№36.19 жаттығу (А деңгейі)

62 
проблемалық сұрақтарын қойып, банк екі түрлі бірінші жағдайда, клиенттің 
ақшасын пайдаланғаны үшін банк салым бойынша сыйақы алады, яғни салынған 
салымды көбейтеді, ал екіншісінде қарызды борышкер банкке пайызбен 
қайтаруы 
туралы 
түсіндірме 
жұмыс 
жүргізілсе, 
есепті 
түсініп, 
қызығушылықтары арыта бастайды. Осыдан соң есепті шығаруға әрекет 
жасаймыз. 
Шешуі.
Алгебралық әдіспен шешеміз. Бастапқы салынған сома 
x
деп 
белгілейміз, 10%-жылдық өсімі- 
x
сомаға 10 пайыздық үстемені қосамыз, сонда
бір жылдан соң 
10
0.1
1.1
100
х
х
x
x
x
+

= +
=
- теңге, алғашқы салынған ақшаның 
жартысын 
2
х
деп белгілеп, төмендегіше теңдеу құрамыз:
1,1
60000
2
х
х
−
=
, бұдан 
11
60000
10
2
х
х
−
=
; 11
5
600000
х
х
−
=
; 6
600000
х
=
болады. Бастапқы салынған 
сома 
100000
х
=
теңге. Бірінші жылы салынған ақшаның 10% өсімі: 
100000
(100000 0,1) 110000
+

=
тг. Осы сомадан 60000 теңгені алғанда, 
110000 60000
50000
−
=
тг қалады, демек есептің шартына сай, салынған 
ақшаның жартысы Екінші жылы 
50000
50000
10
50000
5000
55000
100
+

=
+
=
тг қалды. 
2) 
Азамат банктен 120000 тг несиені жылдық 16% пайыздық 
мөлшерлемемен алды. Ол алған несиені ай сайын бірдей сомманы жыл бойына 
барлық несиені үстеме пайызымен өтеуі тиіс. Азамат ай сайын қанша теңгені 
банкке құяды?.
Шешуі:
Арифметикалық әдіспен шешеміз. Несиеге алған сомма:120000 тг. 
Жылдық пайызы:16% 
116%
100% 16%
1,16
100%
+
=
=
1)
120000 1.16 139200

=
теңгені банкке қайтаруы тиіс.
2)139200:12=11600 теңгені ай сайын банкке құйып отырады. 
Жауабы:
11600 тг. 
Осындай деңгейлік есептерді сабақ барысында шығаруда диалог құру 
маңызды рөл атқарады. Барнс сыныпта тіл қаншалықты қолданылса, 
оқушылардың оқуына соншалықты әсер ететіндігін айтады [141, б.18]. Мұғалім 
сыныпта оқушыларды ойланту үшін, алдыңғы білімдерін естеріне түсірту үшін, 
жаңа сабақ туралы не білетіндіктерін анықтау үшін, белгілі бір жауаптар алу 
үшін сұрақ қойып диалог өрбітеді. Диалог сабақта оқушылардың 
қызығушылығын арттырумен қатар, олардың білім деңгейінің өсуіне үлес 
қосады. Сыныпта диалог сұрақ қою арқылы жүзеге асады.
Оқулықтағы С деңгейіне берілген есептердішығаруға сыныптың барлық 
оқушыларының шамасы жете бермейді. Осыған орай, көбінде оқулықта С 
деңгейде берілген есептерді қабілеті бар оқушылар ғана шығара алады. Ал 
қабілетті оқушығада кей жағдайда білімнің кейбір салаларында жеке көмек 

63 
қажет болуы мүмкін. Сондықтан осындай жағдайда мұғалім бірлесіп оқу 
машықтарын дамыту қажет. Оқушыны мұғалімнің қолдауы туралы [141, б.17] 
Мағжан Жұмабаев еңбегіндегі мына жерді мысалға келтіруге болады: «Бала 
ылғи іске ұмтылады. Бірақ бала не істеуге һәм қалай істеуді білмейді. Сондықтан 
ол ересек адамдардың не істегенін һәм қалай істегенін өнеге қылады». Мағжан 
Жұмабаевтің осы ойына сәйкес сыныпта оқушыларға қолдау және көмек беруге 
қарай төмендегідей әрекеттерді жүзеге асыруға болады: 
1) берілген есепті мұғаліммен бірге орындау; 
2) берілген есепті алдымен мұғаліммен бірге, кейін өздігінен орындау; 
3) берілген тапсырманы өз бетінше орындау. 
Осы тұрғыдан банк жүйесіне байланысты С деңгейіндегі жаттығуды 
түсіндіреміз.

жүктеу/скачать 3,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: