Есеналиева жанар е с е н а
жүктеу/скачать 10,61 Mb. Pdf көрінісі
|
| С.Е.Исабековтің
«Когнитивтік лингвистиканың негіздері» атты сүбелі зерттеуін жатқызамыз. Өз монографиясында ғалым қазіргі когнитивтік лингвистиканың екі бағытын көрсетеді: 237 Лингвистиканың өзекті мәселелері 1. ментальды-информациялық немесе американдық- батысеуропалық бағыт. 2. этномәдени немесе мәскеулік бағыт [ 10,376]. Ментальды-информациялық және этномәдени бағыттағы когнитивтік лингвистиканың қарастыратын өзекті мәселесі: адам және адамзат тілі. Алайда бұл екі бағыттың ол мәселеге көзқарасы әртүрлі. Ментальды-информациялық бағыттағы когнитивтік лингвистикада: 1.адам - қандай да бір этносқа, мәдениетке қатыссыз ақпаратты қабылдаудың, сақтаудың және тасымалдаудың белгілі бір жүйесі ретінде қабылданады, 2.тіл - ментальдық ерекшелік яғни, адамдық когницияның құрамдас бөлігі ретінде қарастырылады. Ментальды- информациялық бағыттағы когнитивтік лингвистикада нақты, жеке ұлттық тіл емес жалпы адамзат тілі сөз болады. Жоғарыдағы екі бағыттың тағы бір ерекшелігі - олар әртүрлі когнитивтік құбылыстарды және мәселелерді қарастырады және оларды әрқалай түсіне отырып, алдарына әртүрлі зерттеу міндеттерін қояды. Ментальды-информациялық бағыттағы когнитивтік лингвистика көбіне зерделейтін ұғымдары: когниция, когнитивтік жүйе, адамның психикасы, адам когнициясының құрылымы мен қызметі, адам организмінде болатын физиологиялық, психологиялық, когнитивтік процестер, білім, өзін-өзі тану, адамның танымдық қызметі, адамзат тілі т.б. Ментальды-информациялық бағыттағы когнитивтік лингвистиканың негізгі міндеті ретінде адам когнициясының негізі - миды, нейрондық жүйені, жадыны, жалпы тілдік танымды, ақпаратты өңдеудің құрылымын қояды. Ментальды-информациялық бағыттағы когнитивтік лингвистиканың негізгі ұғымдарының бірі – «репрезентация». Табиғаты жағынан бұл ұғым да ментальды терминімен барабар. Шын мәнісінде адамның миы, адамның танымы ментальды. Ментальды-информациялық бағытта бірінші орында ментальдылық және концептуалдылық тұрады. Бұл әрбір тілдің артында концепт, концептуалдық құрылым тұратынын көрсетеді Лингвистиканың өзекті мәселелері 238 және когнитивтік лингвистиканың басты мақсаты – концептердің формасы мен құрылымын, жасалу заңдылықтарын ашу және көрсету деп Серік Ергалиевич екі бағыттың ерекшелігін саралап, жіктеп, ерекшеліктері мен өзгешеліктерін зерделеп көрсетеді. жүктеу/скачать 10,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|