Әскери гигиена оқу құралы Алматы,2013ж
жүктеу/скачать 9,83 Mb.
|
| 31- сурет. Радиолокациялық станцияның блок- сызбасы.
Операторлар экранды индикаторлармен жұмыс істейді. Операторлар әрекеттері үшін бірқатар психикалық қызметтің жүктемелі сипатына назар аудару, есте сақтаудың тездігі және көру анализаторларының функционалдық ерекшелігі жатады. Экранда ұзақ уақыт бақылауда жүктемелік психикалық функциясының өтуі,ол қозғалмағанда немесе жұмыс кезінде қозғалатындары, біріңғайлық жағдайда, тіпті толық сыртқы тітіркендіргіштер болмаған уақытта жүргізіледі. Мұндай құбылыс, мамандарды «сенсорлы аштық » деп аталып, соңында ол қажып шаршауға әкеледі. Оператордың АЖЖ -нің сәулелену әрекетінің болуы сирек құбылыс. Дизелистермен жұмыс, күш агрегаттарымен жұмыс істеуімен бай-ланысты, аздаған уақыт ішіндегі күшті шу және шығатын газ, сонымен бірге жанар- жағармай материалдары бар кезде өтуі мүмкін. РЛС-да жұмысында еңбек ету зерттеулері көрсеткендей, мұнда әртүрлі қолайсыз жағдай факторлары кездеседі. Оны екі топқа бөліп қарастырады: арнайы және арнайы емес. Арнайылық емес факторлар- бұл жұмсақ рентгендік сәулелену, шу мен діріл жұмыс аумағындағы ауа қоспалар: қолайсыз ауа температурасы, РЛС-тегі кабиналардағы жарықтың жетіспеушілігі,сонымен бірге жоғарғы нерв жүйесіне және көру анализаторларына түсетін ауыртпашылық. Арнайылық факторлар- РЛС-дағы импульстік жоғарғы жиіліктегі электромагнитті сәулелену. Негізінен өте қуатты көзі, ол антенна, оның ашық реттеу көзі мен генераторларды ағымдық жөнделудегі, толқын шығарғыштардың фланцтардың тығыз қосылмауы немесе соңғы бөліктерінің ашық қалуы. АЖЖ-пен сәулелендіру, ол сырттан енеді және адамдар сәулеленіп қалуы, ашық немесе тығыз жабылмаған саңылаулардан еніп кетуі немесе тығыз жабылмаған қабылдау- өткізетін блоктардан сәулеленуі, көрсетілген сыртқы ортаның қолайсыз факторларының комплекстерінің РЛС-ға әсерінің болмайтынын атап өтуі керек. Бірақ аздаған болсада кейбір жағдайда комплексті факторлар кездесіп қалуы, ол гигиеналық нұсқаулардың бұзылысынан болады. АЖЖ –ң б и о ф и з и к а л ы қ және б и о л о г и я л ы қ әсері. Электромагнитті аса жоғары жиіліктегі өріс ( микротолқындар ), әскери мамандардың арасындағы жасанды сыртқы орта факторлары болып табылады. Олардың бір бөлігі электромагнитті тербеліс спектріне жатады, ол инфрақызыл сәулелену мен қысқа радиотолқынның арасында орналасқан. АЖЖ- сәулеленудің 1 мм ден 1 м дейін толқын ұзындығы және 3,10³-3,10¹¹ Гц тербеліс жиілігі . АЖЖ-і диопазонның биологиялық радио тербелісі оғаш жағдайда оның ену қаблеті және тканьмен таңдамалы өзара әсері уақытына қарай және сәулелену қуаты, сонымен қатар сәулелену беткейі аумағына АЖЖ-і диапозонының биологиялық радиотербеліс әсері болады. АЖЖ-ң өрісінің әртүрлі диапозондық ену қабілеті бірдей емес.Оның байланыстылығы микротолқынның ену тереңдігі, толқынның оннан бір бөлігіне тең. Демек, миллиметрлік толқын ,терінің беткі қабатынан ары қарай өтпейді, негізінен тері асты клечаткасына және бұлшық етке өтуі сантиметрлік, ал дециметрлік толқын ішкі мүшелерге жетеді. Сондықтан, олар өте күшті. Таңдамалы (селективті) ткандармен өзара қатынасы болатыны, ол өте күшті микротолқындар тканьға сіңеді, онда өте көп су болғандықтан, олар диэлектрлік қасиеттілігімен ерекшеленеді. АЖЖ- өрісінің организмдегі 40-45% тен аспайтын сіңімділік нәтижесінде, жергілікті тканьды жылытады және дене температурасын көтереді. Селективті АЖЖ- сәулесін сіңіру және тканді тандаулы жылытуының байқалуы, оның термиялық әсерінің, инфрақызыл сәулелерден айырмашылығы бар. АЖЖ- диапазонының радиотолқынының сіңіру энергиясының алғашқы биофизикалық механизмі және энергияның жылуға ауысуы процестерінің көп жағдайы белгісіз. Үрдістің басталуы деп есептелетіні АЖЖ-ң сәулеленудің ең бастысы сумен өзара әрекеттестігі , молекулярлық диполялығы. Соңғысы тербелісті қозғалысқа ауыстырады, ортада басқа молекулалармен соқтығысады, сөйтіп қозғалыс туады. Бұл сәулеленген тканда жылу берілуді көтереді, бұлда қарапайым қаралатын құбылыс сұлбасы. АЖЖ- өрісі әсерінен термиялық эффект байқалады, бір жағынан осы факторға организмнің сезімталдық түрі ( 18 кесте ), тканнің биофизикалық қасиеті және оның физиологиялық ерекшелігі (регенерацияның үрдісінің активтігі, қанмен қамтамасыз ету сипаты) , екінші жағы сәулеленудің ұзын толқыны, оның қуаты мен уақыттың әсері болады. 1см көлденең орналасқан жоғарғы аумаққа 1 секундта түскен сәулеленудің қарқындылығы энергия көлемімен бағаланады. Осыған сәйкес микротолқын көлемі, энергияның тығыз ағыны (ЭТА-ППЭ) делінеді.ЭТА-ң өлшенуі 1 см² (Вт/см ² қа) ваттпен немесе туынды шамамен өлшенеді. АЖЖ үшін сәулеленудің табалдырық өлшемі,сол орында байқалмайтын төмен екені немесе жалпы қыздырушылығы 10 мВ/cм²-тан асып түседі,мұны термиялық немесе жылулық,кіші деңгейі-субтермиялық немесе жылусыз деп аталады. жүктеу/скачать 9,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|