Єл-фараби атындаѓЫ
Жиынтық ұсыныстағы күрт өзгерістер
жүктеу/скачать 0,87 Mb.
|
| 5.5. Жиынтық ұсыныстағы күрт өзгерістер
Жиынтық ұсыныстың кенет өзгеруі жиынтық ұсыныстың талықсытпасы (шоктары) деп аталады. Шоктар жағымды және жағымсыз болады. Жиынтық сұраныс жағынан болатын шоктар және жиынтық ұсыныс жағынан болатын шоктар – экономикалық тербелістерінің себептері. Ұсыныс жағынан болатын шоктар – бұл тауар өндірісін тоқтату салдарынан фирмалардың бағаны орнатуын қозғайтын экономикалық жаүдайлардың күрт өзгеруі. Ұсыныс жағынан болатын шоктар баға деңгейіне әсер тікелей әсер ететіндіктен, кейде оларды баға шоктары деп те атайды. Олар жаңалық ашу, мұнайға әлемдік бағалардың кенет өзгеруі арқасында пайда болуы мүмкін. Мысалы халықаралық мұнай картельдерінің бағаны төмендетуі, өндірістік шығындардың азаюына, және бағалардың төмендеуіне әкеледі. P LRAS B SRAS2 A SRAS1 AD
Y 5.7 Ұсыныс жағынан болатын қолайсыз шоктар Қ ысқа мерзімдік жиынтық ұсыныс қисығы жоғары қарй жылжиды(ұсыныс жағынан туындайтын шоктар өнім шығарудың табиғи деңгейінің төмендеуін туғызуы мүмкін және соның нәтижесінде жиынтық ұсыныс қисығы солға жылжуы мүмкін, бірақ біз одан бас тартамыз). Егер жиынтық сұраныс тұрақты болып қалса А нүктесіне В нүктесіне ауысу болады:баға деңгейі өседі, ал өнім шығару табиғи деңгейінен құлдырайды.Мұндай жағдай құлдыраушылық (стагфляция) деп аталады. P LRAS B C SRAS2 AD2 A SRAS1 AD1 Y 5.8 Ұсыныс жағынан туындайтын шоктарды жеңілдету Жиынтық сұранысты реттей алатын мемлекеттік құралдар, ұсыныс жағынан туындайтын проблемаларды шешу кезінде, экономикалық саясаттың екі нұсқасының бірін таңдау керек.Бірінші нұсқа суретте көрсетілнендей, жиынтық сұранысты тұрақты ұстап тұрумен байланысты. Бұл кезде өнім шығару және толық жұмыспен қамтылу деңгейлері өз табиғи деңгейінен төмен болады. Бірақ біраз уақыттан кейін баға өзінің бұрынғы деңгейіне және жұмыслен қамтылу қалпына келеді. Бірақ өнім шығарудың қысқаруы үрдісіне жол беріледі. Екінші нұсқа суретте көрсетілгендей, өнім шығарудың табиғи деңгейін жылдам қалпына келтіру үшін, жиынтық сұранысты жоғарлату керек. Егер жиынтық сұраныстың өсуі жиынтық шок өлшеміне сәйкес келсе, онда А нүктесінен С нүктесіне ауысады. Мұндай жадайда, Ұлттық банк ұсынысы жағынан туындаған шокқайшылықтарын жеңілдету мүмкіндігі туды деуге болады. Бірақ мұндай шешімнің кемшілігі – болашақта бағалардың жоғары деңгейде сақталуы. жүктеу/скачать 0,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|