осы биологиялык параметрлердің өзіне элеуметтік фактор тікелей эсер етеді, мысалы, өмірдің ұзақтығына, жас ерекшіліктеріне жэне т.б. эсер етеді. Жануарға тэн өмір сүру ортасына түскен нәрестенің өзі калыпты жағдайларға сай физикалык түрғыда тірі калғанымен, ол адам болып калыптаспайды. Бұл үшін индивид элеуметтендірудің белгілі бір кезендерін бастан өткізуі керек. Сонымен катар төмендегі пікірмен де келісуге болады: "Туылган сэтінде нэресте адамга кандидат кана, ал оқшау жағдайда кандидат та бола алмайды: ол адам болуды адамдармен қарым-катынас барысында үйренеді" (А.Н.Леонтьев). Баскаша айщанда, элеуметтік жагдайлардан тыс, тек биология ғана адамды тұлға ретінде қалыптастыра алмайды. Адамдағы әлеуметтіліктің биологиялыкка ыкпалының тағы бір қыры биологиялықтың элеуметтік формада канағаттандырылуы мен жузеге асырылуында. Адам өмір сүруінің табиғи-биологиялык жағы әлеуметтік-мәдени факторлармен "адамданады" жэне ортаға түсіріледі. Осылайша, биологиялык алғышартсыз гомоноидтың пайда болуын көз алдыға келтіру мүмкін емес болса, элеуметтік алғышартсыз да адамның қалыптасуы мүмкін емес. Ары карай мұның арқайсысы 152
жағдайларға байланысты адамның күш-жігерін бірде азайта, бірде кұшейтті. Жалпы, бүтіндей алғанда адамның пайда болу кезінде де, казіргі кезде де оның өмір сүруі биологиялык пен әлеуметтіліктің тұтастығымен камтамасыз етіледі. Адам өмір сүруінің психикалык жэне биологиялык жактарын бейнелейтін философиялык антропологиядағы бейсаналык пен саналык мәселесі де биологиялык жэне әлеуметтілік мәселесімен тығыз байланысты. Ұзак уақыт бойы философияда антропологиялык рационализм
