Тілдің гистологиялық ҚҰрылысы



бет3/4
Дата28.04.2023
өлшемі205,25 Kb.
#87772
1   2   3   4

Дәм сезу

  • Дөмді сезу — сенсорлық эпителио-ц и т т е р (epitheliocutus sensorius gwstatoriae) сопақша созылған пішіңце болады. Олардың ядросы торшаның базальді бөлігіне қарай жақын орналасқан. Торшаның апикальді бөлііінің цитогоіазмасьщда ясақсы дамыған aгpaнyJюpлық эндоплазматикалық тор мен көгггеген мито-хондриялар бар. Ал, дөм сезу — сенсорлы торшаларьшың апикальді бөлігінің үстінде микробүрлер болады, осыған байланысты дәмді қабылдаушы мембрананың беткі жағы айтарлықтай үлгайып молая түседі. Дөмдік шүңқырдағы микробүрлердің аралықтарында өте жоғары фосфатазалык, белсенділігі бар электрондық тығыз зат жата-ды және онда адсорбенттік қызмет атқаратын (дөмдік заттардың), дөм сезу бүртіктерге дәмдік саңылау тесіктері арқылы енетін көп мөлшерлі мукопротеидтер мен белоқгар болады. Дөмді заттардьщ мембранаға жақын қабатта микробүрлердің гоіазмалеммалары арқы-лы адсорбцижіану процесі кезінде олардағы рецепторлық белоктың молекулаларында конформациялық өзгерістер пайда болады. Осы өзгерістер дөм сезу торшалары қабығьшың өткізііштігінің толық өзгеруіне, олардың деполяризацияға үдіырауына, сөйтіп сигналдар-дың афференттік нерв талшықтарымен әрі қарай берілуіне апарьш соғады. Арқаулық дәнекер үлпадан дәм сезу бүртіктеріне 50 шақты афферентгік нерв талшықтары өтіп тарайды, олар тіректік-сүйемел-деуші торшаларды бойлай жүріп, дәм сезу торшаларьшың бүйір бет-терінде олармен синапстық башіаныстар түзеді.

Тілдегі нерв ұштары

  • Нерв үштары түсында ацетилхолин көпіршізсгері кездеседі және онда ацетилхолин эстераза бар. Мүның өзі нейроэпителиальдік си-напстарда қозу процестерінің химшшық жолмен берілетінін көрсетеді,Нерв талшықтары нейроңдарының перифериялық өсінділері болып табылады. Олар бет (тілдің астыңғы жағының 3/2-сін қамтитьш), тід-жүтқыншақ (тілдің артқы 3/1-ін қамтиды) жөне кезбе тамы-рының (жүтқыншақтың, көмей устінің, жұмсақ таңдайдың дөмдік торшаларыка келетін) қүрамдарына кіреді. Осы биполярлы торша-лар аксондары (бірінші нейронның) жалғыз буда қүрамында больш, сопақша миға барып аяқгалады. Осы түстардан екінші нейронның аксондары болып табылатын дөмдік талшықтар көру томпешігінс қарай барады, ал онда өзінің аксондары арқьгаы ми қыртысымен байланысқан үшінші нейрон орналасқан. Дәм сезу анализаторының ми 'қыртысшқ бөлігі иіс сезу анашзаторынын, қыртыстық бөлімі-мен көршілес жатқан "теңіз түлпары" иірімдерінде орналасады .


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет