Жалпы тіл білімінің нысаны мен пәні Қазақстан білім және ғылым министрлігі Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті
Факультет: Филология
Курс: 4
Пән: Жалпы тіл білімі
Орындаған: Акитаева М., Алашыбай А.,Ғалымжан М.,Ергалиева Э., Жақып И., Қалижанқызы Ә., Омарова Д., Чакымадин З.
Қабылдаған: Кегенбай М.И.
Алматы 2023
Жалпы тіл білімі— тіл білімінің барлық тілдерге тән заңдылықтары мен қасиеттерін зерттейтін үлкен салаларының бірі. Тілдердің бәріне ортақ заңдылықтар мен белгілер типологиялық зерттеулердің және тілдің функционалдық кызметін салыстыру нәтижесінде анықталады.
Жалпы тіл білімі «Жалпы тіл білімі» атауы — лингвистиканың жалпы тілдік теориялық саласы және оқу пәні деген екі мағынада қолданылады.
Жалпы тіл білімі — лингвистиканың жалпытілдік теориясы. Ол — бүкіл лингвистиканың бағыт-бағдарын белгілейтін компас ғылым. Жалпы тіл білімі одақ көлемінде оқыту жүйесіне лингвистикалық пән ретінде 1963 жылдан бастап енгізілді.
Қарастыратын мәселелері
Тілдің құрылысы, құрылымдық сипаты, жүйелік сипаты, жүйе элементтерінің өзара қатынасы. Тілдің өзіндік табиғаты мен мәні.
Тілдің таңбалық сипаттары.
Тілдер дамуында болатын процесстер.
Дыбыс тілінің шығуы және ол туралы ғылыми тұжырымдамалар.
Тіл білімінің тарихы
Көне заманнан қазірге дейінгі лингвистикалық көзқарастар, мектептер, әдіс-тәсілердің тарихы
Тіл теориясы
Тілдің табиғаты, дыбыс тілінің шығуы, тілдің ішкі құрылымы мен жүйесі, қызметі, тілдің дамуы, таңбалық сипаты, тіл және қоғам, ой мен сананың қатынасы.
Тіл білімі ғылымының зерттеу әдіс-тәсілдері
Философиялық, жалпы және жеке, ғылыми
Жалпы тіл білімі 3 бөлімнен тұрады: Мақсаты
Оқушыларды теориялық лингвистиканың ең негізгі, өзекті мәселелерінен хабардар ету.
Оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, негізгі бағыт-бағдарынан, ғылым алдында түрған басты-басты проблемалардан оқу программасы талабына сай жүйелі білім беру.
Жалпы тіл білімі дүние жүзіндегі тілдердің барлығына немесе басым көпшілігіне тән универсалды мәселелерді қарастырады.
негізгі мақсаты — тіл білімінің ең өзекті, eң негізгі проблемаларына жүйелі талдау жасап, олардың өзіндік сипаттарын айқындау.
Тілдің таңбалық, жуйелік сипаттары.
Тілдің өзіндік табиғаты мен мәні, ойлаумен,қоғаммен байланысы, атқаратын қызметі.
Тіл білімінің нсгізгі салалары, басқа ғылымдар-мен қатынасы, өзіндік орны, т,б,
Тілдің құрылымы, құрылым элементтерінің бip-бipiмен байланысы, ара қатынасы.
Қарастыратын өзекті проблемалары Жалпы тіл білімінің қалыптасуы
Тілдердің өзара туыстас, төркіндестігі, дыбысты тілдің жалпы адамзаттық құбылыс екендігі, олардың арасында бірліктің де, өзгешеліктің де, жалпы заңдылықтың да, даралықтың да болатыны онша белгілі бола қоймады. Сондықтан зерттеулерден жалпы тілдік теориялық қорытындылар жасалмай келді..
Дыбысты тілде толып жатқан ортақ сипаттардың, универсалды құбылыстардың барлығы — алуан тілдердің фактілерін бір-біріне салыстыра қарау нәтижесінде айқындалды. Оның айқындалуы адам баласының тілінде болатын ортақ заңдылықтарды, универсалды құбылыстарды зерттейтін, соның негізінде жалпы тілдік теориялық тұжырымдар жасайтын жалпы тіл білімін дүниеге келтірді.
Жалпы тіл білімі лингвистиканың теориялық саласы ретінде XIX ғасырдан бастап қалыптаса бастады. Жеке тілдер жөніндегі ғылым бұдан көп бұрын пайда болғанымен, олар бір-біріне байланыссыз, жеке-жеке қаралды.
Қоғамда қарым-қатынас құралы ретінде қызмет ететін тіл және оның барлық сипаттарын айқындау.
Нысаны Зерттеу нысаны болып отырған тілді қарастырудағы бағыттар мен аспектілер. Зерттеу пәні үнемі өзгерісте болып отыруы заңды құбылыс.
Пәні Жалпы тіл білімінің нысаны мен пәні 1
әдебиеттанумен, философиямен, логикамен;
2
Психологиямен, физиологиямен;
3
тарих ғылымдарымен, этнографиямен,археологиямен
4
Лингвистика теориясы ретінде жалпы тіл білімі тіл туралы ғылымның ең негізгі, өзекті деген мәселелеріне көңіл бөліп, солар туралы мағлұмат береді, тілге қатысты ірі-ірі мәселелерді қарастырады.
Жалпы тіл білімі байланысты: Назарларыңызға
рахмет!