Эргометрия
Адам бұлшық ет арқылы механикалық жұмысты атқарады, яғни бұл бұлшықет күші мен күштің дамуымен туындаған. Арнайы физикалық еңбекпен айналыспайтын адам, орташа қуатты өте аз жұмсайды, мысалы тегіс жерде серуендеуіне байланысты қарасақ: жылдамдығы 100-200Вт-қа тең. Ешқандай қозғалыс жұмысын жасамасада, яғни, жұмыс нөлге тең болсада, бұлшықеттерде шаршаулық туындайды. Мұны, бұлшықеттің жұмыс жасап жатқанын көрсетеді. Мұндай жұмыс процесін, статикалық бұлшықет жұмысы деп аталады. Бұлшықеттердің жұмыс қабілетін зерттеуді – эргометрия деп атаймыз, ал тиісті құралды – эргомер деп атайды. Мысалы: тежегіш велосипед (велоэргометр). F-динамометрмен өлшенетін белдік пен доңғалақтың шеті арасындағы үйкеліс күші. Барлық жұмыстар сынақ үйкеліс күштерін еңсеруге жұмсалады. Онда A = Fтр l = Fтр 2 r – бір айналымы үшін, A = n Fтр 2 r - за n айналымы
- орташа қуаты
Бұлшық ет жиырылған кезде, метаболизм үрдісінде жинақталған химиялық энергия босап шығады, ол ішінара механикалық жұмысқа айналады, бірақ жылу түрінде жоғалады.
Велосипед эргометрінде қолданылған жұмыс кезінде тиімділік коэффицентін есептеуге болады, химиялық энергияны механикалыққа айналдыру арқылы. Тиімділігі педальдардың айналу жылдамдығына байланысты өзгереді және максималды мәнге 22% жетеді – педальді аяқпен әрбір 0,9с басқан соң(яғни педальдің бір айналымына -1,8). Велоэргометр көмегімен тек тиімділікті ғана емес, аяқ бұлшықетін сонымен қатар дамитын максималды қуатты – бұл қуат бұлшық ет тінінің 1кг үшін 40 Вт-қа жетеді. Бұл деңгейде ол қысқа уақыт ішінде қалуы мүмкін, себебі бұлшықеттер қажетті жылдамдықта оттегін ала алмайды.
8 сабақ. КӨРУ БИОФИЗИКАСЫ
Сабақ жоспары
Көздің құрылысы.
Көз- оптикалық жүйе және оны сипаттайтын шамалар.
Көз торының құрылысы.
Көру биофизикасы: таяқшада тыныштық және әрекет
биопотенциалының пайда болу механизмі.
Түрлі түсті көру.
Линзаның түрлері, линза параметрлері: фокус қашықтығы,
оптикалық күші. Линзалар жүйесі, кемшіліктері, бинокулярлы көру.
Көз кемшіліктері және оны линза арқылы жою. Кератотомия
түрлері.
Диагностикалық құралдар: рефрактометр, офтальмоскоп.
Есеп шығару үлгілері.
Достарыңызбен бөлісу: |
