С. Г. Тажбаева Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет178/587
Дата06.01.2022
өлшемі7,04 Mb.
#13134
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   587
Байланысты:
ped and psy 2 nomer 2016.compressed (1)

 
 
 
 
 
 
Тұ
ж
ы
р
ы
м
да
м
ал
ы
қ

ма
қ
са
тт
ы
қ
 бл
ок
 
 
 
 
Мақсаты 
 
болашақ мұғалімінің лидерлік сапасын қалыптастыру 
,діснамалық 
тұғырлары 
құндылық-мотивациялық, жүйелілік, жеке тұлғалық –   
 іс-`рекеттік, жекелік-креативтілік 
Принциптері 
 
субъективтілік,  өзін-өзі  жүзеге  асыруға  бағыттылық, 
«келешекті 
саналы 
ұғынушылық», 
стратегиялық 
бағдарлылық 
Стратегиясы 
интегративтік  процестер,  синтез  арқылы  талдау 
жасауды үйрену, өзін-өзі жетілдіру, өзін-өзі жүзеге асыру 
 
 
Те
хн
ол
ог
и
ял
ы
қ
 бл
ок
 
 
 
 
 
Мазмұны 
элективті  курс,  оқу  курстарының  модулі,  жеке 
сабақтар, оқудан тыс  іс-шаралар бағдарламасы 
,дістері 
интерактивті оқыту `дістері, диагностикалық (болжау, 
модельдеу,  жобалау,  бағалау),  тренингтік  (имитация, 
т`жірибе  алмасу,  топтық  рефлексиялар,  проблеманы 
топтық шешу) 
Формалары 
д`ріс, 
практикалық 
сабақтар, 
семинар-тренинг, 
дискуссия,  имитациялық  ойындар,  сюжеттік-рөлдік 
ойындар 
Құралдары 
бағдарламалар,  тесттер,  сауалнамалар,  тапсырмалар, 
ойындар, ережелер 
 
Ұй
ы
м
да
ст
ы
р
у 
шы
л
ы
қ
-gр
ек
ет
ті
к
 
 
 
 
Ұйымдастыру 
 
 
 
жоспарлау,  технологиялық  блок  мазмұнын  даярлау, 
эксперимент субъектілерін анықтау 
 
Эксперимент 
 
 
анықтау, қалыптастыру, қорытындылау 
 
Өл
ш
ем
ді
к
-
нg
тиж
елі
лі
к
 
бл
ог
ы
 
 
 
 
 
Компоненттері 
 
мотивациялық,  когнитивтік,  іс-`рекеттік-н`тиже-
лік, бағалаушылық-рефлексивтік 
Өлшемдері 
лидерлікке оң қарым-қатынас, лидерлік саласынан 
білімі, лидерлік сапасын таныта алуы, өзінің лидерлік 
`рекеттерін жете түсінуі мен өздігінен бағалауы 
Деңгейлері 
жоғары, орта, төмен 
 
Нgтижесінде:  болашақ  мұғалімнің  лидерлік  сапасы  н`тижелі  деңгейде  
қалыптасады 
 
Сурет 1 – Болашақ  мұғалімдердің лидерлік сапасын қалыптастырудың құрылымдық моделі 
Мұғалімнің  к`сіби-
ұйымдастырушы-
лық 
сапасына 
қоғамның з`рулігі 
$
Пе
да
го
ги
к
ал
ық
 
ша
р
тт
ар
ы
 
– 
ЖО
О
 
жа
ғым
ды
 
руха
ни
-ад
ам
гер
ш
іл
ік
ті

 
ма
нс
ап
ты
қ 
бі
лі
м
 
бе
ру
 
орт
ас
ы
н 
құру

бола
ш
ақ
 
ма
ма
нд
ар
ды
ң  
ли
де
рлі
к 
сап
асы
н 
ди
аг
нос
ти
ка
ла
у; 
оқу
 ж`
не
 оқуда
н 
ты
с 
іс
-`р
ек
еттер
 инт
ег
ра
ция
сы

аш
ы
қты
қ, 
сту
ден
ттер
ді
ң 
бі
лі
м
 бе
ру
 тех
но
ло
ги
ял
ар
ы
н 
ж`
не
 мо
ду
ль
де
рі
н 
таң
дау
 құқы
ғы

!
Мұғалімнің 
қоғамда лайықты 
орын иелену, 
өзін-өзі таныту, 
өзін-өзі жүзеге 
асыруқажеттілігі 
$
Мұғалім 
м`ртебесін 
көтерудің 
мемлекеттік 
деңгейде 
қолға 
алынуы 
$
Лидерлік сапаларына ие, 
жоғары к`сіптік 
деңгейдегі б`секеге 
қабілетті педагогтарды 
даярлауға жоғары оқу 
орнына `леуметтік 
тапсырыс 
$


Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
111 
 
3.  Жоғары  деңгей:  Лидерлікке  қызығушылығы  айқын  байқалады.  Оның  қоғам  сұранысынан, 
`леуметтік  тапсырыстан  туындап  отырғанын,  мұғалім  үшін  м`нділігін  толық  түсінеді.  Осы  саладан 
тұрақты  қызығушылығын,  білімдерін  таныта  алады.  Лидерлік  саладан  білімі  жеткілікті.  Лидерлік 
сапаларды жақсы меңгерген. Мұғалім лидердің атқаратын рөлін толық біледі. Оларды практикалық, 
өмірлік іс-`рекеттерінде көрсетуге ұмтылады. Топтық  іс-шараларда аса белсенділік танытады. Өзіне 
сенімді. Проблемаларды өздігінен шеше алады. Топқа ықпал ете алады, оларды соңынан ерте алады.  
Сыни  жағдаяттарда  батылдылық,  жігерлілік  танытады.  Өзінің  стратегиялық  қырағылығын  көрсете 
біледі.  Өзінің  лидерлік  `рекеттерін  жете  түсінеді.  Сыни  жағдаяттарда  қолданатын  өзінің  лидерлік 
амал-т`сілдерін  біледі.  Оларды  өздігінен  талдайды  ж`не  бағалай  алады.  Лидерлік  `рекеттердегі 
адамилықты, жағымдылықты, пайдалылықты, қажеттілікті, к`сібилікті ажырата алады. 
Осы  жасалған  модельді  болашақ  мұғалімдердің  к`сіби  даярлығында  тиімді  жүзеге  асыру  мақса-
тында білім беру ортасын анықтап алу қажет болды. Зерттеу барысында біз жоғары оқу орнындағы 
білім  беру  ортасын  кіріктірілген  кеңістіктер  (оқу,  мотивациялық,  тeрбие  жeне  дамытушылық
тұрғысынан қарастырдық ж`не оның мүмкіндіктерін пайдалануды мақсат тұттық. 
Оқу кеңістігі  когнитивтік  компонентті  қалыптастыруды  қамтамасыздандыруымен  ерекшеленеді. 
Ол элективтік курсты, оқу курстарының модулін, лидерліктің теориялық аспектілері бойынша жеке 
сабақтарды  қамтиды.  М`селен  оқу  курстарының  модулі  бойынша  «Лидерліктің  теориялық  негізі», 
«Лидерлік  сапа»  тақырыбындағы  д`рістер  «Педагогика»,  «Жалпы  психология»,  «Саясаттану», 
«Шешендік  өнер»  ж`не  т.б.  п`ндер  аясында  оқытылуы  ұсынылады.  Осы  п`ндердің  оқу-`дістемелік 
кешендеріне  қазіргі  мамандардың  лидерлік  сапасын  қалыптастыруға  ықпал  ететін  сұрақтарды 
ендірген жөн. Сондай-ақ, «Лидер тұлғасы» тақырыбындағы жеке сабақтар студенттерді өзінің лидер-
лік  сапалары  арқасында  жетістіктерге  жеткен  табысты  мамандардың  к`сіби  қалыптасу  ерекшелік-
терімен таныстырады.  
Болашақ  мұғалімдердің  к`сіби  іс-`рекеттерінде  маңызды  болып  табылатын  лидерліктің  м`ні 
туралы  жалпы  түсініктер  қалыптастыруда  «Мұғалімінің  лидерлік  сапасы»  атты  элективтік  курстың 
маңызы  зор.  Курстың  мазмұны  лидерліктің  м`ні  мен  мазмұнын;  лидерліктің  құрылымын,  лидердің 
стильдері  мен  атқаратын  қызметтерін;  мұғалім-лидер  тұлғасын;  мұғалім  лидер  рөлін;  лидерліктің 
психологиялық  негіздері;  философиялық  ж`не  тарихи  м`дениет  тұрғысынан  адами  өмір  сүруі  мен 
к`сіби іс-`рекетінің м`ні; к`сіби іс-`рекеттің адамгершілік негіздері; қарым-қатынас жасайтын серік-
тестеріне  ықпал  ете  алу  арнайы  іскерліктерін  қалыптастыру;  құқықтық  т`рбие  негіздері;  адамдарға 
ықпал ету т`сілдерін қамтиды.  
Дамытушы кеңістік студенттердің танымдық белсенділіктерін ынталандыруға қабілетті, олардың 
тренингтерге,  к`сіби  байқауларға  ж`не  іскерлік  ойындарға  қатысудағы,  ұжымдық  жобалардағы  іс-
`рекеттерді қамтиды. Осындай іс-`рекеттерге қатысу алған теориялық білімдерін практикалық тұрғы-
дан іс жүзіне асыруға септігін тигізеді. Олардың ішіндегі ең маңыздысы болып олардың н`тижелерін 
бұқаралық  жариялау  (акциялар,  бұқаралық  ақпарат  құралдарында  жариялау,  студенттік  конферен-
цияларда  баяндау  ж`не  т.б.)  табылады.  Бұл  іс-`рекеттік-н`ттижелік  компоненттің  қалыптасуына 
ықпал етеді. 
Мотивациялық  кеңістік    мотивациялық  компоненттің  қалыптасуын  қамтамасыздандырады  ж`не 
`р  түрлі  коммуникациялар  формасы  мен  студенттің  іс-`рекетін  сырттай  бағалауды  ендіреді.  Бұл 
оқытушылар  мен  студенттердің  ішкі  (к`сіби  т`жірибесін  игеру;  өзін-өзі  жүзеге  асыру  мүмкіндігі; 
өзін-өзі дамыту мотиві) ж`не сыртқы мотивтерін (білімге ж`не т`жірибеге сұраныс; оқу-танымдық іс-
`рекетке  талпыныс;  білімді  жеке  меңгеру  амалдарына,  к`сіби  іс-`рекетті  ғылыми  тұрғыдан  тану 
`дістеріне қызығушылық)  жүзеге асыруға бағытталған қарым-қатынас формасы.  
Тeрбие  кеңістігі  лидерлік  сапаларын  қалыптастыруға  ықпал  ететін  студенттер  үшін  `леуметтік 
тұрғыдан  маңызды  ж`не  құнды  жағдайлар,  жағдаяттар,  оқиғалар  жиынтығы.  Оған  қоса  т`рбие  сту-
денттің  жеке  тұлғасына  сабақтарда  ықпал  етуді,  сондай-ақ  сабақтан  тыс  уақыттарда  студенттің 
лидерлік сапасын дамытуға арналған оңтайлы жағдайлар арқылы `сер етуді болжайды. Сыртқы орта-
ны ұйымдастыру (олимпиадалар, PR-акциялар, байқаулар, жобалар) арқылы қатысуға қызығушылық-
тары  мен  сұраныстарын  арттырады;  тануға  ж`не  өзіне-өзі  талдау  жасауға  сұранысы  туады;  өзін 
рухани, адамгершілік ж`не интеллектуалды тұрғыдағы маман тұрғысынан қажетті құнды бағыттарын 
қалыптастыруды  жобалайды.  Рефлекция  механизмдері  арқылы  студенттің  өзін-өзі  бағалау,  өзін-өзі 
т`рбиелеу,  өзін-өзі  дамыту,  өзін-өзі  жетілдіру  туралы  қызметі  белсендіріледі.  Сонымен  болашақ 
мұғалімдердің  лидерлік  сапасын  қалыптастыру  моделін  н`тижелі  жүзеге  асыру  жоғары  педагоги-


Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
112 
калық оқу орнының білім беру ортасы мүмкіндіктерін тиімді пайдаланудан талап етіледі. 

Абдигапбарова  У.М.,  Баймуханбетов  Б.М.  Болашақ  мұғалімнің  лидерлік  сапасын  қалыптастырудың 
педагогикалық шарттары. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы «Арнайы педагогика». №2. 2015. 
2  Баймуханбетов  Б.М.  Болашақ  бастауыш  сынып  мұғалімдерінің  лидерлік  сапасын  қалыптастыру. 
Философия докторы (PhD) ғылыми дeрежесін алу үшін дайындалған диссертация. Алматы, 2014 ж. – 158 б. 
3  Афанасьев   В.Г.   Моделирование   как   метод   исследования   социальных  систем  // Системные 
исследования: методологические проблемы: ежегодник. М.: Рос. АН., 1982. – С. 17–20. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   587




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет