Фатима Бизақова Ф. Бизақова психологиялық ТҮзету-дамыту жұмысы Тараз 2013

Сейлем:
Мен  бүпн  қатты  жаурадым,  өйткені...  далада  жаңбыр....  жемпір 
киюді ұмытып кетам.
Анамның  көңіл-күйі жақсы, өйткені...
Мен оқығанды жақсы көремін, өйткені...
Менің аягым су болып қапды, өйткені...
Мен жануарды жақсы көремін, өйткені...
ӨЗІНДІК Б АҒ АНЫ ДАМЫТУ Ғ А АРНА ЛҒ АН ЖАТТЫҒУ
“Мақтаншақ”
Мақсаты: Ойын баланың өзіндік бағ< 
маңьвдылығын  көтеруге багытталады.
Нүсқау:  Бала  шеңбер  жасап  отырады.  Сөйлемді  “Бір  күні  мен
ПРГТ  һалта\/ 
\ Л*
 
---   игг_ 
• 
- 
г  1
ұжымдағы
қажет
• 
„ 
иг.. 
. БФ  иүні  мен  балабақшада  жолдасыма 
көмектестім  немесе  Бір күні мен  тамақты жылдам іштім”. Ойлануға
2 минут уақыт беру, кейін бала шеңбер бойымен қысқа хабарлама жа- 
саиды. Барлық бала өз ойын айтып болғаннан кейін жетекші сөйлемді 
жинақтап, қорытынды жасайды, тамаша жауапты мадақтайды.
“Анам мені не үшін жақсы көреді?” ойыны.
Мақсаты: Қүрбысы алдында әр баланың маңыздылыгын жоғарылату 
Нүсқау: Бала шеңбер бойына отырады. Эр балага анасы оны не үшін 
жақсы көретінін  аитып өтуді ұсынады. Топтың ішінен қатысушы бала 
анасы  оны не үшін жақсы көретінін қайталауы қажет.
Ескерту:  Бала  өзге  үшін  маңызды  екендігін  көрсеткісі  келіп-  ана-
^ пт1аЛаНЫ •  ВДЫС  жуғандығы  В
  Диссертация  жазуға  кедергі 
келтірмегені  үшін,  кішкентаи  қарындасын  ренжітпегені  үшін  жақсы 
көретінш аитады.
Шыбык
,
т
£
Ч
 
I   " .  
Г
-------- ------------------------------- и
п
ш
п
м
Мақсаты:  Ойын  баланың  өзіндік  бағаны  тепе-теңге  әкелуге 
эмпатиялық дамуды  жетілдіреді. 
’
Нүсқау:  Тренингге  пиктограммалы  үлестірмелі  қағаз суретін са- 
лады.  Баламен  әрбір  пиктограмма  қандай  магына беретінін  пікірлесү
■
 Мысалы:  «рм сіреп  г*рган  адамнын  оурегі-кеншдшік  б Е
салынган кэмпиттщ суреті -қуаиыш пен тәтгілік магынасын білдіреді 
- Р 
° ҚЫП’ Ж33а 
пиктогРамманың орнына қандай да бір
—
Г
”  СаПаСЫН ЖЗЗуГа б0Лады (міндетгі түРДе  жагымды). Әр 
балага  5-8  үлестірмелі  қагаз  берілді.  Жетекші  белгісінен  кейін  бала
арқасына барлық үлестірмелі  қагазын жапсырып  шыгуын өтіну

ЭМОЦИЯ -  ЕРІК ӨРІСІ  АУМАҒЫН ДАМЫТУ 
БӘРІН ЖАҚСЫ ОЙЛАСАҢ ЖАҒЫМДЫ  БОЛАДЫ
Біз  өзімізді  жақсы  сезінгенде  айналаның  бэрі  түрленіп,  тіршілік 
гүлденіп кетеді (бірі қою күлгін, екіншісі көгілдір ашық күлгін тус) 
Ал,  өзімізді  көңілсіз  сезінсек  айналаның  бәрі  тұнжырап,  қараңгы 
тартып жағымсыз болып кетеді. 
> 
'
Менщ портретімді аяқтап бояп көр.
Көздің  орнын,  оның  формасын,  қастың  орнын, 
ерінді 
қалай 
орнапастырғанын  сұрау.  Әзілқой  баланың  кеңіл-күйін  өзі  салып 
көрсетуін өтіну.

“Күн сәулесі”  (4-6 жас).
жаттығуы
Нүсқау:  Күн  сәулесі-қояны  сенің  көзіңе  түсті.  Көзіңді  жұм.  Ол
% * 
•  
* * *  
•  
в  
Ж  
А
мұрныңды, 
мойныңда,  ішіңде,  қолыңда
жүр, жәй  гана үркітіп  алмай  сипала.  Ол  тентек емес,  ол  сипалағанды 
ұнатады, сен оны сипалап достасып ал.
“Қүсты қүтқарып қал” (4-6 жас).  .
Нүсқау: Сенің қолыңда кішкентай дәрменсіз құс бар деп елестетші.
Алақаныңды  жогары  ұстап,  колыңды  алга  соз.  Саусақты  біріктіріп
құс сиятындай етіп жаса, ол өте тоңып қалыпты. Жылыт, демівді оган
үрле, жәй ғана терең дем алып, алақаныңды кеудеңе жақындатып ұста, 
өз жүрегіңнің  жылуын панасыз қүсқа бере біл.
АЛ’  енД>  алақаныңды  ашшы,  қүстың  қуанышпен  ұшып  бара
жатқанын көресің, өкпелеме,  қайта оған қарап күлімде, ол саған қайта 
оралады.
"Қустың ұшуы”
Нусқау:  “Бізге жиі  керемет түс енеді. Түсімізде біз ханшайым мен 
хор қызына, қоянга, тиінге айналып кетеміз, құс пен аң тілін түсінеміз
әдешл,к  пен  жеңілдік  құпиясын  біліп,  жер  үстінде  ұшып,  таза 
тынық  көплдір  аспанды  сезінеміз.  Ол  көлге  қатгы  ұқсайды’  онда
сенщ денең суда жүргендей жеңіл әрі икемді.  Аспан-ғажайып  құстың
көгілдір  хандыгы.  Оның  ең эдемісі  -  аққу:  қар  секілді  аппақ, 
у з ы н
 
моиынды, алтын тұмсыкты қүс.
Тамақты жогары көтеру.^Иэ, аққудың мойны дэл осындай. Арқаны
тік  ұстап,  иықты  түзеу.  Сен  кереметсің!  Көзіңді  жұм.  Кэнекей,  құс
секілді тыныс алайық. Демімізді  ішке тартып, жэймен  шыгару. Демді
сыртқа  шыгарганнан  кейін  әркім  өзіне  “Мен  аққумын!”  деп  айтсын.
Аеду моины алға созылыңқы, аркасы тіп-тік. Қолды кеңінен жаю, - 
6
у л  
сенщ қанатың, кең эрі бірқалыпты, жарайсың!
Тізені  сәл  ғана  бүгу.  аздап  қысым,  түсіру  де  бірден,  түзу  ұстау 
Терең демалу. О,  қандай гажап!  Біз ұшып барамыз!  Дем алып - демді 
сыртқа шығару (3 рет). Қанатгы еркін қагуына болады. Қандай кең эрі
куаныоггы! Аиналадағы асПа„ кегілдір жЭ„е таза, *ап,,мдь, самал ж 1  
есіп, тұр. Аиналатыныш... жым-жырт.

Деміңді  ішке тартып, сосын оны  шыгару.  Біздің астымызда көл ай- 
надай жарқырап тұр, көз алмай қарап онда өзіңді көруге болады. Әдемі 
құс болып ұшып қарап тұру!  Дем алып — демді сыртқа шығару.
Бірқалыпты ұшу, томен түсу, тагы томен, тағы томен.  Міне үй, ор- 
ман,  ...  аяқпен  жерге  қону,  жерге тиді...  мойынды созу,  иыкты  түзеп, 
қанатты  түсіру.  Ұшу  өте  сәтті  өтті!  Мүмкін  кейбіреуің  жөнді  ұша 
алмаган  шығарсың?  Түк те  емес.  Аққу  да  бірден  ұша  алмаған.  Ол  да 
бір  кезде  балапан  болган,  көптеген  сәтсіздікті  бастан  кешірді,  оган 
барлығы күле қарап, оны өкпелеткен, ешкім оны түсіне алмаган.  Бала­
пан болып туылу қоркынышты емес, ең бастысы аққу бола білу. Сіздің 
ойлаганыңыздың барлығы іске асады, тек сеніңіз”. Бағдарламаны бала 
шаршаған  сәтте,  мазасызданганда  орындау  қажет.  Аптасына  1-2  рет 
баяу музыка ырғагымен ұйқы алдында оқуға болады.
“Сергектік қуаты” (4 -бжас)
Нұсқау:  Еркін  отырып,  қолды  алға  соз  да  бас  бармагыңмен  сұқ
саусағыңды  дайында.  Саусақпен  қүлақтың  үстіңгі  ұшьгн,  екінші
саусағыңмен  құлақтың  астын  ұста.  “Құлағым  бэрін  естиді!”  деп  айта
отырып  10 рет бір жағына,  10 рет екінші жағына уқала. Ал, енді қолды
жіберіп, алақанды қағу. Терең дем алып, қолыңды көтеріп, оған қарап,
демді  шыгару.  Қолды  томен  түсіру  “Мен  дем  алып  жатырмын!”  деп
айт. Жаттығу көңіл-күйді сезіне алуды дамыту мен өзгені түсіне білуге 
үйретеді. 
*  ’  *■  .  '
Эмоцияны жаттықтыру (4-6жас)
Нүсқау:
-  Баладан тұнжырауын сұрану - күзгі бұлт секілді, ашулы адам кейпі.
- Баладан күлімсіреуін отіну - күнге қарап жатқан мысықтай; күннің 
өзін; буратина секілді; қу түлкі сияқты; риза болған бала бейнесі;
-  Баладан  ашуланган  адамның  бейнесін  салуды  ұсыну;  кәмпитін 
тартып алган бала бейнесі; копірдегі екі қойдың; соққы жеген баланың 
түрі. 
ЩР  I 
.
щ
I1 Н
ЩШ'
-
 Баладан қорыққан сәтін корсетуді сұрану -  анасынан қалып қойған 
бала; қасқырды корген қоян; иттің мысыққа үргені;
-  Баладан  шаршаган  адамның  түрін  көрсетуді  сұрану  -  жұмыстан
кейінгі  эке,  ауыр  жүк  көтерген  адам,  үлкен  шыбынды  көтеріп  келе 
жатқан құмырсқа;

Баладан  келесі  бейнені  көрсетуін  өтіну  -  иығынан  ауыр  жол
қапшығын  түс.рген  жолаушы,  көп  еңбектеніп  анасына  көмектескен 
оаланы,  жеңістен кейін шаршаған адамды.
“Тынығу уақыты мен сағат”  (4 -бжас)
Нүсқау: Баламен келісіп, “үйде тынығу уақыты” деп ұйымдастыруға 
болады. Бала бұл уақытта өзін байсалды, сабырлы ұстау қажет. Белгілі
секіре  алады,
аиқаилауга,  әкесінщ  құралы  мен  анасының  эшекейін  алуға  болады.
Сағатты  ауыстырып,  оны  эр  күнге  қоюға  болады.  Ең  бастысы  бүл 
сағат жанұяда дағдыға айналу қажет.
“Әсемдеуші” (4-6 жас)
Нүсқау: Ойынға анасына ұнамаған бірнеше ерін далабы пайдаланы- 
лады. Барлық  отбасы  мүшесімен немесе баланың досымен ойнауға да 
болады. Әрбір ойыншы бір ерін далабын алып, кез келген қатысушыға
барып оның бетін, қолын, аяғын әсемдеуіне болады. Өзщізді де бояуды
ұмытып кетпегеніңіз жөн.
ій
“Желге қараган сабан” (бжас)
Иұсқау:  Жаттыіу ересек тобы және мектеп алды даярлық баласы- 
мен  орындалады,  6-7  баладан  кем  болмауы  тиіс.  Барлығы  шеңберге 
тұрып,  қолын,  алақанын  ашып  алға  созады.  “Сабан”  таңдалады.  Ол 
іпеңбердің  ортасына  көзін  жұмып  тұрады.  Жетекшінің  белгісінен 
кейін: “аяғыңды жерден алмай, артқа қарай жығылып кор.” Қатысушы 
кезекпен  “сабанға” жанасады және сүйемелдеп  оны  келесі  ойыншыға 
жалгастырады.  Нәтижесінде эрбір бала озгені қоргап жэне сабан жел­
ге  бірқалыпты  тербеледі.  Ескерту.  Сенімсіз  және  жасқаншақ  бала 
алдымен  қолдаушы  рөлінде  болуы  тиіс.  Жагымды  сезім  мен  “сабан”
бетіндегі  күлкі оны бұл рөлде болуға итермелейді.  Үлкеннің  міндетті 
түрде қатысып отырғаны жөн.
“Г ротекс” ойыны 
Мақсаты:  Бұл  ойында 
балалар  жиналып  қалган  қысым  мен 
күйзелісті  шығара  алады.  Сонымен  бірге  бұл  ойын  арқылы  сергіту 
және демалуга мүмкіндік береді. Қажетті құрал: жылдам музыка.

Нүсқау:  Беске  бөлініп  бір-біріңнің  жанында  иығыңды  түйістіріп 
тұру. Ойынды сол жақтағы соңғы бала бастайды. Ол денесі арқылы бір 
қимылды көрсетеді. Оң жақтағы көрші бұл қимылды дэл осындай етіп 
бірақ шапшаңырақ орындайды. Үшінші бала екінші баланың қимылын 
қайталайды,  бірақ  жылдамдықты 
үдетеді.  Ойын  осылай  жалғаса
береді. 
РРИ Р
“Кейіпкер  эмоциясы ”
М ақсаты:  Ойын  эмпатияның  қалыптасуына,  айналадағы  адамның 
мінез-құлқын, жағдаятты бағалауга үйретеді.
Нұсқау: Балаға ертегі оқиды. Балага алдын-ала эртүрлі  эмоциялық 
жағдайды  бейнелейтін  кішкентай  үлестірмелі  қағаз таратылады.  Оқу 
барысында  бала  кейіпкердің  эмоциялық  күйін  бейнелейтін  бірнеше 
үлестірмелі  қағазды бөлек қоюға тиіс.  Ертегі оқылып  болғаннан кейін 
бала  кейіпкердің  қай  тұста  көңілді,  жабырқаулы,  мұңлы  болғанының 
себебін  түсіндіруі  тиіс.  Бұл  ойынды,  ең  дүрысы,  жеке  түрде  немесе 
шағын  топта  өткізген  жөн.  Ертегі  мәтіні  үзақ  болмауы  тиіс,  топтағы 
баланың зейіні мен есінің  көлеміне сәйкес келуі  шарт.
“Алтын тага” ойыны 
Мақсаты: 
Ойын  мінез-құлықтағы  жагымды  қасиетгі  қалып- 
тастыруға,  сонымен  бірге,  сенімділіктің  туындауына,  баланың  ұйым- 
шыл болуына бағытталады.
Нұсқау:  Көз  алдына елестету  сен бүғысың сұлу,  сымбатты,  күшті, 
қарапайым,  ақылды,  маңгазсың.  Сенің  сол  аяғыңда,  тағылған  күміс 
тага бар.  Сол тағамен үш рет жерді  тоқылдату - күміс тиын  пайда бо­
лады.  Олар  сиқырлы  эрі  көзге  көрінбейді,  эрбір  тиын  пайда  болған 
сайын сен  мейірімді,  қайырымды боласың.  Адам бүл тиынды  көрмесе 
де, сенен тараган жылулықтан қайырымдылықты, ізгілікті сезінеді. Ол 
сені  жақсы  көріп 
жақындағысы  келіп  тұрады.  Ескерту:  Үсынылған 
ойын бала ұжымындагы шиеленісті шешуге көмектеседі.
Т ұ л ғаа р ал ы қ  қ аты н асты  д а м ы т у ға  ар н ал ған  ж а тты ғу
“Мен үшін  не маңызды?” ойыны 
Мақсаты: Ойын топ мүшелері арасында  өзара әрекеттестікті дамы- 
тады жэне эр балаға өзін өзгеге таныстыруға мүмкіндік береді. Қажетті 
құрал: бала санына байланысты қағаз бен қарындаш таратылады.

Нұсқау:  Коз алдына елестету,  сен  жазғы демалыста ата-анаңмен
бірге аралға  жиналдың.  Ата-анаң  саған  өзіңмен  бірге жол  қапшығын 
және оған озіңе маңызды деген үш затты алып жүруге болатынын айт- 
ты.  Нені  таңдайсың? Жақсылап  ойланып  осы  затты  қағаз бетіне жазу 
немесе суретін салу  (5 минут). Енді бөлме ішін аралау. Қагазды алдыңа 
ұстау,  өзге  бала  қагазда  не жазылғанын  оқу,  не салғанын  көру.  Үнсіз 
жүру.  Мен  “Тоқта” деп белгі  бергенде  жақын  тұрған  баланың жаны- 
на тоқтай қалу. Бір-бірще неге осы уш затты таңдағанывды әңгімелеу. 
Балаға  минуттай  жүруге жэне өз пікірімен алмасуға мүмкіндік беру.
“Жабысқақ” ойыны 
Мақсаты: Ойын баланың құрдасымен өзара эрекетгестікті жетілдіруге
бұлшық  ет  қысымын  босатуға,  бала  тобының  ұйымшылдыгын 
арттыруға бағытталады.
Нұсқау:  Бөлме  ішінде  жылдам  музыка  екпінімен  бала  жүгіріп
¥стасқан  екі  бала  құрдасын  ұстап  алмақ  болып  былай 
деиді:  Мен -  жабысқақпын, қадалған жерімді жабыстырып алмақпын
сен*  ¥стап 
калмақпын”.  Әрбір  ұсталған  баланы  “жабысқақ”  өз 
қатарына қосып алады. Мұнан кейін барлығы “тізбекке” өзге баланы да
жабыстырып” алады. Барлық бала “жабысып” болған соң бірқалыпты 
эуенге қол ұстасып билейді.  ;
«Өз үйім» ойыны 
Нусқау:  Бала  өз  автопортретін  салады.  Сурет  салу  барысын- 
да  жетекші  әр  балаға  жақындап  келіп,  оның  суреті  жайлы  ақырын 
эңгімелеседі.  Бұл  баламен  жақынырақ  танысуға,  ішкі  күйін  білуге 
оның ерекшелігін  анықтауға көмектеседі.  Жетекші үлкен қағазда бей- 
неленген  үйді  көрсетеді (ертегідегі  сарай болганы жөн).  Жетекші енді 
бұл «біздің үйіміз» екендігін айтады. Қазір үй бос тұр. Бірақ, жақында, 
бала қаи жерді қаласа, сонда тұратын болады. Қағаз бала бойы жететін 
жерге,  қабырғаға  ілінеді,  әрбір  бала  үйдің  қай  бөлігінде  тұратынын 
таңдайды,  оның  «автопортреті»  дәл  сол  жерге  ілінеді.  Қоныстану 
үрдісі аяқталғанда, жетекші: «Біздің үйіміз қандай керемет, біз осында 
тату  тәтті  өмір  сүреміз»,-  дейді.  Бұл  ортақ  үй  барлық  тренингте  іліп 
қоюға болады.  Ал,  әрбір бала оған жақындап  келіп,  озгертуге,  суретті 
аяқтауга мүмкіндігі  бар.  Баланың «үйде»  суреттің орналасуы топтағы
өзара  қарым-қатынасты,  өзіндік  баганы,  ішкі  уайымды  талдауға 
көмектеседі.

