Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| T 9 p ri6 i
жайлы кызу n k ip алысу болып етп. Ш.Жияшев деген автордьщ «Bipre козгалайык» (1912, №6) атгы макаласында Ахмет Байтурсыновтыц «жазу тэрпбше» катысты n k ip бшд1рш, б1рсыпыра даулы усыныстар айткан. Эцпме-ар- кауы - дыбыстарды эрштермен белгшеу. Автор Гаспринский усынган тете жазу жуйесш дурыс квред 1 . Жияшевтщ niKipiHe карсы «Алашулы Азамат» деген атпен М.Дулатов карсы макала жазды. Онда М1ржакып Ш.Жияшевтщ мэселенщ байыбын тусшбей, «Бул Kici Ахмет Байтурсыновтыц жазу тэрпбш щ дурыс, Tepicme дурыс тексеруден бурын ногайлардьщ элш- пе жазушыларынан баска жол 1здегеш ушш катты ренжкенш»49 - сез втеди Кеп узамай-ак А.Байтурсыновтыц «Шахзаман мырзага» келемд1 жауабы шыкты. Мун да Ахмет ез1 усынган алфавиттщ казак дыбыстарын белгшеудеп е зш д к ерекшел1ктерш тусш- flipefli. «Казак» газет1 (1913-1918) А.Байтурсыновтыц редакторлыгымен Орынборда шыгып тур ган. Газет туралы М.Эуезов «Казактыц ецкейген Kapi, ецбектеген жасына тYгeлiмeн ой Tycipin, ел1м уйкысынан оятып, жансыз денесше кан жупртш, кузп тацньщ салкын желшдей ширыктырган, етек-жещн жигызган «Казак» газет1 болатын» - деп жазган болатын. Осы себептерден де бул газет егемещй ел болганга дейш калыц журтшьшыкка белпаздеу болып, жабык куй Kemin келдк «Казак» хакында Казак Совет Энциклопедиясында «ултшыл- буржуазияшыл басылым», «Казактыц шаруашыльщ жэне мэдени ем1рщщ келел 1 мэселелерш устем таптык м уддеа тургысынан сез e n i» , «1917 жылдыц июлшен газет контрреволюция- шыл Алаш партиясыныц ресми органына айналды. Газет Торгай облысы Советтершщ ше- ипм1мен жабылды»50 - делшген. Шындыгында да бул жолдардагы таптык тургыдан бершген пшрлерд1 алып тастап, фактшерге жугшсек шындыктьщ сшемдер1 жатыр. «Казак» газет! халкымыздьщ рухани ем1ршде терен 13 калдырган саяси-элеуметпк жагынан жетиип, улттык сана-сез1мшщ оянуына айтарлыкгай улес коскан халкынъщ камы ушш отка TycipreH, болашагы ymiH куресе бшген, кезшде казактьщ мулпген даласында шамшырактай жанып болашакка багыт керсеткен айтулы басылым болатын. Ауыр отарлык езп салдарынан innd кайшылыктары барынша шиеленюкен казак, когамы жагдайында «Казак» газет1 жалпыултгык мэселелерд1, халыктьщ талап-тшегш максат-муддесш, арман-ансарын ту етш кетерш, улттык ой-пшрдщ кайнаган казанына айналды. Газет сол кездеп ултжанды казак зиялылары топтаскан рухани орталык едь Муны газет авторларыныц курамынан да байкауга болады. Э.Бекейханов, А.Байтурсынов, М.Дулатов, Ш.Кудайбердиев, М.Жумабаев, Ж.Аймауытов, С.Денентаев, Б.Майлин, С.Торайгыров, РДа- рашев, А.Мэметов, Б.Серкебаев, Р.Малабаев, К Коныратбаев сиякты букш елге танымал кайраткерлердщ макала-шыгармалары басылым бетшде узбей жарияланып турды. Сондай- ак Л.Толстойдан, А.Чеховтан, М.Лермонтовтан, В.Короленкодан, И.Крыловтан аудармалар басылган. «Казактыц» шыгарушьшары эдебиетшшер болгандыктан да газет бепнде эдебиетке ка тысты материалдар айтарлыктай орын алган. Газетте сынныц барлык жанрларында дерлк, макалалар берш п, жетшп-жетй'ш, айкындала тусп. Газетте А.Байтурсыновтыц «Казактьщ бас акыны», М.Дулатовтьщ «Абай», «Шокан Шыц- гысулы Уэлихан», «Эбу Бэйр Ахмеджанулы Диваев», «Ахмед Яссауи», «Токай», «Исмаил Гаспринский», Мустафа Шевдевтыц «Эбубэир Диваев» сиякты макалалары жарык керд1. Булар шыгармашылык портрет жанрыныц жанрлык талаптарына жауап бере алатын алгаш- кы ynrmepi едь А.Байтурсыновтыц «Казактыц бас акыны» - абайтанудыц ipreciH бекгге тускен б е р к Казылган тем1р казыгы болды. Ахмет б1рден «Казактыц бас акыны Абай (шын аты ИбраЬим) Кунанбаев. Онан аскан бурынгы-соцгы заманда казак баласында б!з бшетш акын болган жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|