С. Ə. Тортаев орта ғасырлардағы азия жəне африка тарихы алматы 2009
жүктеу/скачать 7,49 Mb. Pdf көрінісі
|
| Янычар
ХV ғасырдың 50—60 жылдарында астанасы Əзербайжандағы / қазір Иранда/ Тавриз қаласы болған Ақ-Қойлы сол кездегі қуатты мемлекеттердің бірі еді. Оған Армения, Əзербайжан, Карабах, Күрдістан, Ирак, Парс жəне Керман елдері бағынды. Ақ қойлылықтар Ұзын Хасан деген падишахтың бір орталыққа бағынған мемле- кет құруына қарсы болды. Венеция Ұзын-Хасанға қару-жарақ, зеңбірек беруге тырысты. Ұзын-Хасан 1472 жылы Туркияға қарсы соғыс ашты. Ол Қараманның қолдауына сүйенді. Бірақ одақтасы- Қараманның жерінде жеңіліске ұшырады. Қараманды 1473 ж. түріктер өзіне қосып алды. Ұзын Хасанның əскерлері түрік янычар- ларына қарағанда өте нашар қаруланған еді. Оның үстіне Ұзын Хасан түріктерге қарсы Египетті, Грузияны қосып, блок ұйымдастырмады. Керісінше, Грузиямен соғысып, оны талан-таражға салып, əлсіретті. 1478 жылы кезекті Грузияға қарсы жорықтың бірінде Ұзын Хасан өлді. 1501 жылы Əзербайжанда бұрынғы Ақ Қойлы мемлекетінің орнына Сефевилер мемлекеті құрылды. 214 215 Осман эмиратының жаулап алушылық саясатының табысты болуына өте қатаң тəртіп арқылы жақсы ұйымдастырылған күшті əскер көп үлес қосты. Ол əскерде «Яны чар» — «Жаңа əскер» деген тұрақты жаяу əскер үлкен роль атқарды. Бұл əскердің жауынгерлері үкіметтен жалақы алып тұрды. Алғашында янычарлар əскері 5-10 мың адамнан тұрды. Түріктер жеңген елдерден денсаулығы мықты балаларды ата-анасынан айырып алып, оларды əскери қызметке дайындады, ислам дінін қабылдатты. Янычарлар өз басшыларының бұйрығын мүлтіксіз орындауға үйретілді. Сұлтан биілігі тежеусіз болды. Оның билігін мұсылман дінбасылары қолдады. Олар дінге сенушілерді сұлтан — «құдай- дың жердегі көлеңкесі» деп сендірді. жүктеу/скачать 7,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|