9. ҚАРСЫЛЫҚТАР ТЕХНИКАЛЫҚ ҚАРСЫЛЫҚ Адамдар көбінес етехникалық жүйеге күрделі талаптарды қояды. Мысалы, көлік
сенімді, жеңіл басқарылатын, жеңіл және аз энергия тұтынатын болуы керек. Біз көліктің
жылдам, қауіпсіз және газды аз тұтынатындығын қалаймыз, кеме мүмкіндігінше берік және
сонымен бірге жеңіл, сондықтан телефон миниатюралық және ыңғайлы пернетақталы
болады.
Бірақ мұндай талаптардың жиынтығын орындау оңай емес. Біз жаңа қозғалтқышты
күштірек қылдық – бұл жақсы, енді машина жоғары жылдамдықпен қозғала алады! Бірақ
ол отынды көбірек тұтына бастады, демек ол үнемді бола бастады. Олар глушительді
ауыстырды, газдарды бейтараптандыру үшін катализатор енгізді – бұл жақсы, машина
экологиялық таза болды. Бірақ сонымен бірге шығатын жолдың кедергісі өсті, бұл нашар –
қозғалтқыш қуаты төмендеді. Жаңа шешімдердің жағымсыз салдары болуы мүмкін екен.
Осыны өнертабыстық есептерді шешу кезінде ескеру үшін, TRIZ-де өнертабыстық жағдай
техникалық қарама-қайшылық түрінде тұжырымдалады.
Техникалық қарама-қайшылық (ТҚ) - АЖ-ні сипаттаудың үлгісі, онда ТЖ- дегі нақты өзгерістің қажет және жағымсыз салдары көрсетілген. •
Кеменің корпусын тар ету арқылы біз үйкеліс шығындарын азайтып, жоғары жылдамдыққа қол жеткіземіз. Бірақ сонымен бірге кеменің тұрақтылығы да төмендейді, теңіздер қатал болған жағдайда ол аударылып кетуі мүмкін. Кемені кеңірек ету арқылы біз жақсы тұрақтылыққа қол жеткіземіз, бірақ жылдамдық төмендейді. • Ұялы телефон панеліндегі түймелердің өлшемін азайту арқылы біз оны мүмкіндігінше жинақы етіп жасаймыз. Бірақ нөмірді теру ыңғайсыз болады. Түймелердің өлшемін ұлғайту арқылы біз ыңғайлы теру мүмкіндігін аламыз, бірақ мұндай түймелерді орналастыру үшін үлкен корпус қажет. • Бірнеше ондаған таңбадан тұратын құпия сөздерді қолдана отырып, біз компьютерлік бағдарламаларды бұзудан қорғауды күшейтеміз. Бірақ мұндай парольді есте сақтау қиын. Қысқа парольді есте сақтау оңай, сонымен қатар жалған айту оңай. • Үлкенірек автобустарды қолдану арқылы біз маршруттардағы автобустардың санын және жүргізушілердің жалақысының құнын төмендетеміз, бірақ сонымен бірге жолаушыларды отырғызу мен кету уақытын және қозғалыс аралықтарын арттырамыз. Шағын автобустарды қолдана отырып, біз жүру аралығын қысқартамыз, бірақ жүргізушілердің жалақысы қымбаттайды. Техникалық қацшылықты келесі диаграммада көрсетуге болады (10-сурет)