«Қолғап» ойыны 
Нұсқау:  Ойынға  қағаздан  қиылған  қолғап,  қатысушыга  сәйкес 
қолғап  жұпы  қажет.  Жетекші  бір  түрлі  өрнекпен  салынған  бірақ, 
боялмаған  қолгапты  шашып  тастайды.  Бала  бөлме  ішін  аралап  өз 
жұбын іздеуге кіріседі.
Қарындаш көмегі арқылы қолғапты шапшаң, эрі бірдей етіп бояйды. 
Жетекші ортақ істі қалай жасайтындығын, қарындашты қалай бөлісіп, 
қалай келіскенін бақылайды. Жеңімпазды мадақтайды.
“Жел түрады ...” ойыны  (5-10 жас)
Нүсқау:  Жетекші  сөзін  “жел  тұрады 
деп  бастайды.  Ойынга
қатысушы  бір-бірін  жақсы  тану  үшін  сұрақ  былай  болуы  мүмкін:
“кімнің  шашы қара, жел соған қарап тұрсын”, барлық қара шашты бір
топ  болады.  “Кімнің  әкпесі  бар,...  кім  көп  жылайды,...  кімнің  досы
жоқ, т.б.” 
і
 . ш *'*>.■-% ж  ■
■
 :»>і  йик??*:
“Досыңды тап!”  (5 жас)
Нұсқау:  Бала арасында немесе бала мен ата-ана арасында орында- 
лады.  Ойыншының жарты болігінің козін байлап бөлме  ішінде жүріп, 
өз досын табуды үсынады.  Қол  көмегі  арқылы  шашын,  киімін,  қолын 
сипалауға  болады.  Досы  табылған  жағдайда ойыншы  ролімен  ауыса- 
ды.
“Айдаһар ойыны” (5 жас)
Нүсқау:  Ойыншы бір-бірінің белінен үстап, сызық бойына түрады. 
Бірінші  ойыншы  — басы,  соңгысы  — айдаһар  құйрығы.  Айдаһардың 
басы  құйрыгына  жетіп,  оған  қолын  тигізуі  тиіс.  Айдаһардың  денесі 
болінбейді.  Басы  құйрыгын  ұстаса,  ол  енді  қүйрық  ролінде  болады. 
Ойын эрбір ойыншы екі рольде болғанша жалғасады.
“Қолыңды тигізші”  ойыны  (5 жас)
Нүсқау: Барлық ойыншы эртүрлі киінген. Жетекші “қолыңды кокке 
тигізші” деп дауыстап айтады.  Барлығы лезде қатысушының киімінен 
көк  түс  тауып  қолын  тигізу  қажет.  Түс  алма  кезек  ауысады.  Кім 
үлгермей  қалса,  сол  жетекші  болады.  Ересек  адам  эрбір  қатысушыга 
қол тигізуін бақылайды.
“Ризамын” ойыны  (4 жас)

Щгсқау:  Шенберге отырып  барлығы  бір-бірінің  қолынан  ұстайды 
өршісінің  көзше  қарап,  бірнеше  жагымды  сөз  немесе  оны  мақтау 
қажет. Мақтау еетіген бала басын изеп: “Көп рахмет, маган өте ұнады” 
деп аитады.  Мұнан кеи.н ол өзінщ көршісіне айтады, жатгыгу шеңбер 
боиыңда  жүргізіледі.  Мактау  орнына  еҢ  әдемі  г^лге, 
т Ш
■
тагамына тенестфуге  болады.  Егер бала қошемет соз айтуга қ и н Д  
оның көршісіне сіз айтыңыз. 
қ 
а,
“Бар ма, жоқ па?” ойыны 
Н?сқау:  Қатысушы  бір-бірінін  колынан  устап,  шенберге  тарады
В
  °рта? а  6° ™ ы-  ° *   «псырманы 
Ж
Й
келіссе,  колын  жогары  көтеріп  “Иэ”  дсп  дауыстайды.  Егер  пікірмен
І Н
П
В
  ЁЙ И 
Дауыстайды.  Келде
тұмсыгы
^
 
-------------- ----- 
ш
и
  І  
Г І І Ш
П
ма? Скрипканың кілті бола ма?
құйрық
“Айна”  ойыны
Нұсқау: Балаға аина сатылатын дүкенге кіргенін көз алдына елесте- 
ту ұсынылады.  Топтың  жарты  бөлігі  -  айна,  жартысы  әртүрлі  аң  Аң 
аинаның  жанында жүрш,  эртүрлі  қимыл жасайды,  секіреді,  мүйіз жа- 
саиды, аина әр аңның нақты  қимылын қайталауы қажет
М ектеп жасына дейінгі кезеңде бала мен ата-ана қатынасына 
эмоциялы қ -  мотивациялық және танымдық аумағын
ПЯҒЛііП ГЮАіСО 
V
I I  
Ш М Ш М Ж Ж Л  
____________
дамы ту және түзету
б а г ™ г а Г а  МеіСгеПКе  Де" ІНГІ  6ала  мен  ата-анага  көмек  керсетуге
отбасы
сдіі і аиоіпа иш осТ-
н  12 тренинг жэне эр тренинг  1,5 сагатқа есептелген.
Бағдарлама мақсаты:
Меютеп  жасына  дейінгі  баламен  жүргізілетін  психологиялық
М
Ы
С
Т
к
І
 
т
і
г
 
г \ «   ________________________ __________ ____
жұмысты
с:
  ~ 
'
— « . « и ц п л л ш л ,  
Ш Н Ы М Д Ы К
аумағы  боиынша  дамьпу,  сонымен  бірге  бала-ата-ана  қатынасы
түзету
міндеттері
анага ақпарат беру;
заңдылыгы

2. Танымдық іс-әрекеттің нәтижелі болуын әлеуметтік факторға, ең 
алдымен, отбасындағы қатынасқа байланыстылыгын түсіндіру.
3.  Баладағы эмоциялық қысымның азаюына жаңа тәжірибе беру;
4.  Баланың танымдық қызметінің дамуын үйлесімділеу.
БАЛА МЕН АТ А-АН А ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫНЫҢ ҮЙЛЕСІМДІ
БОЛУЬША БАҒЫТТАЛҒАН  ЖАТТЫГУ
«Пілдің аяғы» ойыны
М ақсаты: Ана (эке) мен баланың дене деңгейінде байланыс жа-сауы; 
Топтағы қатысушы жұпқа бөлінеді (ана-бала).
Оның бірі пілдің аяғы кейпінде болып, соған сәйкес эрекет жасайды. 
Екінші  ойыншыға  кез  келген  тэсілмен  «аяқты»  жылжытуды  ұсынады. 
Мүнан кейін рөлмен ауысады.
Уақьггы: Әрқайсысына 3-5 минут.
«Сенімді түсу» (қүлау)жаттығуы
Мақсаты:  Өзге адам үшін жауапкершілік пен сенімді сезімді дамы­
ту, сонымен қатар, қобалжу мен қорқынышты төмендету.
1.  Нүсқау:  Ата-ана  -  бала  жұбы.  Бала  анасына  немесе  әкесіне 
арқасымен  қарап түрады.  Мұнан  соң тізесін  бүкпей,  еденнен аягын  ал- 
май  артқа  қарай  кұлайды,  бүл  кезде  ата-ана  алақанымен  қолтық  асты 
тұсынан  ұстап  қалады.  Жаттығудың орындалуына байланысты  баланы 
бірте-бірте томен деңгейге тосып тұрады.
2.  Нүсқау:  Тек  үлкен  қатыса  алады.  Тапсырма  берілуі  бойынша 
қайталанады.
Уақыты:  10-20 минутқа дейін.
«Менің жэне анамның қолы» жаттығуы 
Мақсаты:  Ең  алдымен  денелік  жэне  эмоциялық  еске  сүйеніп, 
қатысушының  дене  тізбегі  туралы  түсінігін  бекіту  (сол  және  оң  жақ, 
саусақ атауы). 
. 
■
Нусқау:  Қатысушының  жұбымен  бір-біріне  қарама-қарсы  тұрып,
жетекші  айтқанын  орындау  ұсынылады.  Психолог ретімен  былай  ай- 
тады:
1. Бір-біріңмен сұқ саусақпен амандасу.
2.  Шынашақтан серіктесіңнің шынашағын сипалау.
3.  Ортаңғы саусақ күшімен күш сыналу.
4. Серіктес бір-бірімен сұқ саусақпен қоштасады.

Жаттыгу  тек  оң  қолымен  орындапады.  Үй  тапсырмасы  ретінде 
қатысушыға осы тапсырманы үйде орындау ұсынылады.
Уақыты: 20-30 минут
«Қолмен» әцгімелесу
Мақсаты: 
Көрнекі-бейнелі 
ойлауды  дамыту; 
өзінің  жэне 
серіктесінің шекарасын түсіну өзін қабылдау; конструктивті әріптестік 
дағдыны дамыту; ата-ана-бала қатынасының үйлесімділігі.
Түсініктеме:  Үсынылған  жаттығу  «Менің  және  анамның  қолы» 
жаттығуынан кейін орындалған жөн.
Алгашқы  кезеңде  қатысушының  сол  қолынан  алақанын  қағазға 
койып, айналдырып сызбасын салады. Мүнан кейін кезкелген тәсілмен 
эртүрлі материалды және түспен бояуда болады.
Екінші  кезеңінде  ата-ана  мен  балаға  осы  сурет  арқылы  байланыс 
жасау үсынылады, мүнан кейін  ұнамағанын өзгертуіне болады.
Эмбрион
Мақсаты: Бала мен ата-ана арасында қарым-қатынас үйлесімділігі,
баланың  дене  аркылы  анасымен  эмоциялық  жақын  қатынасы,  осы 
тәжірибенің ата-анасымен талқылау.
Жаттыгу ата-ана-бала жұбында орындалады.
Нүсқау:  Болмеде  озіне  ыңгайлы  орын  табу  ұсынылады.  Мүнан
кейін бала кілемге отырып эмбрион қалпына енеді, көзін жұмады. Ана-
сы тізесін бүгіп арқасымен баланы нәзік қана құшақтайды. Бірқалыпты
тыныш  музыка  ырғағымен  баланың  аягын  еденнен  алады  да  оны
бірқалыпты  тербетеді.  Ең  маңыздысы  анасы  тербеткенде  багытты 
үнемі өзгертіп үнсіздік сақтағаны жөн.
Уақыты: 3-5 минут.
Қүрал-жабдық: кілемше, кең киім, магнитофон, үн таспа.
Жүректі тыңдау
Мақсаты:  Жүректің  орналасу  тұсымен  танысу,  ата-анамен,  құр- 
дасымен жагымды эмоциялық байланыс.
Нұсқау:  қатысушы танидоскоп  комегі  арқылы  анасының,  әкесінің 
жүрегін тыңдауга мүмкіндік алады.
Уақыты:  10-20 минут
4-4085

«Бала денесі» суретін ортақ бояу жаттыгуы 
М ақсаты : Ата-ана мен бала арасындагы қарым-қатынасты ныгайту, 
баланың  өзін  қабылдауы  мен  өзіндік  бағасын  жағымды  эмоциялық 
байланыс арқылы жогарылату.
Нұсқау:  Бала мен ата-ана жұбында орындалады.  Еденге ұзындыгы 
1,5  метр түсқағаз  төселеді.  Осы  қағазға  бала  жатады,  ал  анасы  неме- 
се  экесі  оның  денесін  айналдырып  сызбасын  жасайды.  Мұнан  кейін 
бала тұрып, ата-анасымен бейнеленеген ішін бояйды, оның үстіне бала 
түсті таңдауда жетекші ролінде болады. Жұмыс соңы — ортақ шеңберде 
талқыланады.
Уақыты: 35-40 минут. 
—
Құрал-жабдық: ұзындығы  1,5 метр түсқағаз, бояу, бор.
Түсініктеме:  Аталған  суретті  5-7  жаттыгудан  кейін  мақсатқа 
бағытталған түрде орындалады.

жүктеу/скачать 25,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: