С. Г. Тажбаева Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет192/587
Дата06.01.2022
өлшемі7,04 Mb.
#13134
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   587
Байланысты:
ped and psy 2 nomer 2016.compressed (1)

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
120 
мақсат қоя білуі керек; 
"
  Қазақстан жастарының ұлттық санасы, азаматтылық пен отансүйгіштік, елжандылық қасиеттері 
-  елінің  экономикалық  ж`не  м`дени  дамыған,  `лемдік  қауымдастықта  өзіндік  орны  бар  алдыңғы 
қатарлы  дамыған  мемлекет  болып  қалыптасуына  өз  игі  істерімен  ынталы  қатысуға  мүмкіндігі  бар 
тұлға ретінде бейнесі болуы керек; 
"
  Мемлекеттің заңды-құқықтық талаптарын орындап, құрметпен қарап, сыйлап ж`не `леуметтік 
жауапкершілікті, борыш, ар-ождан, азаматтық ерлігі, ішкі еркіндігі мен өзіндік ар-намысы бойында 
қайсарлылық қырлары қалыптасқан; 
"
  Өзін  сынкөзбен  бағалайтын  ж`не  өзінің  жеке  рухани  ж`не  физиологиялық  қабілет  мүмкін-
шілігін сезініп, Отанына, халқына деген игі істерді жүзеге асыра білуі мен өздігінен шешім қабылдап, 
оны жеке білімі мен білігі, өмірлік т`жірибесі арқасында шеше білу қасиеттері;  
"
  Өмірде  барлық  жағынан  жоғары  `леуметтік  белсенді,  жаңаны  іздеуге  өмірлік  ж`не  түйткіл 
м`селелердің шешімдерін оң табуға, `леуметтік-экономикалық жағдайда б`секелестікке қабілетті; 
"
  Жанашыр, өнегелі, парасатты, басқа ұлтты, басқа діндегі, басқаша ойлайтын адамға төзімділік 
ж`не түсінушілікпен қарау; 
"
  Салауатты өмір салтын ұстану, өз денсаулыған бағалау; 
"
  dлемдік ж`не ұлттық м`дениет байлықтарын бағалай білу қасиеттері толық қалыптасқан болуы 
қажет. 
Патриоттық т`рбие басқа қоғамдық жүйелермен тығыз байланыста болады. Оның жүзеге асуына 
үлкенді-кішілі шағын орталардың өзіндік ықпалы да зор. Яғни, патриоттық т`рбие жеке дара жүзеге 
асырылмайды,  оны  жалпы  т`рбиенің  бір  тармағы  ретінде  қарастырып  салыстырмалы  түрде  алғанда 
дербес,  біртұтас,  өзін-өзі  басқарып  отыратын,  белсенді  де  дамушы  жүйе  болып  табылады  ж`не 
т`рбиенің барлық негізгі бағыттарында жүзеге асырыла отырып, оны ұйымдастыруға кешенді т`сілді 
талап етеді [4,7,8]. 
Кешенді  т`сілдің  негізгі  идеясы  -  жеке  адамның  патриоттық  қасиеттерінің  барлық  жиынтығын 
ж`не  патриоттық  т`рбие  ішінде  де  (мақсаттары,  басты  қағидалық  ұстанымдары,  бағыттары,  құрал-
дары,  нысандары,  `дістері  ж`не  т.б.),  сондай-ақ  сыртқы  жүйелерде  де  (т`рбие,  экономика,  саясат, 
идеология ж`не т.б.) т`рбие үдерісінің өзара `рекеттестіктегі барлық элементтерінің нысаналы бірлі-
гін қалыптастыруды қамтамасыз ету болып табылады. 
Жастардың  азаматтық-патриоттық  қасиеттерін  дамыту  жаңа  педагогикалық  парадигманың  туын-
дауына  яғни  баланың  т`рбие  субъектісі  ретіндегі  жаңа  көзқарастың  пайда  болуына  жағдай  жасады. 
