Реферат Тақырыбы: Орта Азия мен Қазақстанның көшпенділері
Сақ тайпаларының саяси оқиғасы
жүктеу/скачать 26,65 Kb.
|
деректану 2
| 3. Сақ тайпаларының саяси оқиғасы
Қазақстанның көшпенділері ежелгі дүниенің саяси оқиғаларына белсенді түрде қатысқан. Б.з.д. V ғасырдың орта шенінде парсы патшасы Кир Арал бойындағы Томирис ханша билік құрған сақтарды бағындырып алғысы келген. Кир әскерімен Сырдарияға жақындап келіп, сақ-массагеттерді бағындыруды ойлап Томириске елшілер жіберді. Алайда кошпенділердің патшасы келіссоз жүргізуден бас таргты. Б.з.д. 530 жылы Сырдарияда қантогіс шайқастар болды, онда парсылар сүмдық жеңіліске үшырады. Кирдің Орта Азияны жаулап алмақшы болған жорыгын I Дарий (б.з.д. 521-486 жж.) жалғастырды. Ол жекелеген сак тайпаларын, оның ішінде хаомоварга мен ассияларды уақьггша бағындыруға қол жеткізді. Оларға алым-салык салды, бірақ бүл түрақты түрде алынбай, кобінесе сыйлык ретінде берілді. Сақ дәуірінде Қазақстан аумағында мал шаруашылығының негізгі үш түрі пайда болды. Оның біріншісі шолейт аймақтарда орналасқан, егін өсірумен және пішен шабумен айналысуға мүмкіндігі жоқ - көшпелі мал шаруашылығы. Мүндай аймақтарда негізінен жылқы, түйе, қой өсірілді, ал ірі қараның саны аз болды. Темір ғасырының бас кезінде түрғындардың басым бөлігі жыл бойына далада тіршілік етті, оны Орталық жоне Батыс Қазақстан даласынан табылған қүнды деректер мен рулық зираттардың көптігі дәлелдей түседі. Мал шаруашылығының дамыған екінші түрі - жартылай көшпелі мал шаруашылығы. Көшіп-қонудың радиусы мүнда онша үлкен болған жоқ, өйткені, жайылымдар жақын орналасты. Түрақты түрғын-жайлар мен шаруашылық қүрылыстары салынды. Соның нәтижесінде ірі қараны өсіруге мүмкіндік туды. Мал шаруашылығының үшінші түрі отырықшы мал шаруашылығы Қаратаудың оңтүстік жоталарында кеңінен қанат жайды. Бүл өңір Сырдария мен Әмудария өзендерінің аралығы, Талас, Арыс, Шу және Іле өзендерінің жағалаулары болатын. Осы аудандардың түрғындары отырықшылыққа бет бүрып, егін шаруашылығы мен бау-бақша осіруге ерекше коңіл болді. Мал шаруашылығы мен егін шаруашылығынан басқа бірқатар скифсак тайпаларында аң мен балык аулау қатар дамыды. Бүлар қосалқы шаруашылық ретінде болды.[2, 119б] жүктеу/скачать 26,65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|