Серік Мырзалы философия оқу құралы
жүктеу/скачать 3,76 Mb. Pdf көрінісі
|
| Гностиктер ілімі
«Гносис» деген грек сөзі «тану-білу» мағынасын береді. Алайда бұл сөзбен біздің дәуірдің басында өмір сүрген, ақыл-оймен танудан гөрі, мистикалық, (құпия) жолмен дүниенің сырын ашуға болатынына сен- ген діни сектаны айтамыз. Гностикалық ағым Құдайды және адамды құтқаруға арналған. Оған мынандай сұрақтар кіреді: 1. Біз кім едік, енді не болдық? 2. Біз қайда болып едік, енді қайда қуылдық? 3. Енді қайда болғымыз, неден құтылғымыз келеді? 4. Туу және қайта туу дегеніміз не? Гностикалық тәжірибеде қамығу мен алаңдау арқылы сананың астары ашылып, сонда игілік пен зұлымдықтың бір-бірімен ымыра- ласпайтыны анықталады. Адам өзінің табиғаты бойынша игілікке жаратылған. Өйткені ол зұлымдықтан зардап шегеді, одан аулақ жүргісі келеді. Ал бұның өзі адамның басқа дүниеден шыққанын және сол дүниеге қайтып оралуы керек екенін көрсетеді. Ол үшін адам өз-өзін терең танып-білуі керек. Бұл қайта оралуда Құтқарушы – Иса пайғамбар көмектеседі. Гностиктер адамдарды үшке бөледі: 1. пневматикалық адамдар, олардың рухы басым; (pnevma – грек сөзі, алғашқыда – тыныс, соңында – рух); 2. психикалық адамдар, олардың жаны – псюхе басым (psyche – грек сөзі, жан); 3. гиликалық адамдар (gіle – грек сөзі, материя, зат) дене қажет- тіктері басым. Соңғылар өмірін өліммен бітіреді, біріншілер құтқарылады; екіншілер біріншілердің жолын қуса, құтқарылуы мүмкін, бірақ үшіншілердің ізімен жүрсе, дүниеден мәңгі кетеді. Гносиктердің айтуынша, бұл дүние зұлымдыққа толы, сондықтан оны Құдай жаратқан жоқ. Оны жаратқан – Құдайға қарсы, арам пиғылды Демиург. 104 Олар гностикалық ілім – Иса Мәсіхтің өзінің ең жақын оқушыларына ашқан аяны, ол «Ізгі Хабардан» (Евангелие) бөлек деген пікір айтқан. Әрине, мұндай гностикалық көзқарастар әлі христиан дінінің фило- софиясы күш ала алмай, сонымен қатар ескі грек ілімдері, рухы әлі біршама өзінің рухани өмірге әсерін тигізіп жатқан кезде пайда болса керек. жүктеу/скачать 3,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|