Осы жаңапарадигмағас`йкест`рбиеніңзаңдылықтарынатайкетсек; 
-  т`рбие – қоғам м`дениеті мен детерминацияланған;  
-  т`рбие мен оқыту т`рбие айқындаушы рөл атақаратын екі өз ара тығыз байланысты ж`не бір-
біріне т`уелді үрдістер;  
-  т`рбиенің  тиімділігі  мен  н`тижелілігі  т`рбие  үрдісінің  құрамды  бөлігі  болып  табылатын 
(мақсат,  мазмұн,  форма,  `дістер,  құралдар)  бала  мен  педагогқа  белгілі  болып  табылатын  барлық 
құрылымдық элементтердің үйлесімді өзара байланысына т`уелді. 
Азаматтық-патриотизмдік  қасиеттер  педагогикадағы  т`рбиенің  мақсаты  рухани  ж`не  физикалық 
тұрғыдан  өзін-өзі  дамытуға,  жетілдіруге  ж`не  өзіндік  жетістіктерге  жетуге  қабілетті  неғұрлым 
м`дени тұрғыдан қолдану. Т`рбиенің мазмұны – тұлғаның м`дениеттілігі болып табылады. Өзегі  –  
руханилық  болып  табылатын  ішкі  м`дениет  ж`не  қарым-қатынастан,  мінез-құлқынан,  сыртқы  түрі-
нен көрінетін сыртқы м`дениет. dрбір адамның қабілеттері өзін-өзі анықтауы, дамытуы мен жетісті-
гіне  жете  алуы.  Т`рбиенің  құралдары  -  бұл  қоршаған  ортаның  құбылыстары  мен  объектілерінен 
тұратын  бай  жиынтық.  Осы  құралдардың  көмегімен  т`рбие  іске  асырылады.  Оларға  іс-`рекеттің 
барлық  дерлік  түрлері:  ойын,  еңбек,    спорт,  шығармашылық,  қарым-қатынас  ж`не  тағы  басқалары 
жатады [9,10].   
«М`ңгілік ел» идеясы арқылы Қазақстандық жастардың азаматтық-патриоттық қасиеттерін дамы-
ту  ж`не  Қазақстандықтардың  бүкіл  ұлттық  бүрігу  негізін  жүзеге  асыруда  төмендегідей  құрамдық 
жүйені  басшылыққа  алып,  білім  беру  арқылы  қоғамдық  сананы  қалыптастыруға  т`рбиелеу  дұрыс 
болар еді. 
1-ден,  қазақи  дүниетаным,  түркілік  дүниеден  бүгінге  дейінгі  философиялық  танымдық  жүйені 
басшылыққа алу; 
2-ден, халықтық салт-д`стүр, `деп-ғұрып, ұрпақ т`рбиесіндегі т`лім-т`рбиелік мұралар; 
3-ден,  жеке  тұлғалардың  Отан,  туған  ел,  туған  жер  ж`не  адами  қасиеттер  мен  ізгілік  жөніндегі 


Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
121 
озық ойлы пікірлерінің мазмұндық м`ні; 
4-ден,  қазақ  жеріндегі  мемлекеттік  құрылым  ж`не  ел  басқарған  жеке  тұлғалардың  қоғамдық 
жүйенің дамытудағы қызметітері. 
Жоғарыдағы  аталып  өтілген  төрт  бөлім  «М`ңлігік  ел»  идеясын  жүзеге  асырудың  негізі  болмақ. 
Себебі, кешегі тарихты білу - бүгінгі күннің сұраныс талаптарын анықтай білу мен туындағын көкей-
тесті  м`селелерің  оң  шешім  тауып  орындауға  негіз  болады  ж`не  болашақтағы  дамудың  бағытын 
дұрысы болжай білудің өзегі болмақ.       
