Оқулық o p s 3 философия негіздері


гүлама-ойшыл. Платон оның лакап аты (жалпак, кең деген мағына



Pdf көрінісі
бет32/525
Дата15.09.2022
өлшемі13,05 Mb.
#39158
түріОқулық
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   525
гүлама-ойшыл. Платон оның лакап аты (жалпак, кең деген мағына 
береді), шын аты - Аристокл. 20 жасында Сократтан дэріс алған, кейін 
Афинада Гекадем (гректердің батыр құдайы) атындағы гимназияда 
ұстаздьщ етеді. Бұл мектеп алғашқыда гекадемия деп, соңғы кезде 
академия деп аталынады. Негізгі ншғармалары: “Апология” (Сократты 
қорау), “Китон” (занды сыйлау туралы), “Кратил” (тіл туралы), “Федон” 
(әділеттік туралы), “Мемлекет” (идеялар теориясы), “Теэтет” (білім 
туралы), “Тимей” (космогония), “Заңдар” т.б.
40


Платон пікірінше, шын болмыс - ақылмен ғана білуге болатын 
денесіз идеялар элемі. Платонның болмысы парменидтікіндей біртұтас 
болмыс емес керісінше, өздеріне тэн идеялары бар рухани көпшілік. Әр 
идея өз алдына мэңгі және өзгермейді, ол өзіне өзі тэн. Идеялардың саны 
көп, бірак шексіз емес. Әлемде канша бір тектес, бір-біріне ұксас заттар, 
кұбылыстар, процестер, катынастар т.б. көп болса, соншама идеялар бар. 
Идеялар бір-бірімен тек кана карым-катынасты емес, сонымен бірге бір- 
біріне бағынышты, немесе бірнеше түрлі идеялар бір ортак идеяға 
бағыныпггы қатынастарда болады. Платон рухани әлемнің жеке-жеке 
идеялары туралы айтканда, көбінесе “эйдос” деген ұғымды колданады. 
Ежелгі грек тілінде идея да, эйдос та бір-біріне ұксас мағына береді: түр, 
пішін, кейіп, тәсіл т.б. эйдостар сезімдік заттар үшін бір мезгілде эртүрлі 
міндет аткарады: 1. Себептілік. 2. Заттардың жаратылу кескіні үшін 
үлгі. 3. Заттардың түпнегізін бейнелейтін ұғым.
Материалдык денелер өзгермелі, кұбылмалы, 
ал эйдостар 
(идеялар) мэңгі, өзгермейді, сондыктан Платон оларға косымша тағы бір 
ұғым - “хораны” (материя) кіргізді. Хора-материя көрінбейтін, түрсіз, 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   525




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет