Өлшем
формулалары
Әлеухан.А. Жалиш.С Сабиржанов. А
Əртүрлі жүйелердің болуы бір блокты екіншісіне ауыстыру мəселесін
тудырады. Əлбетте, негізгі бірліктердің өзгеруі туынды құралының
өзгеруіне əкелуі керек. Мəселен, мысалы, қашықтық бірлігі ретінде
метрдің орнына километрді алсақ, онда жылдамдықтың «секундасына
километр» бірлігін аламыз, ол «секундына метрден» 1000 есе артық.
Уақыт бірлігі ретінде сағатты алып, жүріс бірлігі ретінде есептегішті сақтай
отырып, біз «сағаттағы метр» жылдамдық бірлігін аламыз, ол «секундына
метрден» 3600 есе аз. Ақырында, 1000/3600 = 0,278 м/сек-ке тең
жылдамдықтың «километр/сағат» бірлігін алуға болады, егер ұзындық
бірлігі ретінде километрді жəне уақыт бірлігі ретінде сағатты алсақ. Негізгі
бірліктердің əрбір өзгерісі туынды бірлікті сəйкесінше өзгертетінін
көреміз.
●
Əлбетте
, негізгі бірліктердің əрқайсысының өзгеруімен бізді қызықтыратын санның
туынды
бірлігі қалай өзгеретінін анықтауға мүмкіндік беретін қатынасты тапқан
жөн
. Бұл қатынас Берілген шаманың өлшем бірлігінің формуласы деп аталады.
●
Өлшем формулаларын құру жəне олардың бірліктерді өзара түрлендіру үшін
қолданылуымен
танысу үшін алдымен жүйелерде бірдей негізгі шамалар болатын
жəне
бірдей құраушы қатынастарды пайдаланатын жағдайды қарастырамыз.
Мұндай
жүйелер, мысалы, механикалық өлшеулер үшін СГС жəне SI жүйелері
болып
табылады, өйткені бұл жағдайда екі жүйеден тек үш негізгі бірлік
Достарыңызбен бөлісу: |