Бүгінгі  азаматтық-патриоттық  т`рбие  жүйесін  дамытуда  ғасырлар  бойы  өз  құндылықтарын 
жоймайтын  жалпыадамзаттық  құндылықтарға  сүйену,  табиғатпен  ж`не  ұлттық  рухани  құндылық-
тармен  үйлесімділік  қағидасын  басшылыққа  ала  отырып  педагогиканың  жаңа  парадигмалық  заңды-
лығындағы  т`рбие  технологиясын  қолдану  оң  н`тижесін  береді  деп  саналуда.  Атап  айтқанда,  жеке 
тұлғаның қалыптасуы мен дамуында азаматтық-патриоттық бағыттылық болуы міндетті. Яғни, меле-
кетіміздің `р түрлі сала мен бағытқа бейімделген оқу мекемелерінде ж`не мектептерде т`рбие, оның 
ішінде  азаматтық-патриоттық  т`рбие  бағытын  жетілдіру  жастардың  жеке  тұлғасының  қалыптасуы 
мен  дамуында  негізгі  орын  алатынын  басшылықта  ұстауы  қажет.  Сондықтан  болашақ  мамандарды 
яғни, ЖОО-да ж`не мектепте оқушыларыныңазаматтық-патриоттық т`рбиесін жетілдіру мен дамыту 
т`рбие  ж`не  білім  беру  үдерістерінің  біртұтас  педагогикалық  заңдылық  қағидаларына  сүйенетіп 
жүзеге  асырылу  керек.  Азаматтық-патриоттық  т`рбие  жұмыстарын  жетілдіру  мен  дамытуды  ұйым-
дастырудың кешенді бағдарламасы `зірленіп, онда ЖОО-дағы болашақ мамандар мен мектеп оқушы-
ларының  қазіргі  танымдарына  үйлесімді,  заман  талаптарына  сай  жеке  тұлғаның  қалыптасу  мүмкін-
діктерін зерттеу ж`не осы біртұтас педагогикалық құбылыстарға бағынатын заңдарды т`рбие өлшемі 
ретінде  қарастыруды  қажет  етеді.  Осы  негізден  Қазақстандық  жастардың  азаматтық-патриоттық 
қасиеттерін «М`ңгілік ел» идеясы негізінде дамыту  басты міндет болып табылады. 
 
1 Қазақстан жолы - 2050:Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ Мeңгілік ел болу жолындағы стратегиясы. 
Астана, 2014 жылғы 17 қаңтар. 
2  Назарбаев  Н.А.  Историческая  память,  национальное  согласие  и  демократические  выборы-гражданский 
выбор Казахстана //Доклад на ІV сессии Ассамблеи народов Казахстана. - // Каз. Правда, 1997, 7 июня. 
3 Назарбаев Н.А. ХХІ ғасыр табалдырығында. –Алматы: Қазақстан, 1997. 
4  Қазақстан  республикасы  үздіксіз  білім  беру  жүйесіндегі  тeрбие  тұжырымдамасы.  Астана,2009  ж.  16 
қараша.  
5 Жарықбаев Қ., Қалиев С. Қазақ тeлім-тeрбиесі. – Алматы: Санат, 1995.-496 б. 
6  Бейсенбаева  А.А.  Патриотическое  воспитание  старшеклассников  средствами  казахского  героического 
эпоса. - //Дисс. канд. пед. наук. –Алматы, 2004. – 138 с. 
7  Иманбаева  С.Т.  Оқушыларды  ұлттық  жауынгерлік  дeстүр  арқылы  ерлікке  баулудың  педагогикалық 
негіздері. Пед. ғыл.канд.дисс. – Алматы, 1997. – 125 б. 
8  Жұматаева  Е.  Қазақстанның  майдангер  жазушыларының  шығармалары  арқылы  оқушыларға  пат-
риоттық тeрбие беру. Пед.ғыл.канд.дисс. – Алматы, 1995.- 166 б. 
9  Джанабаева  Р.А.  Қазақ  халық  педагогикасындағы  патриоттық  –  ерлік  тeрбиесінің  ғылыми  негіздері. 
Пед. ғыл. докт. дисс. автореф. – Алматы, 2006. – 45 б.      
10  Бөлеев  Қ.  Болашақ  мұғалімдерді  оқушыларға  ұлттық  тeрбие  беруге  кeсіби  дайындау:  Теориясы  жeне 
практикасы. – Алматы: Нұрлы eлем, 2004. – 304 б. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   587




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет