13
Plural form of the noun
(Зат есімнің көпше түрі)
Қазақ тілінде зат есімнің көпше түрі оның жекеше түрлеріне –
лар/ -
лер/- тар/-тер/-дар/-дер көптік жалғауының жалғануы арқылы жасалса,
ағылшын тілінде зат есімнің көпше түрі көбіне жекеше түрдегі зат
есімдерге -s/-es жалғауларының жалғануы арқылы жасалады. Олардың
оқылуы əртүрлі болады:
a)
-s жалғауы дауыстылар мен ұяң дауыссыздардан соң [z] болып
оқылады:
a toy - ойыншық
toys |biz] - ойыншықтар
a girl - қыз
girls [дз:1г] - қыздар
Қазақ тілінде егер зат есім жіңішке дауыстылар мен ұяң
дауыссыздарға аяқталса, онда зат есімге -лер,-дер жалғаулықтары
жалғанады: əже - əжелер кеме - кемелер
күн - күндер
егіз - егіздер
ə)
ағылшын тілінде -s жалғауы қатаң дауыссыздардан соң [s]
болып оқылады:
a student - студент students [stju:dsnts] - студенттер a map - карта
maps [maeps] - карталар
Қазақ тілінде жуан дауыстылар мен қатаң дауыссыздарға аяқталған
зат есімдерге
-лар, -тар, -дар жалғаулықтары жалғанады: ата - аталар ана
- аналар
қазақ - қазақтар
адам - адамдар
б)
ағылшын тілінде х əрпі мен ss, sh, tch, сһ тіркестеріне
аяқталган зат есімдерге -es жалғауы жалғанады да, [iz] болып оқылады:
a match - сіріңке
matches [meetjiz] - сіріңкелер
a box - қорап
boxes ['boksiz] - қораптар
a dress - көйлек
dresses [’dresiz] - көйлектер
a bench - орындық benches ['bentjiz] - орындықтар
в)
ағылшын тіліндегі күрделі зат есімдерде көптік жалғауы негізгі
зат есімге жалғанады:
a father-in-law
fathers-in-law
a daughter-in-law
daughters-in-law
г)
ағылшын тілінде жекеше түрдегі зат есім у əрпіне аяқталып,
оның алдында дауыссыз тұрса, -es жалғауы жалғанады да, у əрпі
і əрпіне
өзгереді:
a city - қала
cities [sitiz] - қалалар
a baby - бөбек
babies [beibiz] — бөбектер
Ескерту. Егер зат есім у əрпіне аяқталып, оның алдында дауысты
тұрса, у əрпі өзгермейді:
a toy - ойыншық
toys [toiz] - ойыншықтар
a boy - ер бала
boys [boiz] - ер балалар