Іш қуысының артқы қабырғысының1 – 2 бел омыртқалары тұсында, асқазанның артқы бөлігінде орналасқан
салмағы 60 – 80 г, ұзындығы шамамен 17 см
Ұйқы безінің құрылысы:
Күрделі альвеолярлы-түтіктік без
Бөліктік құрылымға ие
Барлық ағзаның 1% эндокринді қызметке тиесілі, бұл бөлік негізінен ағзаның құйрықты бөлігінде орналасып бес түрлі, (A, B, D, D 1, PP-жасушалар) жасушадан құралған Лангерганс аралшығы түрінде кездеседі
Ұйқы безінің қызметі:
Аралас секрециялы без: он екі елі ішекке түсетін ферментке бай ұйқы безі сөлін өндіреді және инсулин, глюкагон, липокаин, секретин, соматостатин және т.б. гормондар.
Гормондардың қызметі:
Инсулин – ұйқы безінің басты гормоны
В-жасушаларында өндіріледі
Гликогена синтезін ынталандырады және оның бауыр мен бұлшықеттерде жиналуын қамтамасыз етеді.
Глюкоза үшін мембрана өткізгіштігін арттырады.
Қандағы глюкоза деңгейін төмендетеді
Май алмасуын жақсартады және кетонурияны төмендетеді
Бауыр және бұлшықеттерде гликоген ыдырауына әмер етеді.
Глюкозаның қандағы деңгейін жоғарылатады
Май тіндерінде майдың ыдырауын ынталандырады.
Миокардтық қозғыштығына әсер етпеген күйде оның жиырылғыштығн арттырады Липокаин – бауырда майдың қышқылдануы мен липидтерді пайда қылына байланысты майдың ағзадан шығуына әсер етеді
Бүйрекүсті безі glandulae suprarenales
Бүйректердің жоғарғы полюсында,11-12 кеуде омыртқалары тұсында орналасатын жұп мүше
Бір бүйрекүсті безінің салмағы12 -13 г, ұзындығы 40-60 мм, биіктігі 20-30 мм, қалындығы 2 -8 мм
Сыртқы - қыртысты (80 %) бөліктен және ішкі - милы заттан тұрады