Факультеті : Тарих,археология және этнология Тақырыбы
жүктеу/скачать 172,31 Kb. Pdf көрінісі
|
СӨЖ5 Бауыржан Заңғар
| Палеонтологиялық әдіс
— жер қойнауындағы тау жыныстары құрамындағы алуан түрлі тірі организмдер қалдықтарын барлық географиялық ендіктер бойынша қарастыру негізінде жүзеге асырылады. Ежелгі дүниенің тұтастығын қалпына келтіруде палеогеографиялық корреляция әдісінің маңызы зор. Бұл әдістерге негіз болатын жер қойнауында жүретін аса маңызды палеогеографиялық құбылыстар мен геологиялық жыныстар. Ең алғашқы ғылыми негізделген палеогеографиялық корреляциялар XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында Еуропа мен Солтүстік Америкадағы мұз басу құбылыстарын салыстыру жағдайында жүзеге аса бастады. Палеогеографиялық корреляция әдістерінің екінші кезеңі XX ғасырдың ортасынан басталды. Кейбір жағдайларда палеоботаникалық мәліметтер қолданылады. Топырақта кейде споралы және тозаң дәндерінің қабықшалары, қарашіріктері сақталады. Әрбір өсімдіктің дәндері мен споралары сыртқы түрі бойынша түпнұсқа болып табылады, оларды анықтауға болады және оларда өсімдіктердің құрамын зерттеуге болады. Құрамында тозаң бар топырақ үлгілері әртүрлі тереңдіктен және үлкен аумақтан алынады. Содан кейін сызбалар құрастырылады, олар бойынша климат пен су режимін зерттеуге, бұл жерде орман немесе дала, шалғын немесе тундра болғанын бағалауға болады. Осы бақылаулардың барлығы бір кездері мұздық алып жатқан аумақта алты климаттық кезең өзгергенін анықтауға мүмкіндік берді. Табиғи ортаны зерттеу, елді мекен жататын уақыттың климаттық ерекшеліктерін белгілеу адамдардың өмірі мен шаруашылығының жағдайларын түсінуге, сонымен қатар учаскелердің орналасу заңдылықтарын білуге мүмкіндік береді. Археология институтының Ленинград бөлімшесінде, арнайы құрылған зертханада органикалық қалдықтардың жасын анықтау үшін радиокарбонды талдау арқылы Алтайдағы белгілі Пазырық қорғандарын қазу кезінде табылған Ағаш бөренелердің жасы анықталды. Олардың біздің дәуірімізге дейінгі IV ғасырға жататындығы анықталды. Осындай зерттеулердің нәтижесінде әлемдік археологиядағы көптеген идеялар мүлдем өзгерді. Мысалы, Еуропадағы ерте неолит дәуірі бұрын болжағандай IV мыңжылдықтың орнына біздің дәуірімізге дейінгі VI мыңжылдыққа жататыны белгілі болды. Неолит дәуірінде Еуропа халықтары өз дамуында Шығыс елдерінен артта қалмады деген маңызды тұжырым жаңа хронологияға негізделді. Аэрофото түсірілімдер де археологиялық ескерткіштердің ашылуында үлкен рөл атқара бастады, бұл жер бедерінің түсі мен формасы бойынша алғашқы тұрақтар мен қабірлердің мүмкін болатын орнын анықтауға мүмкіндік берді, нәтижесінде Хорезм экспедициясына құмды төбелердің таңқаларлық контурлары арасында мұнаралар мен көмілген ежелгі қалалардың қабырғаларын табуға көмектесті. Жаратылыстану және т.б. нақты ғылымдар археологияда көбірек қолданылып келе жатқан, әртүрлі кезеңдерді біріздендіруге, нақты қамтыған уақыттарды анықтауға арналған әдістерін қолданысқа енді. Радиокөміртекті әдіс жануардың немесе өсімдіктің денесінде жинақталған атомдық салмағы С-14 көміртектің радиоактивті изотопының организм өлгеннен кейін ыдырай бастауына негізделген. Яғни жүктеу/скачать 172,31 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|