Таланттар

384 
 
6.   Мәселені  талқылау, пікірлесу мәдениетін үйренеді.  
Ең  әуелі,  кемінде  бір  апта  бұрын  топты  екіге  бөліп, 
әрқайсысына мұғалім белгіленеді. Әсіресе алғашқы сабақтарда 
ұйымдастырушылық  қабілеті  жоғары  балалар  болуы  қажет. 
Берілетін  тақырып  екі  топқа  да  ортақ,  негізгі  және  қосымша 
әдебиеттер көрсетіледі. Дайындықтың  түрін студенттердің өз 
қалауына қалдырамыз: топ болып бірігіп дайындала  ма,  әлде 
жеке-жеке тапсырма алып, өз бетінше іздене ме, оны жетекші 
"мұғалім"  өзі  шешеді.  Дайындық  кезінде  қарсы  топқа 
қойылатын сұрақтарға дейін  дайындалып келеді. Тіпті, кімдер 
қай мәселе бойынша сөйлейтінін де жоспарлауына болады. Әр 
топтың  жарыс  сабағына  тиянақты  дайындалуы,  қарсы  жақты 
жеңіп  шығудың,  стратегиясы  мен  тактикасын  (шұғыл  және 
түпкі  мақсаттары)  дұрыс  ойластыра  білуде  белгіленген 
жетекші мұғалімнің рөлі үлкен. 
Сонымен  екі    топ  та  хал-қадарынша  дайындалып, 
сабаққа  келді.  Әр  топ  өзінше  ұйысып  немесе  шеңбер 
сияқтанып, бір-бірімен еркін пікірлесе  алатындай қалыпта 
орналасады.  Топтағы  бала  саны  көп  болған  жағдайда 
жетекшінің  немесе  баланың  орнынан  тұрып  барып  сөйлесуі, 
тіпті,  көңілді  күлкісі  бүгінгі    жұмыс  төңерегінде    еркін 
әңгімелесуі  қалыпты  жағдай  ретінде  қабылданып,  ұстаздың 
өзі  де  ретімен  араласып  кетіп,  орынды  қалжың  қосақтап 
отырса, сабақтың жақсы өтуіне  әсер етеді. Ұстаз тексеруші не 
сырттай  қатал  бақылаушы  ғана  болып  қалса,  оқушылар 
ашылып сөйлей алмайды. 
Енді  екі  минут  уақыт  беріп,    бір-бір  сұрақ  дайындауына 
мүмкіндік  жасаймыз.  Күні  бұрын  дайындалып  келсе  де, 
ақылдасқан артық болмайды. Содан соң бірінші  топ екіншіге 
сұрақ  қояды.  Екінші  топ  ойлануға  5  минут  алады.  Олар  осы 
берілген  уақыт  ішінде  жауабын  ақылдасып,  әркім  білгенін 
ортаға  сала  бастайды,  одан  соң,  тұрып  сөйлейді.  Қанша  кісі 
сөйлесе де шек қойылмайды, тек орынсыз ой қайталау болып 
кетсе ғана ескерту жасалып,  тоқтатылады.  Сұраққа жауапты 
өз  білгенінше  толық  айтып  болған  соң,  мұқият  тыңдап 

385 
 
отырған бірінші топ жауаптың  дұрыс-бұрысы мен кем-кетігін  
айтып  талдайды.  Бірінің  сөзін  бірі  тосу,  сөйлеу  мәдениетін 
сақтай білу, пікірлесудің жөн-жосығын үйренуге мән беріледі. 
Бір топ екіншінің жауабын саралап болған соң, екіншіге 
қайыра  сөз  беріліп,  қарсы  пікірлермен    келісіп-келіспейтінін 
дәлелдей түседі. 
Екі  жақ  та  сөйлеп  болған  соң,  ұстаз  өз  шешімін  
дәлелдеп,  плюс-минус  белгілерін  қояды.  Осындай  ойын 
сабағына  біраз  жаттығып  алғаннан  кейін  қазылар  алқасын  да 
сайлап қоюға болады. 
Сабаққа  біраз  дайындықпен  келген  жағдайда  уақыт 
қызықты  әрі  тез  өтіп  кетеді.  Соңында  қай топтың  плюсі  көп 
болса,    орнынан  тұрып  пікір  айтып,  сөйлеген  кісі  саны  көп 
болса, сол жақ жеңеді. Әдетте бұл  сабақта бостан-босқа отыру 
қиын, сондықтан студенттер дайындалып келуге тырысады. 
Егер  де  студенттер  қойған  сұрақта  тақырыпқа 
байланысты  өзекті  мәселелер  көтерілмей  қалса,  ұстаз  өз 
сұрақтарын қосуына  болады. 
Ойын  сабағында  өзіне  жетекшілік  қызметті  қабылдап 
алған 
оқушы 
қарамағындағы 
шәкірттерін 
жеңіске 
ұйымдастыра  білуі  керек.  Сабаққа  дайындалу  сатысынан 
бастап,  сабақ  барысындағы  түрлі  жағдайды  жолға  қоя  білу, 
орынды  әдіс-тәсіл  таба  білу  жетекшіге  байланысты.  Тіпті, 
топтағы  шәкірттердің  жеке  мүмкіндігін,  дайындығын  есепке 
алу, жан дүниесін білу,  кімнен кейін кім сөйлейтіндігін, кімнің 
қай  мәселеге  тоқталуы,  жалпы  мақсатты  бағдарлай  білуге 
дағды  қалыптастырады.  Кедергі-қиыншылықты  жеңе  білуге 
деген ұмтылысы да әсер етеді. 
Ұстаз  белгіленген  жетекші  мұғаліммен  алдын  ала  жеке 
әңгімелесіп, қажетті көмегін береді. Сабақ барысының жобасын 
жасап әкеліп, ақылдасуына болады. 
Ұстаз бір күнде қалыптаспайды. Оның ертеңі бүгіннен 
басталады.  Сондықтан  болашақ  мамандығына  дайындау 
дағдыларын  да  естен  шығармауымыз  қажет.  Көп  жылғы 
тәжірибемізде біз талдап отырған ойын сабағы өзінің тиімді  тәсіл 

386 
 
екендігін    дәлелдеді.  Студенттердің  өзі  "Пікірлестер    мен 
қарсыластар"  деп  ат  қойған  еді.  Бұл  тәсілді    бұрынғы 
студенттеріміз ұстаздық  тәжірибелерінде жалғастырып жүр. 
 

жүктеу/скачать 2,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: