Өсімдіктердің қуаңшылыққа төзімділігі

А.А.Каминский өз еңбегінде (1934) қуаңшылыкты ауа райы біршама жылынғаннан кейін шаңқай түстік температура ұдайы жоғарылайтын кезең деп сипатгайды. Ол бұрынғы Кенес Одағы кезінде қуаңшылықтың мынадай екі түрі болатындығы жөнінде айтқан:

1)Оңтүстік-Шығыс, Орал және Батыс Сібірге тән оңтүстіктегі атмосфераның тұрақты ™ жоғарылығына (антициклон) байланысты қуаңшылық

2)Төмен қысымды өлкелерде, олардан солтүстікке карай антициклондар болғанда байкалатын қуаңшылық.

Соңғысы Орта Азия жөне Қазақстанға тән. А .Шулгиннің (1978) ҮйғаРУЫнша қуаңшылық үзақ уакыт жауын-шашын болмай, ауа температурасы жоғарылап, булану процесі күшейіп, топырақтың және атмосферанын ылғалдығы азаюынан осімдіктер өнімділігі төмендейтін қүбылыс деп анықталды. Бүл аныктамадан қуаңшылык атмосфералык және топырак қуаңшшыгы болып бөлшетіндігін, олардьщ өзара байланысты болатындыгын байкдуға болады. П А. Генке ль (1982) метеорологиялык факторлардың маңызын осімяіктердің күйімен байланыстара отырып, қуаңшылықты биометеоро логиялык қүбылыс ретінде томендегіше анықтауды үсынды. Қуаңшылық үзаққа созылған, немесе кысқа мерзімді жауын-шашьшсыз, ауа температурасы мен ылғал тапшылығы жоғарылап. осімдіктер шамадан тыс сусызданып, қызуы нәтижесінде залалданып, онімділігі томендеп, кейде түгел қурап өліп қалатын кезен деп сшіаттады. . ‘fr Қуадшылық осімдіктерге екі жақты эсер етеді:

1. Өсімдік денесінің температурасын жоғарылатады.

2. Сусыздандырады (су тапшылығы, немесе солу).

Сонымен куаңшылыққа тозімділік осімдіктің қызуға және сусыздануға тотептілігі болып есептеледі. Осыған сәйкес ыстыкка төзімдшк және куаңшылыкка төзімдиік деген екі үғым пайда болады. Осы аныктамаларға сүйене отырып, озінің онтогенезщде куаншылық әсеріне бейімделгіш және сондай жағдайларда қалыпты осіпдамуын және түқыидануын эволюция процесінде тіршілік жағдайларының әсерінен және табиғи сүрыптану нәтижесінде пайда болған касиеттеріне байланысты, жүзсге асыра алатын осімдіктерді қуаңшылыққа тозімді деп атауға болады