Еркишева жазира сабыровна
жүктеу/скачать 3,14 Mb. Pdf көрінісі
|
1 Диссертация Еркишева Жазира Сабыровна.
| 7-мысал.
АҚШ елінде тісті жұлу үшін 60 доллар, соқыр ішекке ота жасау үшін 1200 доллар, қан талдауын жасату үшін 50 доллар төлейді. Осы аталған емдерге кеткен шығындарды долларды теңгеге айналдырыңдар. Шешуі: Бұл есепті проблема тудыру арқылы талдау жасауда оқушылар валюта ұғымымен танысып, шетел валюталарын өзіміздің төл теңгемізге айналдыруды, сонымен қатар теңгені шетел валютасына айналдыруды есептеуді үйренеді. 12- кестеде проблемалық сұрақтар және оларға сәйкесінше мұғалімнің мен оқушының іс-әрекеттері көрсетілген. Кесте 12 – Проблемалық әдістегі мұғалім мен оқушының іс-әрекеттері Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті 1 2 1-сұрақ: Есеп шартын оқып болған соң, есепте медициналық қызметтер құнын бағалауда қандай төлем бірлігі қолданылатынын анықтаңдар. Жауап: Доллармен. 2-сұрақ: Сонымен доллар дегеніміз не? Жауап: Бұл американдық ақшаның атауы, дәлірек айтқанда американдық ақша бірліктері. 3-сұрақ: Америкада медициналық қызметтердің бағасы қандай? Жауап: Тіс жұлу 60 доллар, қан талдауы 50 доллар, ота жасау 1200 доллар. 4-сұрақ: Есеп шарты бойынша нені табуымыз керек? Жауап: Осы қызметтердің құнын теңгемен есептеу керек. 5-сұрақ: Өмірде мұндай қажеттілік туындауы мүмкін бе? Жауап: Ия, мүмкін. 6-сұрақ: Біздің елдің ақшасын – валюта деп есептейміз, долларды қалай теңгеге айналдырамыз? Жауап: Интернеттен доллардың теңгеге шаққандағы құнын білеміз. 7-сұрақ: Теңгені долларға айналдыру үшін қандай амалдар орындаймыз? Жауап: 1 теңгені доллар құнына бөлеміз. 84 12-кестенің жалғасы 1 2 8-сұрақ: Долларды қалай теңгеге айналдырамыз? Жауап: 1 доллардың құнын 1 теңге құнына көбейтеміз. 9-сұрақ: Есептің шартындағы медициналық қызметтер теңгемен қанша ақша болады? Жауап: Тіс жұлу 430*60=25800. Қан талдауы 430*50=21500. Соқыр ішекке ота жасау: 430*1200=516000. Осы есепті талқылаудан соң, «Мидың шабуылы» әдісі бойынша әр конвертте шетел валюталары банкноттары беріледі. 1-топ тапсырмасы. 35-долларды теңгеге айналдыру. 2-топ тапсырмасы 30 евроны теңгеге айналдыру. 3-топ тапсырмасы. 30 рубльды теңгеге айналдыру. Ескерту : банкноттарды теңгеге айналдыруда Қазақстанның Ұлттық Банктың сол күнгі ақша айырбастау үшін бекітілген межесін интернеттен алады. Оқушыларды математикадан теориялық алған білімін тәжірибеде қолдануға үйрету арқылы функционалдық және қаржылық сауаттылығын қалыптастыруда жобалар әдісі мүмкіндік береді. Жобалар әдісін қолдануда оқушылар өз бетімен қажетті материалдар жинауға дағдыланып, өзіндік коммунакивтік, шығармашылық, сыни ойлау қабілеттерін арттырады және өз бетінше әрекет етуге, есептер шығару арқылы өмірлік практикалық мәселелердің шешімін табуға үйренеді. Ал оқушылардың шығармашылық қабілеті мен ізденушілік зерттеу іс- әрекеттерін жетілдіруде ғылыми жұмыстардың атқаратын ролі орасан зор. Ғылыми жобаны зерттеу барысында оқушылардың ой өрісі дамиды, белгілі бір тақырып төңірегінде зерттеулерге талдау жасау, жасалған талдауларды қортындылай білу дағдылары қалыптасады. Оқушылардың қаржылық сауаттылығын қалыптастыруда төмендегі тақырыптар бойынша ізденушілік жұмыстарын жүргізуге болады: 1) арифметикалық және геометриялық прогрессияның күнделікті тіршіліктегі қолданыстары; 2) қаржылық математика қаржылық сауаттылықты дамытудың құралы; 3) несиелендірудің математикалық құрылымы; 4) адам өмірін сақтандырудағы математикалық модельдер. Осы және т.б.сияқты тақырыптар төңірегінде оқушылардың ғылымға деген оңды көзқарасын қалыптастыруға септігі тиеді. Сонымен қатар, оқушылардың ғылыми жобалармен айналысу кезінде іргелі математиканың экономикалық-қаржылық мәселелерді шешуде математикалық модельдердің көмегімен көптеген жетістікке жетуге болатындығын түсіндіруді қажет деп санадық. Оқушылардың ой-өрісін кеңейту мақсатында математика мен экономиканың қиылысуынан шынайы өмірде кездесетін құбылыстар мен процесстердің бар екендігін, бұндай құбылыстар мен процестерді математика ғылымының әртүрлі салаларының көмегімен қол жеткізуге болатындығын түсіндіріп өтсек, оқушылардың танымдық қызығушылығы мен ізденімпаздық 85 дағдыларының қалыптасуына ықпал етеді. Сондай-ақ, күрделі банк жүйесін модельдеу үшін оны зерттеу, содан кейін оны өзгерту арқылы басқару үшін айнымалылар жиыны бар қаржылық-экономикалық процестер мен құбылыстарды сипаттауға арналған теңдеулер мен теңсіздіктер жүйесін қамтитын математикалық модельдер іргелі математиканың бір саласы дифференциалдық теңдеулер көмегімен құрылады. Динамикалық модельдер қолданбалы математиканың бір саласы ретінде үнемі жаңа зерттеу әдістерін алуда. Осындай жаңа әдістердің бірі соңғы 50 жыл ішінде ауытқымалы аргументтері бар кәдімгі дифференциалдық теңдеулер, нақтырақ айтсақ, олардың ең көп зерттелген бөлігі – аргументтері кідіретін теңдеулер болды. Кез келген бір жүйенің математикалық моделін құруда тепе- теңдік қатынастары уақыттың әртүрлі нүктелеріндегі жүйенің күйін қамтиды. Бұл қарапайым дифференциалдық теңдеулерге қарағанда күрделі құрылымды динамикалық модельдерге әкеледі. Белгілі болғандай, ауытқымалы аргументтері бар кәдімгі дифференциалдық теңдеулер және интегро-дифференциалдық теңдеулер медицина, биология, экономика және т.б. мәселелерін зерттеуде маңызды рөл атқарады. T.Ciano және басқа авторлардың жұмыстарында халық санының өсуі мен ауылшаруашылық өндірісінің арасындағы байланысты сипаттайтын экономикалық модель қарастырылады. Оң дисперсиялы кідіріс моделінде қарастыратын болсақ, онда экономиканың динамикасы кідіріспен интегро-дифференциалдық теңдеулер жүйесімен анықталатыны көрсетілген. Демек, ауытқымалы аргументі бар дифференциалдық теңдеулер (ААБДУ) – бұл жалпы айтқанда аргуметті әртүрлі мәндеріне енетін қажетті функция және оның туындылары бар теңдеулер. Бұндай теңдеулерде мәндердің бір-бірінен ауытқулары алдын ала анықталған жағдайды болжауға болады. Ауытқымалы аргументі бар дифференциалдық теңдеулер ( ) ( ) .. жүктеу/скачать 3,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|