Этикалық нормалар
Орындағандар: Нұрғазы Т, Аманкелді С, Қызайбай Салтанат
Жоспар
1. Этика туралы жалпы ұғым;
2. Этика құрылымы;
3. Этикалық нормалар;
4. Этикалық нормалардың түрлері (кәсіби, әлеуметтік, медициналық, ғылыми жарияланымдар, жаршы, автор)
Этика (грек. ethos – дағды, әдет-ғұрып) – адамгершілік әртүрлі қоғамдық құбылыстардағы сан алуан түрі мен нормалары туралы ілімдер жүйесі.
Этиканың құрылымы. Этика үш бөліктен тұрады:
01
02
03
теориялық этика;
нормативті этика;
эмпириялық этика.
Этикалық норма- адамдардың ұқсас-қылық мінездерін жалпы ережелер бойынша тыйым салу арқылы реттеп отыратын адамгершілік формасы.
қызметкер өз қызметінде басшылыққа алуы тиіс тұрақты нормалар мен ережелердің жиынтығы
Клиенттің мүдделерін сақтау
КӘСІБИ ЭТИКАЛЫҚ НОРМАЛАР
ӘЛЕУМЕТТІК ЖҰМЫСТАҒЫ ЭТИКАЛЫҚ НОРМАЛАР
Медициналық деонтология – медицинадағы этиканы, медициналық қызметкерлердің ережелері мен нормаларын, олардың әріптестермен және емделушілермен арадағы өзара қатынастарын зерттейді. Мұндағы деонтология сөзі – басқа адамдар мен қоғамның алдындағы адамгершілік борышты білдіретін ұғым.
Мұғалімдердің этикалық нормалары қандай?
Оқытудың өзегі төрт негізгі құндылықтан тұрады: ізеттілік, шыншылдық, әділдік және жауапкершілік және еркіндік . Барлық оқыту этикаға негізделген – мұғалім мен оқушы қарым-қатынасы болсын, плюрализм немесе мұғалімнің өз жұмысымен қарым-қатынасы болсын.
Академиялық этика ғылыми қоғамның признанатын және сақталатын нормалар, мәнерлер және ережелерді қамтиды. Академиялық этика маңыздылығы ақпараттық сенімділік, нейтралдықтық және интеллектуалды шындықты қолданады.
Қызайбай Салтанат
Ғылыми жарияланымдар этикасы
Жариялау процесінің этикалық нормалары
Ғылыми жарияланымдар этикасы – бұл ғылыми жарияланымдарды құру, тарату және пайдалану процесінде авторлар, рецензенттер, редакторлар мен оқырмандар арасындағы қарым-қатынастағы кәсіби мінез-құлық нормаларының жүйесі.
Журнал
Рецензент
Редакция
Автор
01
Жаршы этикасы
ғылыми этика нормаларына, сондай-ақ жала жабуға жол бермеу, авторлық құқықты және плагиатты бұзу және т.б. заң талаптарына сәйкес Жаршыда қабылданған өлшемшарттарға сүйене отырып, рецензенттің ұсынылатын бағасы бойынша жарияланым материалдарын іріктеуді жүзеге асыруға;
02
03
жарияланымға келіп түскен материалдарды автордың нәсіліне, жынысына, этникалық тегіне, азаматтығына, саяси және діни көзқарастарына бейтарап көзқарас қағидаты негізінде бағалауға;
авторды, рецензентті қоспағанда, ұсынылған материалдар туралы ақпаратты басқа біреуге жария етпеуге;
Автор этикасы
өз зерттеулерінің өзектілігін дәлелдеуге және қолжеткізілген нәтижелерді, зерттеудің объективтілігін растайтын материалда келтірілген деректердің дәлдігіне кепілдік беру
жаршының қабылдаған талаптарына сәйкес басқа авторлардың дәйексөздерін ресімдей отырып, ұсынылған материалдардың түпнұсқалығына кепілдік беру
өзі туралы барлық мәліметтердің дұрыстығына, берілген материалдарда ғылыми плагиаттың кез келген нысандарының болмауына кепілдік беруге міндетті
үшінші тұлғалардың зерттеулеріне қатысты сынмен немесе ескертулермен сөз сөйлеген жағдайда этикалық нормаларды сақтауға
зерттеу жүргізуге елеулі үлес қосқан барлық адамдарды (бірлескен авторларды) көрсетуге міндетті. Зерттеуге қатыспаған адамдарды көрсетуге жол берілмейді
Автордың Жаршыға басқа журналға жіберілген және қаралып жатқан, сондай-ақ басқа журналда жарияланған мақаланы ұсынуға құқығы жоқ.
Редакция этикасы
авторлардан алынған жарияланымның және ол жарияланған кезге дейін кез келген ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету
1
қарауға ұсынылған материалдардан алынған жарияланбаған деректерді автордың жазбаша келісімінсіз жеке мақсаттары үшін пайдаланбауға немесе үшінші тұлғаларға бермеу
2
Егер плагиат екенін растау жеткілікті болса, ақпаратты жариялауға жол бермеу
3
Рецензенттің этикасы
мақалалармен жұмыс істеу үшін Бас редактор уәкілеттік берген адамдарды қоспағанда, алынған мақалаларды басқа адамдармен талқылауға жол бермей, құпия ақпарат ретінде қарау
дәлелді сын ескертпелер беруге және мақаланы бағалаудың ғылыми критерийлерін басшылыққа алуға міндетті
рецензиялау барысында алынған ақпаратты жеке пайдасы үшін пайдаланбауға және мақалалардың көшірмелерін алмау
объективті және бейтарап шешімдер қабылдауға, баяндалған зерттеу нәтижелеріне дәлелді баға беруге және нақты негізделген ұсынымдар беруге міндетті. Автордың жеке сынына жол берілмейді
Пайдаланылған әдебиеттер:
https://vestnikacademy.kz/?page_id=993&lang=kk https://ikaz.info/leumettik-zh-mysta-y-etikaly-normalar/ https://stud.kz/referat/show/48408