ӘӨЖ 73. Цифрлық білім беру ортасы

ӘӨЖ 373.1 
ЦИФРЛЫҚ
 
БІЛІМ
 
БЕРУ
 
ОРТАСЫ
 
-
 
БІЛІМ
 
БЕРУ
 
ПРОЦЕСІНІҢ
 
ҚАТЫСУШЫЛАРЫ
 
ҤШІН
 
БІРЫҢҒАЙ
 
БАЙЛАНЫС
 
КЕҢІСТІГІ
 
РЕТIНДЕ 
А. Омар, 5В011100-Информатика білім беру бағдарламасының 4 курс студенті 
Қазақ ҧлттық қыздар педагогикалық университеті, Алматы қ., Қазақстан 
e-mail
: 
aizakosh00@gmail.com 
Ғылыми жетекшісі: аға оқытушы К.А. Калымова 
е-mail: 
kalymova.kulziya@qyzpu.edu.kz
 
 
Тҥйіндеме. Бҧл мақалада жаһандық білім беру ортасын жаңғырту тҧрғысынан қазіргі 
заманғы ақпараттық технологиялардың негізгі бағыттары анықталды. Цифрлық 
сауаттылықты дамыту критерийлері мен ҧлттық білім беру платформалары қарастырылды. 
Кілттік сөздер: Цифрландыру, білім беру, электронды платформалар,
қоғамды 
ақпараттандыру.
Қазіргі таңда цифрландыру жаһандық трендке айналды. Дҥние жҥзінде 35 миллиард 
қҧрылғы жҧмыс істейді, бҧл деректерді ҥздіксіз генерациялауға және алмасуға мҥмкіндік 
береді. Бҧл кӛрсеткіш әлем халқының санынан 5 есе кӛп. Мҧның барлығы цифрландыру 
процестеріне жаһандық қатысуды кӛрсетеді және ең алдымен бҧл жастарға қатысты. 
Біз ҥшін «Z ҧрпақ», «желі буыны», «клип ойлау», «цифрлық жергілікті тҧрғындар» т.б 
сӛздер ҥйреншікті ӛмір. Қазіргі ҧрпақ теориясының негізін салушылар Нил Хоу мен Уильям 
Штраустың «Ҧрпақтар: Америка болашағының тарихы, 1584-2069 жж» кітабының 
авторлары болып саналады. Олардың теориясы бойынша адамның мінез-қҧлқы оның 
жасӛспірім кезінде ӛмір сҥрген және тәрбиеленген жағдайларына байланысты, т.б. 12-14 
жасқа дейін. Дәл осы кезеңде адамдардың тҧлғасы мен мінез-қҧлқын қалыптастыратын 
ҧрпақ қҧндылықтары қаланған. 
Әрбір ҧрпақтың ортақ қҧндылықтары, ӛмірлік қалауы және тілі маңызды болып 
табылатын ӛзіндік координаттар жҥйесі бар. Соңғы бірнеше ҧрпақтың ӛзіндік
ерекшеліктеріне назар аударайық:
X ҧрпақтың сипаттамасы 
Y ҧрпақтың сипаттамасы 
Z ҧрпақтың сипаттамасы 
1965-1980 жж. 
1980-2000 жж. 
2000-..... жж. 
Даралық 
Еркіндік 
Тәуелсіздік 
Бедел 
Денсаулық 
Мансап 
Кәсібилік 
Оптимист 
Қарым-қатынас 
Сенімділік 
Жылдамдық 
Ыңғайлылық 
Бейресми 
Сапа 
Технологиялылығы 
Жасампаздық 
Ҥнемділік 
Гиперактивтілік 
Прагматизм 
Тәжірибелік 
Мультимедиялық 
Қазіргі қазақстандық жастар технологиялық тҧрғыдан озық әрі белсенді. Нил Хоу мен 
Уильям Штраустың теориясына сҥйене отырып, белгілі бір тарихи кезеңде туған адамдар 
әлеуметтік-экономикалық, мәдени және саяси жағдайлар мен процестердің әсерінен 
қалыптасқан ҧқсас қҧндылықтарды тасымалдаушылар болып табылады. Осы орайда білім 
беру жҥйесінде жастарды оқытуға қолайлы әрі тиімді жағдай жасалғаны ӛте маңызды [1].
Қазақстанда мектептегі білім беруді цифрландыру оны реформалау ҥдерісіндегі 
жетекші тенденциялардың бірі болып табылады. Болашақ мектептерінің болжамы кӛбінесе 
барлық пәндердің бҧлтты оқыту жҥйесіне кезең-кезеңімен кӛшуімен байланысты. Әңгіме 
онлайн оқулықтар мен виртуалды зертханалар, ашық білім беру мазмҧны, әрбір студентке 
икемді және жеке кӛзқарас туралы болып отыр. Оқушылар онлайн режимінде ҥй 
тапсырмасын бірге орындай алады. Мектеп кітапханалары ақпараттық-компьютерлік 

орталықтарға айналуда. Бҥкіл оқу процесі әрбір оқушының жеке ID куәлігіне байланысты 
болады деп жоспарлануда, бҧл бағаларды қоюға және рейтингтерді қалыптастыруға 
мҥмкіндік береді. 
Қазақстандық мектептерді цифрландыру осы процеске қатысатын барлық ойыншылар: 
оқушылар, олардың ата-аналары, мҧғалімдер, білім беру жҥйесінің әкімшілері ҥшін ыңғайлы 
және тиімді қҧралдарды қҧруды кӛздейді. Сонымен қатар, оқу процесін цифрландыруға 
талпынуда адамның жанды қарым-қатынасы мен виртуалды ортада болудың оңтайлы 
теңгерімін, нақты және цифрлық әлемнің синтезінің бір тҥрін сақтау маңызды. Тек осы 
жағдайда ғана біз «Қоғам 5.0» стратегиясының парадигмасында – супер интеллектуалды 
қоғамда дами аламыз. 
Ӛркениетті қоғам дамуының қазіргі кезеңі ақпараттандыру процесін сипаттайды. 
Қоғамды ақпараттандыру – бҧл дҥниежҥзілік әлеуметтік процесс, оның ерекшелігі 
қоғамдық ӛндіріс саласындағы басым қызмет қазіргі заманғы қҧралдар негізінде жҥзеге 
асырылатын ақпаратты жинау, жинақтау, ӛндіру, ӛңдеу, сақтау, беру және пайдалану болып 
табылады. микропроцессорлық және компьютерлік техниканың, сондай-ақ ақпарат 
алмасудың әртҥрлі қҧралдарының негізінде. 
Қоғамды ақпараттандыру мыналарды қамтамасыз етеді: 

қоғамның баспа қорында шоғырланған ҧдайы кеңейетін интеллектуалдық әлеуетін, 
оның мҥшелерінің ғылыми, ӛндірістік және басқа да қызметін белсенді пайдалану; 

ақпараттық технологияларды ғылыми, ӛндірістік салалармен интеграциялау, 
қоғамдық 
ӛндірістің 
барлық 
салаларын 
дамытуға, 
еңбек 
қызметін 
интеллектуалдандыруға бастамашылық ету; 

ақпараттық қызмет кӛрсетудің жоғары деңгейі, қоғамның кез келген мҥшесінің 
сенімді ақпарат кӛздеріне қолжетімділігі, берілген ақпараттың кӛрнекілігі, 
пайдаланылған деректердің маңыздылығы. 
Қазіргі қоғамды ақпараттандыру ҥдерісінің басым бағыттарының бірі білім беруді 
ақпараттандыру – білім беру жҥйесіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізу болып 
табылады. Бҧл мҥмкіндік береді: 

ғылыми-педагогикалық 
ақпараттың, 
ақпараттық-әдістемелік 
материалдардың 
автоматтандырылған деректер банктерін, сондай-ақ байланыс желілерін пайдалану 
негізінде білім беру жҥйесін басқару тетіктерін жетілдіру; 

қоғамды ақпараттандырудың қазіргі жағдайында оқушы тҧлғасын дамыту 
міндеттеріне сәйкес келетін оқытудың мазмҧнын, әдістері мен ҧйымдастыру 
нысандарын таңдау әдістемесі мен стратегиясын жетілдіру; 

оқушының зияткерлік әлеуетін дамытуға, білімді ӛз бетінше меңгеру, ақпараттық-
білім 
беру, 
эксперименттік-зерттеу 
қызметін 
жҥзеге 
асыру 
дағдыларын 
қалыптастыруға, ақпаратты ӛз бетінше ӛңдеу әрекетінің әртҥрлі тҥрлерін жасауға 
бағытталған әдістемелік оқыту жҥйесін қҧру; 

компьютерлік тестілеу, диагностикалау, бақылау және бағалау жҥйелерін қҧру және 
пайдалану. 
ХХІ ғасырдың білім беруді дамыту стратегиясы ашық ақпараттық-білім беру 
кеңістігіндегі мобильді ақпараттық-коммуникациялық ӛзара іс-қимыл негізінде "ӛмір бойы 
оқыту" қағидаты болуы тиіс тҥлектерді даярлауға бағытталған. Бҥгінгі кҥні оларды мектеп 
қабырғасында даярлаудың тҧғырнамасы логикалық объективті процесс ретінде оқытудың 
жаңа инфокоммуникациялық парадигмасы болып табылады. 
Оқытудың жаңа парадигмасына кӛшудің тетігі оқытудың тиімділігін тҥбегейлі 
арттыруды және жаппай сапаны қамтамасыз ететін педагогикалық және ақпараттық-
коммуникациялық технологияларды интеграциялау негізінде электрондық оқыту болып 
табылады. 
Электрондық оқытудың арқасында дәстҥрлі оқу процесі зерттелетін пән бойынша білім 
мен дағдыларды алу ҥшін танымдық іс-әрекетке, сондай-ақ әмбебап-ақпаратты іздеу, іріктеу, 
талдау, ҧйымдастыру және ҧсыну, алынған ақпаратты нақты ӛмірлік мәселелерді шешу ҥшін 

пайдалану, ақпараттық-коммуникациялық ӛзара әрекеттесу әдістері және т.б. жеке тҧлғаның 
ақпараттық мәдениетінің ажырамас бӛлігі болып табылады, сондықтан ақпараттық 
қоғамдағы толыққанды ӛмір мен қызмет ҥшін қажет. 
Цифрлық білім беру ресурстары оқытушыға оқытудың әртҥрлі мақсаттары ҥшін оқу 
материалын қалыптастыруға мҥмкіндік беруі тиіс. 
Covid-19 пандемиясы елді бҧл процесті тездетуге итермеледі. Бірнеше жыл бҧрын 
"цифрландыру", "қашықтықтан оқыту" сӛздері қазақстандықтардың кӛпшілігі ҥшін алыс 
және тҥсініксіз болды, бірақ бір сәтте бәрі тҥбегейлі ӛзгерді. 
2020 жылдың жазында премьер-министр Асқар Мамин "цифрлық білім беру"ауқымды 
жобасын іске қосуды бастау туралы тапсырма берді. 
Мемлекеттік қызметші 2025 жылға қарай қазақстандықтардың 87% - ы цифрлық 
сауаттылыққа ие болуы тиіс екенін атап ӛтті. 
Мҧғалімнің жҧмысы жаңа кезеңге ӛтті. Бҧрын барлық есептер қолмен жазылса, қазір 
компьютерсіз мҥмкін емес. Тіпті балаларға баға онлайн режимінде қойылады. Солардың бір 
қатарына қысқаша тоқталсам: 
"Электрондық Кҥнделік және журнал" - оқу процесіне қатысушыларға онлайн 
режимінде оқу кестелері, ағымдағы және қорытынды бағалар мен ҥй тапсырмалары туралы 
ақпарат алуға мҥмкіндік беретін сервис. Сондай-ақ, электрондық мектептегі қҧжат айналымы 
жалпы білім беретін мекемелерге әкімшілік жҥктемені азайтуды қамтамасыз етуі тиіс. 
Сонымен қатар, электрондық кҥнделіктердің әртҥрлі жҥйелері басқа қосымша функцияларды 
— оқушылардың электрондық портфолиосын, жаңалықтар арналарын, әлеуметтік желілерді 
және т.б. қолдай алады. 
Атап айтқанда, "Кҥнделік"электрондық кҥнделігі–мҧғалімдер, оқушылар, ата-аналар, 
білім беру ҧйымдарының әкімшілігі, сондай-ақ білім беруді басқару органдарының ӛкілдері 
ҥшін бірыңғай электрондық білім беру ортасын әзірлеуші. 
"BilimLand білім беру платформасы" әртҥрлі сабақтардан, жаттығулардан, тест 
тапсырмаларынан, сондай-ақ виртуалды зертханалардан тҧрады. Бҧл ӛз білімін мектептен 
тыс оқушыларға білімдерін жетілдіруге жақсы мҥмкіндік береді. 
Opiq.kz платформасы бізде оқушылар мен мҧғалімдерге сапалы оқулықтарға онлайын 
тҥрде қол жеткізуге кӛмектеседі.
imektep.kz платформасында бастауыш сыныпқа анимациялық фильмдер және ӛз 
білімін тексеруге арнаған ойындар бар.
"Цифрлық білім беру ортасы" ӛңірлік жобасы бізге цифрлық білім беру ортасының 
нысаналы моделін енгізуге, ақпараттық ресурстардың ақпараттық толықтырылуы мен 
функционалдық мҥмкіндіктерін жаңартуға, жоғары жылдамдықты Интернет-қосылуды 
қамтамасыз етуге, мектептің негізгі білім беру бағдарламаларына цифрлық технологияларды 
және ҥздіксіз білім берудің интеграциялық платформасын енгізуге мҥмкіндік береді. 
Сонымен, цифрлық Қазақстан – еліміздің әрбір тҧрғыны смартфонын пайдаланып, 
ондаған маңызды манипуляцияларды жасайтын болашақ. Сонымен қатар, ең қҧнды 
ресурстарды - уақыт пен энергияны босқа жҧмсамаңыз. Бҧл болашақ бҥгіннен басталды.