Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы


Шыѕыс пен Батыс арасындаѕы ћатынастардыѓ шиеленiсуi



Pdf көрінісі
бет42/311
Дата06.01.2022
өлшемі14,18 Mb.
#13520
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   311
Байланысты:
дүниежүзі тарихы 11

Шыѕыс пен Батыс арасындаѕы ћатынастардыѓ шиеленiсуi.
Бќсеѓдетудiѓ сќтсiздiкке џшыратылуы жќне АЋШ-тыѓ «ћырѕићабаћ
соѕыста» жеѓiске жетудi кLздеген баѕыты. 70—80-жылдардыѓ шегiнде
халыћаралыћ жаѕдай таѕы да шиеленiстi. Оныѓ к=птеген себептерi
бар. 1974—1975 жылдарда батыстыѓ дамыѕан барлыћ елдерiн iс
жљзiнде экономикалыћ даѕдарыс ћамтыды. Оѕан энергетикалыћ
даѕдарыс ћосылды. Осыныѓ бќрi дљниежљзiлiк нарыћтаѕы дќстљрлi
байланыстардыѓ бџзылуына ќкелiп соћтырды, экспорт-импорттыћ
операциялардыѓ ћалыпты љдерiсiн ћиындатып, бљкiл ћаржы-несие


35
ћатынастары саласыныѓ жаѕдайын нашарлатты. Жаѓа жолдар
iздестiрiле бастады. Дегенмен  Батыс Еуропаныѓ бiрћатар елдерiнде
жќне АЋШ пен Канадада =кiмет басына келген «консерваторлар»
халыћаралыћ аренада ћатал баѕыт џстай беру идеясынан айырыл-
мады.
Бџѕан Ауѕанстандаѕы оћиѕалар себеп болды. Кеѓес бџћаралыћ
аћпарат ћџралдарыныѓ атап к=рсеткенiндей, КСРО Ауѕан =кiметiнiѓ
=тiнiшi бойынша Ауѕанстанѕа шектеулi ќскер контингентiн енгiздi.
Батыстыѓ аћпарат ћџралдары КСРО-ны егемендi елге ћарсы басћын-
шылыћ жасады деп айыптап, «кеѓестiк соѕыс ћаупi» ж=нiндегi идеяны
ћоздыра тљстi. Осы оћиѕаларды пайдаланѕан АЋШ-тыѓ белгiлi бiр
кљштерi стратегиялыћ ћару-жараћтарды џлѕайтудыѓ бџрын-соѓды
болмаѕан џзаћ мерзiмдi баѕдарламасын ћабылдады. Олар Кеѓес
Одаѕынан ќскери басымдыћћа жету маћсатын алдарына ћойды. АЋШ-
та бiрiншi болып соћћы беретiн ћару-жараћтыѓ жаѓа тљрлерiн =ндiру
=рiстетiлдi. Вашингтон ѕарышты милитарландыратынын ашыћтан-
ашыћ бiлдiрдi. НАТО-ѕа енген Батыс Еуропаныѓ бiрћатар елдерiнде
орташа ћашыћтыћћа жететiн американ ядролыћ зымырандары
орналастырылуы КСРО-ны  жауап шаралар ћолдануѕа мќжбљр еттi.
Бџл халыћаралыћ жаѕдайды одан бетер ушыћтырды. Сондай-аћ АЋШ-
тыѓ басћа елдердiѓ iшкi iстерiне араласуы да халыћаралыћ шиеленiстiѓ
ушыѕа тљсуiне себеп болды. С=йтiп, Таяу Шыѕыс, Африка, Љндi мџхиты
АЋШ-тыѓ «=мiрлiк мљдделерi» аймаѕына айналдырылды. Пентагон
осы аймаћтарда АЋШ ќскерлерiнiѓ болуын жќне жалпы АЋШ-тыѓ
бџл =ѓiрлерге деген ыћпалын еркiн џлѕайта бастады. Оѕан ћоса 70-
жылдардыѓ соѓы — 80-жылдардыѓ басында Ливан, Ауѕанстан,
Никарагуа, Панама, Сальвадор, Гренада, Ливия АЋШ-тыѓ араласып
отыратын объектiлерiне айналды.
1983 жылы президент Рейган ѕарышта орналаса алатын элемент-
терi бар зымыраннан ћорѕанудыѓ кеѓ к=лемдi ћорѕаныс жљйелерiн
ћџрудыѓ џзаћ мерзiмдi баѕдарламасын жариялады. Ол ресми тљрде
«стратегиялыћ ћорѕаныс инициативасы» (СЋИ) деп аталды. Оныѓ
мiндетi — КСРО-ѕа ћарсы бiрiншi болып ядролыћ ћаруды ћолдану
жќне американ аумаѕына жауап соћћы берiлгенде оныѓ зардаптарын
азайту мљмкiндiгiне жету љшiн соћћы берушi ѕарыштыћ ћару-
жараћтардыѓ к=птеген легiн орналастыру жолымен АЋШ аумаѕын
ћорѕауѕа арналѕан зымыранѕа ћарсы «ћорѕаныс ћалћанын» жасау
болатын. СЋИ-дыѓ маћсаты — ѕарыш арћылы КСРО-дан ќскери
басымдыћ  жаѕдайына ие болу едi.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   311




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет