Ф-әД-001/046 №8 Практикалық сабақтың тақырыбы

ﻧﺎ - 

 ﻧﻰ- ؛ﻰ  - 

 ﻣﺘﻛﻟﻡ 

ﻛﻡ - 

 ﻜﻣﺎ- 

 ﻚ- 

ﻣﺨﺎﻃﺒﺔ 

 ﻫﻥ- 

ﻩ - 

ﻏﺎﺌﺐ 

      ﻣﺣﻞ ﻧﺻﺐ ﻭ ﺇﺫﺍ ﺇﺘﺼﻠﺕ ﺑﺎﻷﺴﻣﺎﺀﺒﺎﻷﻓﻌﺎﻝ ﻜﺎﻧﺖ ﻓﻰ  ﻮ ﻫﺎﺀ ﺍﻟﻐﺎﺌﺐ ﺇﺬﺍ ﺇﺘﺼﻠﺕﺍﻠﻣﺨﺎﻃﺐ  ﻭ ﻛﺎﻑﺍﻠﻣﺘﻛﻟﻡ 

                                                                                               .ﺭﺠ  ﻞﺣﻤ  ﻰﻓ  ﺕﻧﺎﻜ  ﺭﺟﻟﺍ 

  ﺃﻮ  ﺣﺭﻭﻑ–І,  ІІ  және  ІІІ  жақ  қосылып  жазылатын  есімдіктері  етістіктерге 

жалғанса  табыс  септігінде,  есімдерге  не  септеуліктерге  жалғанса  ілік 

септінде түрады.  

            Қосынды есімдіктердің зат есімдерге жалғануы 

        Қосынды есімдіктер есім сөздерге жалғанғанда: 

а)  қазақ  тіліндегі  тәелдік  жалғауының  мағыналарын  және  жіктеу 

есімдіктерінің жанама септіктердегі көрінісін береді;  

 ﻛﺘﺎﺒﻰ–менің кітабым; ﺪﻓﺗﺮﻩ –оның дәптері; 

ә) зат есім идафаның бірінші, қосылып жазылатын есімдік екінші мүшесінің 

қызметін  атқарады  және  зат  есім  сөйлемдегі  қызметіне  орай  септіктерде 

өзгеріп отырады; 

 ﻛﺘﺎﺒﻪ ﻣﻣﺘﻊ–оның қызық кітабы 

  ﺤﺎﻠﺔ ﺍﻟﺭﻓﻊ–атау септігі 

ﻛﺘﺎﺒﻪ ﺴﺄﻠﻧﻰ ﻋﻦ–ол менен оның кітабы жайлы 

сұрады 

ﺤﺎﻠﺔ ﺍﻟﺠﺮ–ілік септігі 

ﺃﺧﺬﺕ ﻛﺘﺎﺒﻪ–ол менен оның кітабын алды 

ﺤﺎﻠﺔ ﺍﻠﻨﺼﺐ– табыс септігі 

б) қосынды есімдік есім сөздерге жалғанғанда, есім соңындағы тануин түсіп, 

есім  сөз  белгілі  халде  деп  есептеледі  де,  есім  сөздің  қиыса  байланысқан 

анықтауышы да белгілі халге қойылады; 

 ﻜﺑﻴﺭﻛﺘﺎﺒﻪ ﺍﻟﻣﻣﺘﻊ –оның қызық кітабы–үлкен; 

 ﻫﺫﺍ ﺠﺩﻳﺪﻛﺘﺎﺒﻪ–оның мына кітабы – жаңа; 

в)  ﺓ-ға  аяқталған  му’аннас  тегіндегі  есім  сөздерге  қосынды  есімдіктер 

жалғанғанда ﺓ жай “ ﺘ тә-ға” айналады.  

ﺠﺭﻳﺩﺓ →ﺟﺭﻳﺩﺗﻰ–менің газетім; 

жүктеу/скачать 0,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: