды білік айналасында бүгу (105-120°) және жазу (15°-қа дейін), бүгу кезінде сан алдыға, жазу кезінде артқа қозғалады. Сагитталды білік бойынша әкелу (35°-қа дейін) және әкету (75°-қа дейін) қимылдары, вертикалды білік айналасында ішке айналу (пронация) және сыртқа айналу (супинация) қозғалыстары (жалпы айналу көлемі 40-45° шамасында) және шеңбер бойынша қозғалу (циркумдукция) іске асады. Тіректік қызметіне байланысты ұршық буынындағы қозғалыс көлемі иық буынына қарағанда шектеулі, себебі: ұршық ойысы терең, яғни қосылысатын буындық беттер көлемінің айырмашылығы аз, байламдары жақсы дамыған және буынды күшті бұлшықеттер қоршап жатады. Осыған байланысты ұршық буынының шығып кетуі сирек кездеседі. жүктеу/скачать 0,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|