6.1.2.3 пропорция анықтамасын білу;
6.1.2.4 пропорцияларды ажырату және құрастыру;
6.1.2.5 пропорцияның негізгі қасиетін білу және қолдану;
6.5.2.2 пропорцияны оқу және жазу;
Сабақтың мақсаты:
Пропорцияның ортанғы және шеткі мүшелерін табады. формуланы біледі, анықтаманы қолданып, есептеулер жүргізе алады.
Пропорция ұғымын күнделікті өмірмен байланыстыра отырып, түсіну;
Пропорцияның ортаңғы және шеткі мүшелері туралы пікір қалыптастыру;
Пропорцияның негізгі қасиетін мысалдар арқылы түсіну.
Балалар, бір – біріңе қарап жымиыңдар, жайланып отырып, көздеріңді жұмыңдар. Менің айтқанымды іштеріңнен қайталаңдар.
Мен бақытты баламын,
Жан дүниемде күн нұрлы
Жылуым мол бойымда.
Осы жылуды Жер бетіндегі барлық адамдарға жолдаймын. 3 мин
Үй тапсырмасын тексеру. Бөлшек сандардың қатынасын натурал сандардың қатынасы түрінде жазыңдар: 1) 2:5:1:3 2) 4:7:1:2 3)5:6:3:8
Шаттық шебері
Сабақтың ортасы
8 минут
Бейнесөз шешу арқылы төмендегі сөзді шығарып аламыз
,,,, , , , ,,,,, Я Сонда «ПРОПОРЦИЯ» деген бүгінгі сабақтың тақырыбы шығады.
Мұғалім: -Енді осы жаңа сөздің тарихына шолу жасайық,алғаш рет кім енгізген,қандай сөзден шыққан,қандай мағынаны білдіреді екен.
Пропорция туралы тарихи мәлімет беру. Біздің заманымызға дейінгі ІV ғасырда пропорцияның жалпы теориясын ежелгі грек ғалымдары жасаған, олардың ішінде аса көрнекті орын алғандары Теэтет пен Евдокс болған еді.
Пропорционалдық тәуелділік архитектура мен өнерде жиі пайдаланылады. Себебі құрылыстың, кескіннің көрнекті, үйлесімді әсем болуы ондағы пропорционал үндестіктің сақталуымен байланысты. Тіпті , Страдивари да ,өзінің ерекше скрипкасын жасағанда пропорцияны пайдаланған. Әр түрлі кезеңдерде пропорцияны әр түрлі жазған.
Орта ғасырдадағы ислам елдерінің математиктері еңбектерін араб тілінде оңнан солға қарай жазып, қазіргі түрдегі 8:15=96:180 пропорциясын 180 96 15 8 түрінде жазған, ал XVII ғасырдағы француз математигі Рене Декарт осы пропорцияны 8/15/96/180 түрінде жазған.
Пропорцияны қазіргіше жазуды 1693 жылы неміс физигі,өнертапқыш әрі математик Г.В.Лейбниц енгізген.
Сұрақ: Қатынас теңдігі мен пропорция арасында қандай байланыс бар?
Қандай жағдайда қатынастар бір-біріне тең болады?
сондықтан немесе осындай тура теңдік пропорция.
Анықтама: Екі қатынастың теңдігін пропорция деп атайды.
«а-ның в-ға қатынасы тең болады с-ның d-ға қатынасы»
Мысалы:
мұндағы бен шеткі мүшелері, пен ортаңғы мүшелері
